Wymagania pokarmowe roślin a ich potrzeby nawozowe
Jak wiemy wymagania pokarmowe roślin nie są jednoznaczne z ich wymaganiami nawozowymi. Znajomość zarówno jednych, jak i drugich pozwoli uniknąć przykrych konsekwencji.
Bez wątpienia wszyscy zdajemy sobie sprawę z tego, że zaspokojone wymagania pokarmowe roślin są warunkiem dobrego plonowania warzyw. Dobrze, jeżeli przed zabiegami nawozowymi znamy wymagania pokarmowe roślin na poszczególne makro- i mikroelementy. Bowiem to na dłuższą metę pozwala uniknąć niepotrzebnego zużycia, czyli marnotrawstwa nawozów mineralnych.
Spis treści
Niewłaściwe nawożenie
Racjonalne gospodarowanie nawozami ma istotne znaczenie, szczególnie przy obecnie wysokich cenach zakupu tych produktów. Nie mówiąc o tym, że nieodpowiednie nawożenie może nie tylko skutkować obniżonym plonowaniem uprawianych warzyw, ale również wpływać na pogorszenie ich jakości. Należy pamiętać, że może być to związane z właściwościami smakowymi i odżywczymi, przydatnością do przechowalnictwa i przetwórstwa, podatnością na uszkodzenia w czasie zbioru i transportu, odpornością na choroby i szkodniki oraz wpływać na zawartość substancji niepożądanych czy wręcz szkodliwych w warzywach.
Wymagania pokarmowe roślin
Przez wymagania pokarmowe roślin rozumie się ilość składników pokarmowych (azotu, fosforu, potasu, wapnia, magnezu itd.) pobranych przez rośliny w całym okresie uprawy, w określonym plonie o masie 1 tony lub z powierzchni 1 hektara. W głównej mierze zależą one od wielkości uzyskanego plonu, gatunku i odmiany (tab. 1). Rośliny o głębokim systemie korzeniowym mają większe możliwości pobierania w/w składników z większej objętości gleby od tych z płytkim i słabym systemem korzeniowym.
Tabela 1. Średnie ilości składników pokarmowych pobieranych przez wybrane rośliny warzywne (Scharpf i in. 1986)
| Gatunek warzyw | Plon handlowy (t/ha) | Ilość składnika w plonie handlowym (t/ha) | ||||
| średnio | zakres wahań plonu | N
(azot) |
P2O5
(pięciotlenek fosforu) |
K2O
(tlenek potasu) |
MgO
(tlenek magnezu) |
|
| Burak ćwikłowy | 40,0 | 30–60 | 13,0 | 4,7 | 10,0 | 2,0 |
| Cebula | 30,0 | 25–50 | 2,8 | 1,5 | 4,0 | 0,8 |
| Dynia | 80,0 | 60–100 | 1,0 | 1,1 | 2,0 | 0,5 |
| Kalafior | 35,0 | 20–40 | 7,5 | 3,0 | 10,0 | 1,0 |
| Kapusta głowiasta biała | 50,0 | 30–70 | 3,5 | 1,5 | 5,0 | 0,7 |
| Marchew | 35,0 | 20–80 | 3,5 | 1,6 | 6,0 | 1,0 |
| Ogórek | 30,0 | 20–50 | 2,0 | 1,3 | 3,0 | 0,7 |
| Pietruszka | 20,0 | 15–25 | 4,0 | 2,0 | 5,0 | 0,8 |
| Pomidor | 40,0 | 30–80 | 2,8 | 0,8 | 4,0 | 0,5 |
| Por | 35,0 | 20–60 | 3,3 | 1,8 | 5,5 | 0,8 |
| Rzodkiewka | 15,0 | 10–30 | 5,0 | 2,5 | 5,0 | 1,5 |
| Sałata | 30,0 | 20–45 | 2,2 | 1,0 | 4,8 | 0,4 |
| Seler | 30,0 | 15–55 | 6,0 | 2,5 | 10,0 | 1,2 |
Wymagania nawozowe roślin
Natomiast potrzeby nawozowe roślin, określają ilość składników, jaką należy wnieść do gleby/podłoża w postaci nawozów, aby zapewnić im optymalny wzrost i rozwój oraz umożliwić wytworzenia wysokiego plonu użytkowego. Należy mieć także na uwadze to, że zawartość standardowa składnika w glebie czy w podłożu, zależy od:
W uprawach pod osłonami optymalne stężenia składników są wyższe niż w uprawie polowej
- właściwości fizycznych i chemicznych podłoża;
- gatunku i odmiany rośliny;
- fazy wzrostu;
- sposobu i terminu uprawy;
- nawadniania.
Dla rozsady czy siewek odpowiednie są mniejsze stężenia składnika niż dla roślin starszych. Z kolei w uprawie z nawadnianiem większe niż bez nawadniania. Im lepsze warunki (klimatyczne) wzrostu, tym standardowa zawartość dla tej samej rośliny jest większa. Dlatego w uprawach pod osłonami optymalne stężenia składników są wyższe niż w uprawie polowej.
Rola wody
W dużym stopniu o rozpuszczalności związków mineralnych znajdujących się w glebie lub w zastosowanych nawozach, decyduje woda/nawadnianie. Woda wpływa bowiem na przemieszczanie się składników pokarmowych w glebach/podłożach. Jest więc swoistym transporterem tych składników. W uprawach hydroponicznych pod osłonami do sporządzania pożywki używa się wyłącznie nawozów mineralnych rozpuszczalnych w wodzie.
Zwracajmy uwagę na wymagania nawozowe roślin. Na to, by wielkość dawek nawozowych była zawsze dostosowana do spodziewanego plonu. Nie pozwólmy, aby niedobór składników pokarmowych był czynnikiem ograniczającym wzrost uprawianych roślin. Wtedy bowiem będzie negatywnie wpływał na efektywność nawożenia, czyli na stały wzrost plonowania.
