Zabiegi agromelioracyjne zatrzymujące wody opadowe
Podstawowym źródłem wody dla upraw sadowniczych jest woda pochodząca z opadów. Zatem powinniśmy robić co tylko możliwe, żeby jak najefektywniej wykorzystywać wody opadowe w procesie uprawy. Jakie więc zabiegi agromelioracyjne i agrotechniczne zatrzymają ją w glebie i całej zlewni?
Zabiegi agromelioracyjne prawidłowo wykonane pozwalają optymalnie wykorzystać wody opadowe w procesie uprawowym.
Spis treści
Wielkość retencji wody glebowej
Wielkość retencji wody glebowej w dużym stopniu zależy od typu i gatunku gleby, zawartości części pylastych i ilastych, zawartości próchnicy, jak również kultury użytkowania gleb i zabiegów agrotechnicznych. Pewne znaczenie ma lokalizacja plantacji. Na obszarze zlewni dotyczy m.in. możliwości zasilenia profilu glebowego poprzez spiętrzenie wody w rowach melioracyjnych lub podsiąk systemem drenarskim, ewentualnie bezpośrednią lokalizację w pobliżu zbiorników wodnych. Mając na uwadze występujące obecnie niedobory wody, należy właściwie dbać o urządzenia melioracyjne oraz je rozbudowywać. Zazwyczaj są to zadania własne specjalnych instytucji państwowych. Utworzone niedawno Wody Polskie wykazują dużą aktywność w tym zakresie. Coraz więcej sadowników samodzielnie buduje zbiorniki
Coraz więcej sadowników samodzielnie buduje zbiorniki wodne i różne urządzania melioracyjne
wodne i różne urządzania melioracyjne. Uprawa niektórych roślin jagodowych np. borówki wysokiej bez nawadniania jest praktycznie niemożliwa. Do metod nietechnicznych mających na celu kształtowanie i zwiększenie retencji glebowej zalicza się metody agrotechniczne i planistyczne.
Jak wykorzystywać wody opadowe?
Metody agrotechniczne wpływające na zatrzymanie wody w glebie:
- zwiększenie retencji glebowej poprzez poprawę struktury gleb,
- zwiększenie zawartości próchnicy w glebie,
- ograniczenie spływu powierzchniowego poprzez właściwy kierunek rzędów. W przypadku sadów zlokalizowanych w chłodnych rejonach wyżynnych jest to niemożliwe. Podczas gdy w przypadku plantacji — uzasadnione,
- stosowanie zabiegów przeciwerozyjnych i uprawę poplonów,
- zwiększenie zasilania wód podziemnych z urządzeń melioracyjnych,
- zmniejszenie ewapotranspiracji poprzez odpowiedni dobór roślin okrywowych w rzędach drzew,
- właściwy płodozmian,
- ograniczenie parowania z powierzchni gleby (ściółkowanie rzędów i międzyrzędzi).
Wilgotność gleby w sadach 2022 — sytuacja na koniec sezonu
Zabiegi agromelioracyjne zwiększające zdolność magazynowania wody w glebie
Na glebach ciężkich (gleby zwięzłe, słabo przepuszczalne) zwiększenie zdolności magazynowania wody można uzyskać poprzez różne zabiegi agromelioracyjne poprawiające ich strukturę.
Zwiększając przewiewność i przepuszczalność gleb zwięzłych, stwarzamy lepsze warunki do głębszego ukorzeniania się roślin, powiększając pojemność wody użytecznej dla roślin.
Jednym z najprostszych zabiegów agrotechnicznych są różne orki melioracyjne. Orkę z pogłębiaczem wykonujemy w celu rozkruszenia
Zabiegi agromelioracyjne uzupełniamy odpowiednią orką stanowiska przeznaczonego pod sad
zwartej warstwy znajdującej się bezpośrednio pod warstwą orną. Trudno przepuszczalna podeszwa płużna utrudnia przenikanie wody w głąb profilu oraz rozwój korzeni. Orki melioracyjne są niezbędne na obszarach o wadliwej i zdegradowanej budowie profilu glebowego.
Przygotowując stanowisko przed założeniem sadu lub plantacji jagodowej należy właściwie wykonać orki melioracyjne:
- z pogłębiaczem — do głębokości 30 + 20 cm, realizacja co 2–4 lata;
- płytką — 35÷45 cm, co 4–5 lat;
- orkę średnią – 45÷60 cm, co 5–6 lat;
- głęboką — 60÷80 cm, co 6–7 lat.
