Jak skutecznie zapobiegać zapaleniu wymienia krów?
Zapalenie wymienia jest jednym z najczęstszych schorzeń dotykających wysokoprodukcyjnych krów mlecznych. Stanowi aż 30% wszystkich chorób zakaźnych występujących u bydła mlecznego. Czy można jednak przeciwdziałać zapaleniu?
Na początku należy podkreślić, że zapalenie wymienia generuje bardzo duże straty związane z:
- kosztami poniesionymi na leczenie i wizyty weterynarza;
- koniecznością zachowania karencji;
- niemożnością sprzedaży skażonego mleka;
- tym, że niektóre krowy po przebyciu ciężkiego zapalenia wymienia nie wracają do formy sprzed choroby – jedna z ćwiartek nie funkcjonuje prawidłowo;
- występuje duże prawdopodobieństwo nawrotu choroby.
Zapobieganie zapaleniu wymienia powinno być priorytetem każdego producenta mleka. Korzyści płynące z działań profilaktycznych wpłyną na jakość mleka oraz zwiększenie opłacalności produkcji.
Profilaktyka zapalenia wymienia
Higiena doju
Zadawanie paszy od razu po doju zachęca krowy do stania przy stole paszowym. Kiedy wracają na legowiska, kanały strzykowe są już zamknięte.
Istnieje zasada – czyste wymię, sprzęt udojowy i ręce dojarza. Przed każdym dojem mleko powinno być skontrolowane pod względem wyglądu, ponieważ jest to bardzo dobry parametr określający jego jakość.
Higiena doju to przede wszystkim mycie i dezynfekcja strzyków. Dbanie o sprzęt ma na celu zapobieganie namnażania bakterii w urządzeniach transportujących i magazynujących mleko. Strzyki należy dezynfekować przed i po doju.
Przemyślany rozród i dobór nasienia
Jeżeli na fermie występuje coraz więcej przypadków zapalenia wymienia, może warto zwrócić uwagę na dobór nasienia i jakość cech przekazywanych potomstwu. Planowane jałówki remontowe mogą być „zaprogramowane” genetycznie na większą odporność, jakość wymienia oraz długowieczność.
Zadawanie paszy od razu po doju
Krowy wracając z doju, często kładą się w nie zawsze higienicznie czystych legowiskach. Kanały strzykowe są wtedy otwarte i umożliwiają drobnoustrojom ze środowiska wnikanie do wnętrza wymienia.
– Zadawanie paszy od razu po doju zachęca krowy do stania przy stole paszowym. Kiedy wracają na legowiska, kanały strzykowe są już zamknięte – zaleca swoją metodę Adam Kurowicki, właściciel fermy krów mlecznych w pow. sokołowskim.
Suplementacja diety w składniki mineralne również może być dobrym środkiem zapobiegawczym.
Prawidłowe zasuszanie krów
Bardzo istotne w zapobieganiu zapaleniom wymienia jest prawidłowe zasuszanie krów. Stopniowe zmniejszanie ilości paszy treściwej oraz profilaktyczne podawanie środków oznaczanych symbolem DC (ang. dry cow – krowa zasuszona) również może być pomocne. Stosowane środki to antybiotyki zabezpieczające wymię przed rozwojem mastitis oraz środki nie antybiotykowe.
– Ostatnio popularne stały się środki wprowadzane do wymienia po ostatnim doju, zatykające kanał. Wytwarzany jest wówczas sztuczny czop keratynowy w kanale strzykowym, zapobiegający przedostawaniu się drobnoustrojów ze środowiska do wymienia – poleca lek. wet. Adam Siębor.
Można stosować również preparaty, które po zanurzeniu strzyka w roztworze wytwarzają osłonkę, chroniącą kanał strzykowy. Są one jednak nietrwałe, odpadają lub pękają po 2–3 dniach i trzeba zakładać je na nowo.
Stosowanie zasady 3D, higiena legowisk
Zasada 3D jest bardzo istotna, wpływa znacząco na hamowanie rozprzestrzeniania się drobnoustrojów w oborze. Dezynfekcja, dezynsekcja i deratyzacja to podstawa w dbaniu o zdrowe wymię krów. Drobnoustroje przenoszone są bowiem przez muchy, myszy i ściółkę.
Proszek do suchej dezynfekcji na bazie chloraminy może zmniejszyć liczbę przypadków zapalenia wymienia na fermie.
– W naszej oborze wolnostanowiskowej świetnie sprawdza się proszek dezynfekcyjny, który sypiemy na gumowe maty legowisk – mówi Adam Kurowicki. – Tym samym środkiem dezynfekujemy też racice podczas doju.
Bardzo ważna jest higiena legowisk i zapewnienie suchej, czystej ściółki, izolującej od zimnej posadzki.
Stosowanie dobrej jakości pasz
Jakość pasz ma ogromne znaczenie w profilaktyce zapalenia wymienia. Pasze zgniłe, zapleśniałe i źle przechowywane mogą wywoływać stany zapalne wymion.
Na zapalenia wymienia wpływ może mieć także zepsute pożywienie.
– Kiedyś zamówiliśmy mieszankę paszową, po której krowy masowo dostawały zapalenia wymienia. Po przebadaniu próbki okazało się, że zawarte w niej młóto browarniane było zepsute i najprawdopodobniej wywołało stan zapalny wymienia – opowiada gospodarz. – Przestaliśmy zamawiać gotowe mieszanki, wszystko przygotowujemy sami.
Zapobieganie zapaleniu wymienia jest działaniem, dzięki któremu straty ekonomiczne są dużo mniejsze. Mniej pieniędzy wydajemy na środki farmakologiczne i wizyty lekarza weterynarii, nie musimy również myśleć o okresach karencji i ogromnych stratach mleka, które powoduje stan zapalny. Profilaktyka ma sens, kiedy prowadzi się ją regularnie.
Obserwuj nas w Google News. Bądź na bieżąco!
