Zapalenie tworzywa racicowego – skutkiem niedoborów w diecie

fot. Pixabay

Choroby racic bydła stanowią poważny problem stad krów mlecznych zarówno w Polsce, jak i na świecie. Dość częstym problemem jest zapalenie tworzywa racicowego. W wyniku tej choroby, jak i innych chorób racic, dochodzi do obniżenia wydajności zwierząt oraz wzrostu kosztów produkcji ponoszonych przez hodowcę. 

Choroby takie jak zapalenie tworzywa racicowego to poważny problem, który jest częstą przyczynę brakowania bydła. Schorzenia te mają wieloczynnikową etiologię. Wśród przyczyn występowania tych chorób wyróżnia się czynniki: genetyczne, technologiczne, środowiskowe, a także żywieniowe. W tym artykule dowiemy się, jaki wpływ na choroby racic ma żywienie bydła.

Jaki wpływ ma żywienie na schorzenia racic?

Odpowiednio zbilansowana dawka pokarmowa to podstawa nie tylko prawidłowego żywienia, ale również dobrego zdrowia zwierzęcia. Negatywny wpływ na stan racic ma skarmianie zwierząt paszami sprzyjającymi zaburzeniom metabolicznym, np. kwasicy oraz stresowi oksydacyjnemu. Krowy wysokowydajne, które są zbyt intensywnie żywione paszami treściwymi, mają podwyższone ryzyko zachorowania na kwasicę. Wiele problemów może spowodować stosowanie w dawce pasz niepełnowartościowych: spleśniałe, zanieczyszczone (chemicznie, mechanicznie, organicznie- np. ziemią). Na prawidłowe żywienie, wpływamy już podczas szeroko pojętych upraw polowych. Odpowiednia zasobność próchnicza gleby i efektywna regulacja jej odczynu (powyżej 6.0) w uprawach głównych, jak i na trwałych użytkach zielonych, te czynniki decydują o poziomie wegetacji i zasobności roślin przeznaczanych następnie na paszę dla bydła.

Choroby racic bydła a odpowiednie żywienie

Duże znaczenie mają niedobory składników pokarmowych takich jak: aminokwasy, składniki mineralne oraz witaminy A, D, E i biotyna. Wpływają one przede wszystkim na proces wytwarzania rogu racicowego. W zaburzeniach gospodarki mineralnej organizmu krowy szczególne znaczenie odgrywają niedobory takich pierwiastków jak:

• miedź,
• cynk,
• wapń,
• mangan.

Zbyt niski poziom wapnia prowadzi do zaburzenia keratynizacji i rogowacenia. Skutkuje to powstawaniem charakterystycznych pierścieni ściany racicy, obniżającymi jej zdolności amortyzacyjne. Niedostateczna ilość manganu negatywnie wpływa na stan stawów oraz kości. Może doprowadzić do zmian i stanu zapalnego w obrębie stawu racicowo-koronowego, upośledzając jego zdolności motoryczne. Natomiast niedobór miedzi sprawia, iż róg racicy staje się kruchy i podatny na uszkodzenia.

Kluczowe znaczenie dla racic ma cynk. Jego niedobór prowadzi do upośledzenia procesu keratynizacji poprzez hamowanie rozwoju komórek keratogennych (keratocytów). Równowaga gospodarki mineralnej jest niezbędna dla utrzymania nie tylko zdrowego rogu racicowego, ale zdrowia całego organizmu. Zaburzenia wzrostu rogu racicowego to wzrost jego porowatości, a także obniżenie odporności na urazy mechaniczne i działanie czynników zewnętrznych. Wszystko to skutkować może silnymi kulawiznami. Dlatego tak ważne jest, aby prawidłowo stosować dodatki mineralne w żywieniu bydła. Warto jest rozważyć stosowanie związków chelatowych, z uwagi na ich wysoką przyswajalność.

Witamina H (biotyna)

Odpowiednio zróżnicowana dieta może uchronić bydło przed taką chorobą jak zapalenie tworzywa racicowego.

fot. Pixabay

Biotyna (witamina H) jest jednym z najważniejszych składników pokarmowych wpływających na jakość rogu racicowego. Odpowiada ona za jego odporność na oddziaływanie czynników zewnętrznych oraz spoistość. Wpływa również na jego dojrzewanie oraz twardnienie. Witamina H inicjuje syntezę białek keratyny. Natomiast enzymy zależne od biotyny są związane z syntezą tłuszczów oraz glukozy, odgrywających istotną rolę w procesie keratynizacji. Biotyna wytwarzana jest głównie przez mikroflorę żwacza. Przy karmieniu zwierząt paszami zawierającymi niski udział włókna, natomiast wysoki udział węglowodanów łatwo fermentujących doprowadzić można do zakwaszenia żwacza. W wyniku tego dochodzi do obumierania znacznej części bakterii celulolitycznych produkujących biotynę. W następstwie czego dochodzi do niedoborów witaminy H w organizmie krowy.

