Warunki ubezpieczenia w KRUS – na czym polega obowiązek?
Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego funkcjonuje na mocy ustawy z 1990 roku. Wszyscy znamy KRUS, ale wciąż wielu z nas gubi się w przepisach dotyczących ubezpieczeń społecznych rolników. Dlatego omawiamy warunki ubezpieczenia w KRUS.
W KRUSie ubezpieczony może być tylko rolnik, jego współmałżonek lub domownicy. Warunkiem nabycia ubezpieczenia społecznego jest obywatelstwo polskie bądź innego państwa należącego do Wspólnoty Europejskiej. Prawo do ubezpieczenia posiada też osoba, która legalnie przebywa na terenie naszego kraju na podstawie aktualnej wizy lub zezwolenia na pobyt.
Osoby, które spełniają wszystkie warunki ubezpieczenia społecznego w Kasie mają obowiązek takiego ubezpieczenia
Z danych KRUS wynika, że z roku na rok liczba osób ubezpieczonych spada, podobnie jak liczba świadczeniobiorców.
Spis treści
Co przewiduje i wyodrębnia ustawa?
Warunki ubezpieczenia w KRUS są regulowane przez ustawę z dnia 20 grudnia 1990 o ubezpieczeniu społecznym rolników. Według niej wyodrębnia się dwa rodzaje ubezpieczenia: wypadkowe, chorobe i macierzyńskie oraz ubezpieczenie emerytalno-rentowe. Funkcjonują dwie formy objęcia ubezpieczeniem:
- obowiązkowe, gdy powierzchnia użytków rolnych przekracza 1 hektar przeliczeniowy,
- dobrowolne, gdy powierzchnia użytków rolnych wynosi 1 hektar przeliczeniowy lub mniej.
Obowiązek ubezpieczenia w KRUS
Podlegają mu rolnik, jego małżonek oraz domownicy. Ostatnia grupa rozumiana jest jako bliskie rolnikowi osoby, które mają skończone 16 lat, mieszkają z rolnikiem we wspólnym gospodarstwie lub w jego bliskim sąsiedztwie. Są to też osoby, które stale pracują w tym gospodarstwie i nie są z rolnikiem powiązane stosunkiem pracy. Warunkiem ujęcia takich osób w ubezpieczeniu społecznym w KRUS jest niepodleganie innemu ubezpieczeniu społecznemu, nieposiadanie prawa do emerytury bądź renty czy świadczeń z ubezpieczeń społecznych.
Podleganie innemu ubezpieczeniu społecznemu mamy wtedy, gdy ktoś wykonuje pracę w ramach umowy agencyjnej, umowy zlecenia czy też prowadzi działalność pozarolniczą. Również osoba pobierająca w danym momencie zasiłek dla bezrobotnych nie podlega obowiązkowemu ubezpieczeniu w KRUS.
W chwili ustalania podlegania ubezpieczeniu – każde ubezpieczenie społeczne ma pierwszeństwo przed ubezpieczeniem rolniczym. Istnieją jednak przypadki szczególne, gdy można być ubezpieczonym w KRUS i rozpocząć działalność gospodarczą, pozarolniczą.
Składki ubezpieczeń
Składki ubezpieczeń są zależne od statusu ubezpieczonego i wielkości gospodarstwa rolnego. Informacje o kosztach za ubezpieczenie emerytalno-rentowe można zobaczyć na rys. 1. Rolnik, który posiada gospodarstwo o powierzchni większej niż 50 ha, opłaca dodatkową składkę miesięczną, wyliczaną procentowo. Natomiast wysokość miesięcznej składki za ubezpieczenie wypadkowe, chorobowe, macierzyńskie wynosi 42 zł, kwartalnie jest to 126 zł.
Warunki ubezpieczenia w KRUS
Osoby, które spełniają wszystkie warunki ubezpieczenia społecznego w Kasie mają obowiązek takiego ubezpieczenia. Oznacza to, że nie mogą z niego zrezygnować – stają się ubezpieczonymi z mocy ustawy. Ponadto mają obowiązek w ciągu 14 dni zgłosić siebie i pozostałe osoby podlegające ubezpieczeniu do oddziału KRUS.
Podczas zgłoszenia należy poinformować o okolicznościach, które wpływają na to, że podlega się obowiązkowi ubezpieczenia w KRUS. Trzeba też zgłosić osoby stale pracujące w gospodarstwie. Należy wypełnić formularz „Zgłoszenia do ubezpieczenia społecznego rolników”, który jest do pobrania na stronie KRUS. Podstawą do rejestracji rolnika są też dokumenty, które należy okazać podczas zgłoszenia (m.in. zaświadczenie określające powierzchnię gruntów i akt notarialny – dokładne informacje dostępne na stronie Kasy).
Zgłoszenie domownika powinno odbyć się poprzez zgodne oświadczenia rolnika i domownika, którzy potwierdzą wykonywanie przez tegoż domownika pracy na terenie gospodarstwa.
Czas trwania ubezpieczenia
Obowiązek ubezpieczenia społecznego rolników następuje od dnia, w którym osoba – rolnik spełniła wszystkie wymogi ustawy. Obowiązek ustaje od dnia następującego po dniu, w którym przestało się spełniać te wymogi.
Zgłoszenie domownika powinno odbyć się poprzez zgodne oświadczenia rolnika i domownika
W sytuacji złożenia wniosku o rentę albo emeryturę również dojdzie do ustania obowiązku ubezpieczenia. Nastąpi to dzień po dniu, w którym wydano decyzję o przyznaniu świadczenia, ale nie wcześniej.
Szczegóły ubezpieczenia społecznego
W okresie przerwy w podleganiu innemu ubezpieczeniu powstaje obowiązek ubezpieczenia społecznego rolników. Będzie tak np. w sytuacji, gdy stracimy pracę, a nie podejmiemy jeszcze następnej (a spełniamy wszystkie inne warunki ustawy).
Objęcie ubezpieczeniem może też nastąpić za czas miniony, w którym rolnik spełniał warunki ubezpieczenia w KRUS. Jest tak w sytuacji, gdy prowadziło się działalność rolniczą i nie dokonało zgłoszenia do ubezpieczenia w terminie przewidzianym przez ustawę.