Wysiękowe zapalenie skóry świń – Dermatozy

fot. Fotolia

Wysiękowe zapalenie skóry u świń to infekcja gronkowcami, która dotyka przede wszystkim młode świnie. U zwierząt zajętych chorobą obserwuje się apatię i zaczerwienienie skóry, a następnie szybkie rozprzestrzenianie się wysiękowych, nieświądowych krost. Rozpoznanie choroby opiera się na potwierdzonych objawach klinicznych oraz na badaniach laboratoryjnych potwierdzających bytowanie bakterii.

Dermatozy leczy się antybiotykami w połączeniu z miejscowymi sprayami antyseptycznymi. Zwierzęta wycieńczone chorobą mogą otrzymywać płyny i elektrolity. Wysiękowe zapalenie skóry występuje u świń w wieku od 5 do 60 dni i charakteryzuje się nagłym początkiem, chorobowością na poziomie od 10–90% i śmiertelnością na poziomie 5–90%. Postać ostra występuje najczęściej u prosiąt ssących, natomiast postać przewlekła występuje częściej u prosiąt odsadzonych od loch.

Wysiękowe zapalenie skóry

Dermatozy u świń wywołuje Staphylococcus hyicus (S hyicus), chociaż inne gronkowce t.j.: S scurii, S chromogenes, S aureus są również sporadycznie wykrywane na skórze chorych świń. Znane są również doniesienia, że choroba związana jest również z S aureus opornymi na metycylinę (MRSA), ale ich przyczyna nie została jeszcze jasno wykazana. S hyicus oprócz świń występuje również powszechnie u ptaków i bydła.

Zjadliwe oraz niezjadliwe szczepy S hyicus  są potwierdzone ale wydają się niezdolne do penetracji nienaruszonej skóry. Zjadliwość jest związana z produkcją toksyn, które zmniejszają adhezję komórkową keratynocytów w powierzchownym naskórku. Otarcia na ciele poprzedzają infekcję. Obrażenia te zazwyczaj spowodowane są walkami świń albo materiałami ściernymi np. nowym betonem. Czynnikami, które mogą również wpływać na rozwój i postęp choroby obejmują m.in.: niską odporność, niewłaściwą higienę oraz odżywianie i obecność świerzbu. Dojrzałe lochy, które uzyskały wysoki poziom odporności w wyniku wcześniejszego zarażenia, przekazują odporność prosiętom poprzez siarę. Dlatego wykrywanie choroby najczęściej jest wyższa w miotach loszek oraz w nowo założonych stadach, w których większość zwierząt to loszki.

Świnie rozwijają odporność z wiekiem, natomiast bakterie ale S. hyicus bytują również na skórze, pochwie czy uchyłku napletka u starszych świń. Grupa ta jest zwykle nosicielami choroby, które są źródłem zarażenia nowych zwierząt.

Prosięta zarażają się od matek. W niektórych przypadkach do zarażenia dochodzi poprzez skażone pomieszczenia bakterią lub w trakcie porodu przez infekcję pochwy u loch. Prosięta ssące są najczęściej dotknięte chorobą a przebieg zarażenia jest zazwyczaj ciężki. Co więcej, infekcja krzyżowa występuje przy grupowaniu zwierząt po odsadzeniu, co może prowadzić do zachorowalności w stadzie nawet na poziomie 80%. Śmiertelność u prosiąt odsadzonych jest natomiast niska. Należy pamiętać, że częstotliwość występowania choroby wynika z dużej obsady w kojcu oraz wcześniejszego terminu odsadzenia prosiąt.

Wysiękowe zapalenie skóry – objawy

Pierwszym objawem choroby zaczerwienienie skóry u jednego lub więcej prosiąt w miocie. Zarażone świnie szybko popadają w apatię i przestają pobierać pokarm. Na początku choroby temperatura ciała może wzrosnąć ale w trakcie jej przebiegu normuje się. Na skórze szczególnie wokół oczu, nosa, ryja i uszu pojawiają się czerwono-brązowe plamy (plamki), z których wypływa surowica i łój. Zmiany powiększają się i mają wygląd pęcherzykowy lub krostkowy.