Spulchnianie stosuje się przy małej miąższości warstwy próchnicznej, w celu rozkruszenia zwartej i słabo przepuszczalnej warstwy podornej.
Kretowanie ma na celu rozkruszenie zbitego podglebia z równoczesnym wytworzeniem kanalików ułatwiających dopływ nadmiaru wody do systemów drenarskich.
Częstotliwość zabiegów:
- spulchnianie podglebia — 30÷60 cm, co 3–4 lata;
- spulchnianie podłoża — 60÷80 cm, co 4–5 lat;
- kretowanie podglebia — 60÷70 cm, co 4–5 lat;
- kretowanie podłoża — 70÷80 cm, co 4–5 lat.
Kolejne zabiegi agrotechniczne to np. odkwaszanie, które służy zmianie właściwości chemicznych. Dodatkowo dzięki działaniu strukturotwórczemu poprawia retencję gleb. Wapnowanie powinno być prowadzone na zakwaszonych glebach ciężkich dla poprawy ich właściwości fizycznych oraz zwiększenia zdolności retencjonowania wody dzięki poprawie struktury. Także wykorzystywanie nawozów organicznych i naturalnych dzięki działaniu strukturotwórczemu przyczynia się do poprawy retencji gleb ciężkich.
Znaczenie zabiegów agromelioracyjnych
Na podstawie badań szacuje się, że w sprzyjających warunkach odpowiednio zastosowane zabiegi agromelioracyjne na glebach ciężkich mogą spowodować wzrost ich zdolności retencyjnych o 20–50 mm słupa wody, co odpowiada 20–50 l/m2. Zabiegi agromelioracyjne oraz melioracyjne przyczyniają się do lepszego i głębszego rozwoju systemu korzeniowego roślin. Tym samym uzyskuje się zwiększanie aktywnej warstwy profilu glebowego penetrowanej przez korzenie. To właśnie w nim gromadzi się woda opadowa zmagazynowana w kapilarach glebowych, tworząc odpowiednio dużą retencję glebową. W przypadku gleb piaszczystych sytuacja jest inna. Woda pochodząca z opadów ma tendencję do zbyt szybkiego odpływu w głąb profilu.
Retencjonowanie wody
Retencjonowanie wody jest kształtowane poprzez maksymalne zwiększenie właściwości sorpcyjnych gleb.
Gospodarka wodą na glebach lekkich
Zwiększeniu retencji wody na glebach lekkich sprzyjają:
- intensywne nawożenie organiczne,
- wapnowanie,
- wprowadzanie roślin głęboko się korzeniących,
- uprawa roślin pozostawiających dużo biomasy.
Dobre rezultaty dają także:
- orka melioracyjna z pogłębiaczem,
- unikanie uprawek na wiosnę,
- przestrzeganie płodozmianów,
- ściółkowanie powierzchni gleby mulczami organicznymi lub folią.
- Można również stosować agrożele, szczególnie do zaprawiania dołków podczas sadzenia.
W warunkach płytkiego zalegania zwierciadła wody gruntowej efektywną retencję gleb wzmacniają wody gruntowe pod warunkiem dobrze działającego systemu melioracyjnego umożliwiającego utrzymanie ich na właściwym poziomie. Systemy melioracyjne muszą umożliwiać piętrzenie wody i rozprowadzenie jej w profilu glebowym oraz szybkiego odprowadzenia nadmiaru wód w okresie intensywnych opadów. Drzewa i krzewy są bardzo wrażliwe nawet na krótkotrwałe zalanie.
Zabiegi agromelioracyjne (oraz zabiegi agrotechniczne), mające na celu zwiększenie pojemności wodnej gleb m.in. orki melioracyjne, spulchnianie gleb zwięzłych, odkwaszanie, oraz wzbogacanie gleb lekkich (nadmiernie przepuszczalnych) w substancję organiczną i koloidalną, mogą przyczynić się do zwiększenia zasobów wody glebowej dostępnej dla roślin o 15–25 mm a w sprzyjających warunkach do ok. 40–50 mm. Zabiegi sprzyjające zwiększeniu zawartości próchnicy w glebie (np. prowadzenie prawidłowej orki, nawożenie i wapnowanie) prowadzą do poprawy struktury gleby i jej pojemności wodnej. Zwiększenie retencji wodnej gleb można osiągnąć również w wyniku ograniczenia spływu powierzchniowego na glebach ciężkich i stokach oraz spowolnienia infiltracji wody na glebach lekkich.
Obserwuj nas w Google News. Bądź na bieżąco!