Podstawa żywienia to stosowanie prawidłowo zbilansowanych dawek pokarmowych dla krów. W przypadku wysokowydajnych krów ilość biotyny produkowana przez prawidłowo funkcjonującą mikroflorę żwacza może być niewystarczająca. Dlatego zaleca się podawanie witaminy H w paszy, jako profilaktykę schorzeń racic. Dobrym źródłem biotyny dla bydła jest susz z lucerny i śruta poekstrakcyjna oraz duże ilości pasz objętościowych. Jednak najlepsze rozwiązanie stanowi stosowanie biotyny w formie dodatku paszowego. Zaleca się podawanie krowom 20 mg biotyny na dzień (na sztukę), natomiast 10 mg krowom w okresie zasuszenia. Dodatek witaminy H w paszy można stosować w celach profilaktycznych, jak również leczniczych, gdy schorzenia racic już występują. Bardzo dobrze sprawdza się w leczeniu choroby linii białej.

Choroby racic bydła obniżają wydajność zwierząt oraz powodują wzrost kosztów produkcji ponoszonych przez hodowcę.

Ochwat, czyli zapalenie tworzywa racicowego

Ochwat (zapalenie tworzywa racicowego) jest chorobą ogólnoustrojową ze znacznymi objawami w obrębie kończyn i racic. Wiąże się z wytwarzaniem toksycznych amin (przede wszystkim histaminy). Aminy na skutek zaburzeń trawienia białka paszy, które mogą miejsce przy obniżonym pH żwacza. Na skutek ochwatu dochodzi o do osłabienia ściany racicy, zaburzeń w obrębie aparatu podporowego palca oraz systemu podporowego kości racicowej. W rezultacie powstawać mogą krwawe wylewy (wybroczyny), choroba linii białej, wrzody podeszwy, czy nadżerki na piętkach. Kwasica oraz alkaloza w znacznym stopniu podnoszą ryzyko wystąpienia ochwatu. Dlatego chcąc uniknąć zapalenia tworzywa racicowego, należy zadbać o właściwy skład dawki pokarmowej. Niedobór węglowodanów strukturalnych (włókna), nadmiar węglowodanów łatwostrawnych i znaczny udział pasz treściwych w dawce pokarmowej sprzyjają występowaniu ochwatu.

Wpływ kondycji ciała na choroby racic bydła

Poprawna kondycja bydła może uchronić je przed wieloma chorobami

fot. Pixabay

Istotne jest również utrzymywanie krów w optymalnej kondycji ciała, odpowiedniej dla danego okresu fizjologicznego. Szczególnie należy zwrócić uwagę na nadmierne otłuszczenie zwierząt – konsekwencje złego żywienia w poszczególnych okresach produkcyjnych. Nadmierne otłuszczenie zwierząt prowadzić może do powstawania wrzodów podeszwy, które są bardzo bolesne dla zwierzęcia i prowadzą do kulawizn o znacznym nasileniu. Natomiast wrzody podeszwy prowadzą do stanu zapalnego miazgi rogotwórczej, może również dochodzić do zmian martwiczych. Zbyt duże otłuszczenie w okresie zasuszenia podnosi ryzyko wystąpienia chorób metabolicznych, które sprzyjają występowaniu ochwatu, wrzodów podeszwy oraz zaburzeń procesów rogotwórczych. Podwyższona masa ciała to również zwiększone obciążenie kończyn, skutkiem czego mogą być choroby racic bydła.

Podsumowanie

Choroby racic bydła stanowią poważny problem, w konsekwencji dochodzi do obniżenia wydajności zwierząt oraz wzrostu kosztów produkcji. Stanowią częstą przyczynę brakowania bydła. Reasumując, konsekwencje ponoszone są przez hodowcę poprzez obniżenie efektywności produkcji. Prawidłowe żywienie nie wyeliminuje całkowicie chorób racic, ale zmniejsza ryzyko ich wystąpienia. Stanowi ono również działanie profilaktyczne, wydłużające długość użytkowania krowy. Poprzez prawidłowo zbilansowane żywienie zwierząt można te problemy w znacznym stopniu ograniczyć.

Czytaj więcej: Zadbajmy o krowy w okresie okołoporodowym. Nie tylko mleczne

Obserwuj nas w Google News. Bądź na bieżąco!