Żółta karłowatość jęczmienia
W ostatnim czasie popularnym i bardzo niebezpiecznym wirusem, który pojawił się na naszych polach jest żółta karłowatość jęczmienia (ŻKJ). Masowe nasilenie tego problemu mogliśmy zaobserwować już późną jesienią 2015 r., we wszystkich regionach Polski, szczególnie w rejonie Dolnego Śląska.
Wirus ten atakuje zboża, ale także inne rośliny jednoliścienne, przy czym największe zagrożenie stanowi dla jęczmienia ozimego.
ŻKJ przenoszą mszyce. Z racji na rośliny żywicielskie, w przypadku jęczmienia (jak i innych zbóż czy roślin jednoliściennych) gatunkami mszyc występujących, a jednocześnie będących wektorami ŻKJ, są mszyca czeremchowo-zbożowa i mszyca zbożowa. Należy przy tym wspomnieć, że „porażona” mszyca nie przekazuje tego wektora potomstwu.
Najlepszą profilaktyką ochrony w przypadku wirusa żółtej karłowatości jęczmienia jest przede wszystkim obserwacja jesienią nalotów mszycy w zbożach ozimych.
Spis treści
Objawy porażenia jęczmienia ŻKJ
Do najbardziej charakterystycznych i zauważalnych gołym okiem objawów porażenia żółtą karłowartością jęczmienia należy zmiana koloru, czyli przebarwienie liści oraz zahamowanie wzrostu roślin. W zależności od rodzaju zboża, liście przyjmą różny kolor przebarwienia i tak:
- w przypadku jęczmienia-będzie to kolor mocno żółty,
- pszenżyta – żółty,
- pszenicy – czerwono-pomarańczowy,
- żyta – rdzawy,
- owsa – fioletowy,
- a kukurydzy – ciemnoczerwony.
Pierwsze symptomy dostrzegamy na końcach liści, następnie przebarwieniu ulega cała powierzchnia liścia.
Porażony jęczmień jest znacznie mniejszy od tych roślin, których nie dotknęło porażenie wirusem. Jęczmień dotknięty chorobą zwykle ma sztywne liście, jest skarłowaciały i mocno się krzewi. Na polu można zauważyć również charakterystyczne ogniska z porażonymi roślinami. Wirus ten powoduje znaczny spadek plonowania.
Mszyca czeremchowo-zbożowa (fot. AgroFoto.pl, użytkownik: kusaska)
Żółta karłowatość jęczmienia a profilaktyka
Z powodu trudności prognozowania wystąpienia żółtej karłowatości jęczmienia zaleca się działania prewencyjne obejmujące jesienne zwalczanie mszyc na oziminach oraz dobór optymalnego terminu siewu zbóż ozimych.
Najlepszą profilaktyką ochrony, czy raczej sposobem zapobiegania wirusa żółtej karłowatości jęczmienia, jest przede wszystkim obserwacja jesienią nalotów mszycy w zbożach ozimych. Lustracja zbóż w tym okresie jest dość problematyczna, bo roślina jest mała. Mszyce, które są głównym gatunkiem wektora ŻKJ (głównie mszyca czeremchowo-zbożowa), występują nie – tak jak się do tego zdążyliśmy przyzwyczaić – na liściu, a schodzą w dół rośliny do podstawy źdźbła. Trzeba przy tym również pamiętać, że nie wszystkie mszyce przenoszą wirusy ŻKJ.
Dlatego w rejonach występowania choroby bezpieczniej byłoby stosować prewencyjną ochronę insektycydową, stosując odpowiednie zaprawy bądź zabiegi ok. 5 tygodni po wschodach. Stąd skutecznym rozwiązaniem, w przypadku zauważenia mszyc na naszych uprawach, jest stosowanie odpowiednich insektycydów (z zarejestrowanych środków ochrony roślin przypadających na tę fazę rozwojową zbóż mamy np. preparaty oparte na substancji biologicznie czynnej: lambda-cyhalotryna).
Wirus żółtej karłowatości jęczmienia należy do bardzo niebezpiecznych chorób, których nie da się wyleczyć. Stąd, żeby przeciwdziałać przeoraniu i likwidacji plantacji wiosną z powodu porażenia tym wirusem, należy temu problemowi zapobiegać poprzez jesienne lustracje naszych zbóż ozimych , właśnie pod kątem występowania mszyc oraz ich zwalczania.
Przeczytaj też:
