Wtórne metabolity roślinne w żywieniu krów mlecznych

Coraz wyższy potencjał produkcyjny krów ma swoje odzwierciedlenie w nowych rozwiązaniach dotyczących żywienia. Odpowiednio zbilansowana dawka to warunek uzyskania satysfakcjonujących efektów ekonomicznych w hodowli. Tradycyjne żywienie już nie zawsze wystarcza. Dowiedz się, jak wykorzystywać wtórne metabolity roślinne.

Naturalnym sposobem zjadania roślin o działaniu prozdrowotnym było pobieranie ich podczas wypasu

Hodowcy zdają sobie sprawę, że muszą stosować także takie produkty w żywieniu, które będą ograniczać występowanie chorób metabolicznych, podnosić wskaźniki rozrodu i poprawiać wydajność. Dlatego też nieuniknione jest stosowanie różnego rodzaju dodatków paszowych, w tym również ziołowych. Te kosztują, ale pozwalają podnieść zysk osiągany od krowy w gospodarstwie.

Wtórne metabolity roślinne

Właściwości chemiczne ziół są uwarunkowane zawartością substancji biologicznie czynnych, wśród których wyróżniamy: alkaloidy, saponiny, glikozydy, flawonoidy, garbniki, olejki eteryczne, kwasy organiczne, śluzy roślinne i pektyny, gorycze. Są one produktami wtórnego metabolizmu roślin.

Istnieje także szereg roślin nie będących ziołami, a zawierających wysoką koncentrację wtórnych metabolitów roślinnych o działaniu antyoksydacyjnym i przeciwzapalnym. Wyciągi z nich uzyskane mogą stanowić doskonałe uzupełnienie żywienia wysoko wydajnych krów mlecznych wpływając korzystnie na ich zdrowie i produkcyjność.

Wtórne metabolity roślinne cieszą cię coraz większym zainteresowanie hodowców bydła.

Zioła czy chemia?

Wyższość ziół nad substancjami otrzymanymi na drodze chemicznej wynika z tego, że substancja czynna znajdująca się w roślinie działa na organizm korzystniej, niż taka sama substancja otrzymana syntetycznie. Zakres działania substancji biologicznie czynnych, warunkujących właściwości prozdrowotne ziół, przedstawiono w Tabeli 1.

Tabela 1. Najważniejsze substancje biologicznie czynne ziół

Rośliny dla krowy

Naturalnym sposobem zjadania roślin o działaniu prozdrowotnym było pobieranie ich podczas wypasu. Jednak ograniczenie stosowania tej formy żywienia sprawiło, że wtórne metabolity roślinne niemalże nie mogą być samodzielnie przyswajane przez bydło. Dlatego ważne jest podawanie w dawce pokarmowej tego rodzaju dodatków.

Co krowy jedzą chętnie a czego unikają?

Podawanie świeżych ziół, a także suszy z nich sporządzonych jest trudne. Dlatego dobrym rozwiązaniem są preparaty sporządzone na bazie wyciągów z ziół. Mają one zwykle formę proszku, który może dodatkowo być rozpuszczany w wodzie, co ułatwia ich podanie. Tego typu preparaty mogą być dodatkowo standaryzowane pod względem zawartości związków biologicznie czynnych, a także dedykowane do konkretnych zaburzeń lub grup produkcyjnych.

Dodatki ziołowe a trawienie

Będąc na pastwisku krowy wybierają do jedzenia to, co chcą.

fot. Adobe Stock

Zioła zwiększają apetyt zwierząt, przez co korzystnie oddziałują na pobieranie paszy. Poprzez swoisty smak i zapach zwiększają wydzielanie soków trawiennych, co pociąga za sobą szybsze trawienie paszy, a tym samym lepsze jej wykorzystanie oraz wyższą produkcyjność (produkcja mleka, przyrosty masy ciała). Wpływają korzystnie na funkcjonowanie mikroflory przewodu pokarmowego (działanie podobne do probiotyków i prebiotyków).

Szereg ziół i preparatów wyprodukowanych na ich bazie korzystnie oddziałuje na funkcjonowanie przewodu pokarmowego, m.in. przeczyszczająco, rozkurczowo, czy też zapobiegając wzdęciom. Dodawane do pasz stymulują wytwarzanie wydzielin trawiennych (śliny, enzymów trawiennych, żółci) lub zwiększają aktywność enzymów (lipazy, amylazy, trypsyny).

Obecnie produkcja staje się coraz bardziej przemysłowa. To sprawia, że krowy mają ograniczony dostęp do ziół na polu.

To korzystnie wpływa na przebieg procesów trawiennych w przewodzie pokarmowym. Szczególny wpływ na fizjologię trawienia ma imbir oraz olejki anyżowe. Olejki eteryczne występujące na przykład w mięcie, tymianku, macierzance, szałwii, majeranku działają pobudzająco na przemianę materii oraz przeciwdziałają stanom zapalnym przewodu pokarmowego. Ziołowe dodatki paszowe o działaniu przeciwbiegunkowym, przeciwzapalnym i przeciwgorączkowym poprawiają status zdrowotny zwierząt. Jest to możliwe dzięki produkowanym przez rośliny substancjom o działaniu bakteriostatycznym i bakteriobójczym (obecne w cebuli, czosnku, gorczycy).

Działanie potwierdzone badaniami

Ziołowe dodatki paszowe Najczęściej dodaje się do dawki pokarmowej w ilości od 0,2 do 0,4%.

Badania potwierdzają korzystne działanie wtórnych metabolitów roślinnych. Po dodatku ziół do paszy wykazano wzrost produkcji mleka u krów w okresie laktacji nawet o kilkanaście procent. Stwierdzono również, że podanie mieszanki ziołowej w ilości 2% paszy treściwej obniżyło liczbę komórek somatycznych oraz ilość patogenów w mleku (LKS uległa obniżeniu z ponad 400 do ok. 200 tys. w ml mleka, znacząco spadł również udział bakterii powodujących mastitis).

Podsumowanie

Dodatki roślinne w paszy pozytywnie wpływają na regulację procesów trawiennych oraz funkcjonowanie mikroflory przedżołądków u krów, a tym samym efektywniejsze wykorzystanie pobranej paszy. Oprócz tego wykazano ich korzystne oddziaływanie na przebieg laktacji, jakość cytologiczną mleka oraz płodność krów.

O mieszankach mineralnych z zastosowaniem osiągnięć nutrigenomiki  dla bydła mlecznego można przeczytać więcej na stronach – DairyMineralNB oraz DairyComplexNB  

Artykuł zawiera lokowanie produktu i ma charakter promocyjny.