Skóra w bardzo szybkim czasie pokrywa się wilgotnym, tłustym wysiękiem sebum i serum (zmianom nie towarzyszy świąd). Nagromadzenie brudu nadaje dotkniętemu obszarowi czarny kolor. Na tarczy ryjowej i języku mogą również rozwinąć się pęcherzyki i wrzody. Nogi u świń, które zazwyczaj są zajęte chorobą, pokryte są nadżerkami; w rzadkich przypadkach może dojść do zrzucenia racic. W ostrym przebiegu choroby śmierć następuje w ciągu 3–5 dni. U starszych zwierząt w przewlekłej postaci choroby, obserwuje się strupy na całym ciele lub niezauważalne ograniczone zmiany skóry. Śmiertelność u tej grupy świń jest niska, z wyjątkiem bardzo młodych prosiąt ssących. Powrót do zdrowia jest powolny, a wzrost prosiąt  jest opóźniony i często wiąże się z biegunką, wychudzeniem i odwodnieniem.

Sekcja ciężko chorych świń ujawnia wyraźne odwodnienie, przekrwienie płuc i zapalenie obwodowych węzłów chłonnych. Rozdęcie nerek i moczowodów ze śluzem obserwuje się  w nadostrej i ostrej postaci choroby.

Dermatozy – diagnostyka i leczenie

Diagnostyka wysiękowego zapalenia skóry opiera się zwykle  na postawieniu przypuszczalnej diagnozy opartej głównie na objawach klinicznych. W wyjątkowych przypadkach, w których konieczne może być potwierdzenie lub gdy potrzebny jest izolat bakteryjny do wytworzenia szczepionki autogennej, można zastosować hodowlę bakteryjną zmian chorobowych.

Ponadto diagnostyka różnicowa może obejmować m.in.: świerzbowiec skórny, niedobory żywieniowe, w tym cynk, grzybicę. W leczeniu choroby stosuje się: antybiotyki i spraye antyseptyczne oraz zaleca się poprawę stanu higienicznego na fermie.

Organizm wywołujący wysiękowe zapalenie skóry może być wrażliwy na wiele antybiotyków, w tym: amoksycylinę, ampicylinę, erytromycynę, linkomycynę, penicylinę, tylozynę, trimetoprym – sulfonamid, aminoglikozydy i cefalosporyny. Wybór leczenia powinien opierać się na testach wrażliwości na antybiotyki. Często skuteczne leczenie można osiągnąć przez codzienne spryskiwanie całej powierzchni ciała środkami antyseptycznymi (np. 0,05% roztworem chlorheksydyny, rozcieńczeniem 1:50 10% jodu powidonu). W ciężkich przypadkach leczenie wymaga podawania antybiotyku w dużych dawkach we wczesnym stadium choroby.

Jak leczyć dermatozy u świń?

Ponieważ odwodnienie jest główną cechą wysiękowego zapalenia skóry, w przypadku chorych świń z ciężkim przebiegiem choroby zaleca się podawanie płynów ustnych i elektrolitów. Leczenie jest mniej skuteczne u młodych prosiąt i nieskuteczne w zaawansowanych przypadkach. W przypadku ostrych epidemii świnie, które miały kontakt ze zwierzętami chorymi należy spryskać środkami antyseptycznymi. Wszystkie lochy w stadzie ze względu na poród i porodówki powinny być poddane dezynfekcji. Prawidłowa higiena pomieszczeń dla warchlaków i podawanie leków w wodzie lub paszy przez 3-5 dni pomogą pomóc kontrolować epidemie po odsadzeniu. Należy również w przypadku epidemii zadbać o odpowiednią wentylację, aby uniknąć wysokiej wilgotności.

Inne zabiegi, które mogą zmniejszyć dotkliwość wybuchu epidemii, obejmują m.in.: zapewnienie miękkiej ściółki, izolację zakażonych zwierząt oraz odpowiednie grupowanie prosiąt starszych po odsadzeniu (zmniejsza możliwość występowania walk i tym samym uszkodzeń skóry).

Krótko mówiąc, dermatozy mogą doprowadzić do nieprzewidzianych strat produkcyjnych.

Dermatozy – kluczowe informacje

Na zakończenie warto krótko podsumować przedstawione informacje:

• Wysiękowe zapalenie skóry jest częstą infekcją gronkowcową młodych świń, charakteryzującą się rozległymi, nieświądowymi krostami.
• Leczenie powinno opierać się na badaniu wrażliwości na antybiotyki, a antybiotyki w dużych dawkach należy podawać we wczesnym stadium choroby.
• Lepsze zarządzanie może pomóc kontrolować epidemie.

Czytaj również: Chorba Aujeszkyego u świń.