Właściwa higiena pozyskiwania mleka

fot. pixabay

Czyste mleko i higiena doju – czy to możliwe? Co tak naprawdę oznacza właściwa higiena pozyskiwania mleka? Czyste i zdrowe mleko to nie tylko czysta instalacja udojowa, ale również czyste i zdrowe wymiona oraz odpowiednie higieniczne przechowywanie mleka w zbiorniku.

Jeszcze niedawno można było usłyszeć od starszych ludzi, że mleko z dużych gospodarstw jest brudne i śmierdzi oborą. Zaś w dzisiejszych czasach systemy utrzymania krów, pozyskiwania mleka i jego przechowywania są o wiele bardziej udoskonalone, nowoczesne oraz dopracowane. Mało tego. Znamy przecież systemy, w których ingerencja człowieka w proces pozyskiwania mleka jest niemal znikoma. To dój na robotach udojowych. Niezależnie od tego, czy doimy systemem bańkowym, rurociągowym czy doją za nas roboty, właściwa higiena pozyskiwania mleka jest zagadnieniem kluczowym dla każdego gospodarstwa i niejednokrotnie piętą achillesową.

Normy i standardy

Ogólnoświatowe przyjęte normy higieny mleka odstawianego do skupu są sztywne. Zgodnie z Dyrektywą UE 92/46/EEC dla mleka i produktów mlecznych całkowita liczba drobnoustrojów w mleku przeznaczonym do konsumpcji nie powinna przekraczać 100 000/ml mleka. Co do liczby komórek komatycznych (KS) to 400tys/ml. Większość mleczarni wymaga surowca o wysokiej jakości mikrobiologicznej niejednokrotnie o wiele bardziej zaostrzone niż podstawowe normy. Podmioty odbierające mleko wyznaczają normy i standardy odpowiednie dla swojej marki.

Pojęcie WŁAŚCIWEJ higieny pozyskiwania mleka

Właściwa to taka, która pozwala na uzyskanie i sprzedanie mleka o wymaganych parametrach bakteryjnych i higienicznych, najlepiej w najwyższej klasie. Właściwa higiena pozyskiwania mleka może być podzielona na 3 etapy:

1. Higiena wymion
2. Czysty dój
3. Higiena systemu udojowego i zbiorników

Higiena wymion

Mówiąc o higienie wymion, można dyskutować godzinami, czy używać do ich czyszczenia kubków z pianą aktywną, jednorazowych, nasączonych ręczniczków czyszczących czy specjalnie dedykowanych ściereczek i płynów do wymion. Czyszczenie na wilgotno czy bardziej na sucho? A może wcale? Każdy hodowca/dojarz dobiera system czyszczenia wymion zgodnie z potrzebami stada i możliwościami w gospodarstwie. Nie mniej jednak jest to bardzo ważny element właściwej higieny pozyskiwania mleka. Stan zabrudzenia wymion od razu znajduje odzwierciedlenie w statusie bakteryjnym mleka.

Udój w hali udojowej.

fot. mgr inż. Marta Iwaszkiewicz

Czysty dój to precyzyjna i świadoma obsługa aparatów udojowych. Dbamy o ich odpowiednie utrzymywanie zarówno podczas doju, jak i w czasie przestoju w pracy. Powtarzanie jak mantrę „kubki udojowe nie powinny dotknąć podłoża”, powinno być melodią, którą nuci każdy dojarz. Gdy dój odbywa się na stanowisku, należy pamiętać o odpowiednim wyczyszczeniu i zaścieleniu tego stanowiska. Dój w dojarni również nie może odbiegać od norm ogólnie przyjętego postępowania higienicznego. W przypadku doraźnego zabrudzenia kubków udojowych należy je odpowiednio umyć przeznaczonymi do tego środkami. Absolutnie nie można ich po prostu opłukać czy jeszcze gorzej przetrzeć. W pierwszym przypadku woda płynąca strumieniem z węża będzie nośnikiem drobnoustrojów do wnętrza aparatu. W drugim zaś przypadku pozostawione zabrudzenie mogą powodować przenoszenie bakterii na wymię innej krowy.

Większość systemów udojowych jest obsługiwana przez człowieka i niestety to właśnie czynnik ludzki jest tym najmniej wydajnym. Od podejścia dojarza zależy właściwa higiena pozyskiwania mleka. A jak to się dzieje w robotach udojowych? Roboty udojowe mają możliwość zaprogramowania czyszczenia aparatów po każdej wydojonej krowie. Tak naprawdę powtarzalność stosowania dobrej praktyki pozwoli na uzyskanie i utrzymanie właściwej higieny pozyskiwania mleka. Niezależnie od tego, czy dój prowadzony jest przez człowieka, czy przez robota.

Właściwa higiena pozyskiwania mleka = czysty system udojowy oraz zbiorniki

Higiena systemu udojowego oraz zbiorników to szeroko rozumiane mycie i dezynfekcja tych systemów. Dobór środków do mycia to ważny aspekt tego procesu. Na rynku znajdują się rozmaite środki czyszczące na bazie kwasu i zasady. Oczywiście różnią się od siebie na pierwszy rzut oka ceną. Niestety jednak w tej sprawie nie należy oszczędzać. Środki muszą być odpowiednie do materiału z jakim mają kontakt, odtłuszczać, penetrować zagięcia rurociągów i odpowiednio działać w wysokich temperaturach, w jakich pracują myjnie systemów udojowych.

Hala udojowa po umyciu.

fot. mgr inż. Marta Iwaszkiewicz

Ponadto należy pamiętać , że mleko to środek spożywczy, stąd środki, których używamy do mycia systemu udojowego, nie mogą negatywnie wpływać na mleko. Kontrola oraz staranne użytkowanie całego systemu powinna leżeć na sercu każdemu hodowcy. Również nie uciekniemy od kosztów serwisu wymiany niezbędnych elementów udojowych. Ma to niebagatelne znaczenie, aby cały system pracował sprawnie. I tu właśnie nawiążę do wspomnianej pięty achillesowej. Bardzo często możemy się nadal spotkać z nieprzestrzeganiem terminów wymiany gum strzykowych do aparatów udojowych, nieprecyzyjna kontrola pulsometrów i wakuometru. Brak szczegółowego czyszczenia kolektorów i wymiany membran. Można by dużo pisać o niewykonywanych czynnościach. Ich powodem jest oszczędność. Nic bardziej mylnego. To pozory oszczędności, gdyż za każdą dysfunkcją systemu udojowego idzie pogorszenie jakości higienicznej mleka oraz zdrowotności wymion.

Podsumowanie

Właściwa higiena pozyskiwania mleka to sprawa jak najbardziej osiągalna. Codzienna praca i dobra rutyna doju, utrzymania czystości dojarni i aparatury udojowej, jak również całej obory to klucz do sukcesu, którym jest zdrowe i wysokojakościowe mleko.

Czytaj więcej: Skuteczna inseminacja krów

Obserwuj nas w Google News. Bądź na bieżąco!