Wartość pokarmowa żyta i pszenżyta i jej wpływ na zdrowie świń.
Ziarna różnych zbóż są najchętniej stosowanym komponentem w mieszankach paszowych dla świń. Jednak zboża mają różne składy chemiczne, co wpływa na ich jakość i oddziaływanie. Czy wartość pokarmowa żyta wpływa pozytywnie na zdrowie trzody chlewnej?
Spis treści
Wartość pokarmowa żyta
Ziarno żyta jest typowym zbożem chlebowym, niemniej znaczną jego ilość przeznacza się na pasze, szczególnie w mniejszych gospodarstwach, gdzie żywienie zwierząt oparte jest głównie na paszach gospodarskich. Swoim składem chemicznym podobne jest do pszenicy – zawiera mało włókna, mało tłuszczu, a dużo węglowodanów.
Wartość pokarmowa żyta nie jest tak wysoka jak innych zbóż, m.in. ze względu na liczne substancje antyodżywcze.
W porównaniu z pszenicą ma dużo mniej białka, jednak białko zawarte w nim ma większą wartość odżywczą, dzięki większej zasobności w lizynę. Strawność składników pokarmowych zawartych w ziarnie żyta jest mniejsza, co jest wynikiem występowania w nim dużej ilości substancji antyodżywczych, głównie polisacharydów nieskrobiowych. Ziarno żyta jest mniej smaczne niż inne zboża, a podane w dużych ilościach może wywoływać zaburzenia w trawieniu i objawy zatruć. Nie może być też skarmiane bezpośrednio po zbiorze, gdyż może wywołać silne zaburzenia w trawieniu.
Jaka dawka jest odpowiednia?
Nie powinno się jednak podawać żyta lochom wysokoprośnym i karmiącym oraz prosiętom poniżej 15 kg masy ciała.
Śrutę żytnią stosuje się najczęściej w żywieniu tuczników. W dawkach dla tuczników o masie ciała 30–60 kg jej udział nie powinien przekraczać 30–40%. Tuczniki starsze, o masie ciała powyżej 60 kg, mogą być żywione mieszanką pełnoporcjową zawierającą do 50% śruty żytniej. Nie powinno się jednak podawać żyta lochom wysokoprośnym i karmiącym oraz prosiętom poniżej 15 kg masy ciała. Dawki dla warchlaków mogą zawierać do 10% śruty żytniej, a mieszanki dla loch luźnych i niskoprośnych – od 20 do 30%. Należy pamiętać, że żyto może być skarmiane dopiero po 6–8 tygodniach od jego zbioru i nie może być zanieczyszczone sporyszem.
Otręby żytnie
W procesie przetwórstwa żyta na mąkę uzyskuje się produkt uboczny, którym są otręby żytnie. Ich skład chemiczny jest podobny do otrąb pszennych, są one jednak mniej smaczne i trudniej strawne. Mogą być stosowane głównie w żywieniu tuczników oraz loch w dawkach od 20 do 25%.
Pszenżyto
Ziarno pszenżyta zawiera więcej białka niż ziarno żyta oraz ma korzystniejszy skład aminokwasowy niż pszenica i kukurydza.
Stosunkowo nowym rodzajem zboża, powstałym ze skrzyżowania pszenicy z żytem, jest pszenżyto, które jest typowym zbożem paszowym. Charakteryzuje się ono niestety większą zmiennością składu chemicznego niż pozostałe zboża. Wysoka zawartość w nim energii strawnej (do 13,7 MJ/kg) oraz wysoka koncentracja aminokwasów niezbędnych sprawia, że pszenżyto jest bardzo dobrym komponentem paszowym dla świń. Ziarno pszenżyta zawiera więcej białka niż ziarno żyta oraz ma korzystniejszy skład aminokwasowy niż pszenica i kukurydza. Zawiera też mniej substancji antyodżywczych niż żyto, co sprawia, że zboże to można podawać zwierzętom w większych ilościach. Najczęściej zalecane udziały pszenżyta w mieszankach dla poszczególnych grup technologicznych świń kształtują się na następującym poziomie:
- prosięta powyżej 15 kg masy ciała – 5%,
- tuczniki 30–60 kg – 30%,
- tuczniki powyżej 60 kg – 40%,
- lochy luźne, prośne i karmiące – 30%.
Przy bilansowaniu dawek z udziałem pszenżyta należy brać pod uwagę jego często zmieniający się skład chemiczny. Ponadto przed podaniem zwierzętom ziarno powinno być śrutowane do cząsteczek o wymiarach średniej wielkości.
Tab. 1. Podstawowy skład chemiczny ziarna zbóż podany procentowo. Wartość pokarmowa żyta jest nieco niższa w porównaniu do innych zbóż.
Obserwuj nas w Google News. Bądź na bieżąco!
