Zespół słabego cielęcia: czym jest i jak mu zaradzić?
Wysoka śmiertelność cieląt w okresie okołoporodowym stanowi nadal aktualny problem. Zwiększona śmiertelność tych zwierząt zaraz po porodzie często jest skutkiem tzw. syndromu słabego cielęcia. Czym jednak zespół słabego cielęcia jest i jak mu zaradzić?
Syndrom słabego cielęcia (ang. weak calf syndrome – WCS) charakteryzuje się szeregiem objawów klinicznych. Często masa urodzeniowa cieląt jest niska (nawet poniżej 20 kg). Ponadto cielęta rodzą się słabe i nie są w stanie samodzielnie wstać. Jeśli się podnoszą, to z trudem i po znacznie dłuższym czasie. Pierwsze próby wstawania podejmują przeważnie po okresie znacznie przekraczającym 20 minut od urodzenia. Natomiast pozycję stojącą przyjmują po czasie przekraczającym 90 minut. Cielęta poruszają się wtedy bardzo wolno, są ospałe i często zgarbione. Wykazują także problemy oddechowe oraz zaburzenia odruchu ssania. Niechęć do ssania może być spowodowana opuchlizną języka, trudnościami w otwieraniu pyska oraz ślinotokiem. Zwierzęta takie najczęściej padają do 3 dni po porodzie, bez widocznych przyczyn.
Spis treści
Zespół słabego cielęcia – przyczyny zaburzenia
Zdrowe cielę po 20 minutach po urodzeniu powinno podjąć próby wstawania.
Przyczyny tego zaburzenia nie są w pełni poznane. Na występowanie syndromu słabego cielęcia mają wpływ zarówno czynniki perinatalne (oddziałujące podczas życia płodowego), jak i postnatalne (oddziałujące po porodzie). Ponadto wśród nich wyróżnia się czynniki tła zakaźnego i niezakaźnego.
Wśród czynników okresu perinatalnego wymienia się przede wszystkim przedłużający się poród, a także komplikacje okołoporodowe. Prowadzą one często do niedotlenienia noworodka. Skutkiem tego jest kwasica oddechowo-metaboliczna cielęcia, objawiająca się niemożnością utrzymania głowy i brakiem stabilności pozycji mostkowej. Dodatkowo u tych zwierząt obserwuje się obniżone napięcie mięśniow i zaburzenia odruchu ssania. Do pozostałych, niezakaźnych przyczyn WCS w życiu płodowym zalicza się również:
- zahamowanie wzrostu śródmacicznego,
- niedobory związane z nieprawidłowym żywieniem krów,
- przedwczesny poród,
- atonię macicy,
- czynniki genetyczne,
- niedojrzałość rozwojową matki,
- czy też jej wiek.
Zwierzęta urodzone z tzw. zespołem słabego cielęcia najczęściej padają do 3 dni po porodzie, bez widocznych przyczyn.
Kiedy wzrasta ryzyko wystąpienia syndromu?
Należy także wspomnieć, że większą częstotliwość wystąpienia WCS odnotowuje się u cieląt urodzonych przez jałówki i starsze krówy.
Z kolei czynniki zakaźne tego okresu to wewnątrzmaciczne zakażenia: bakteryjne, wirusowe, pasożytnicze oraz grzybicze. Mogą one powodować zaburzenia rozwoju lub uszkodzenia układów nerwowego i oddechowego. Prowadzi to do nieprawidłowego rozwinięcia się odruchu ssania, a także braku równowagi między oddychaniem i połykaniem, co może skutkować zachłyśnięciami.
Wśród czynników okresu postnatalnego wywołujących WCS wymienia się natomiast przede wszystkim:
- infekcje lokalne i uogólnione,
- biegunki,
- niedobory odporności biernej,
- hipotermię
- oraz uszkodzenia mechaniczne na skutek przygniecenia.
Diagnostyka
Wcześnie wykryty zespół słabego cielęcia pozwoli zmniejszyć liczbę upadków w stadzie.
Diagnostyka syndromu słabego cielęcia powinna opierać się przede wszystkim na ocenie żywotności noworodka. Obejmuje ona takie parametry jak:
- częstość oddechu i akcji serca,
- zabarwienie błon śluzowych,
- czas, kiedy cielę zaczyna podnosić głowę i utrzymuje pozycję mostkową, podejmuje próby wstawania, wykazuje napięcie mięśniowe oraz odruchy,
- przydatna jest również ocena histopatologiczna łożyska po porodzie.
Wczesne wykrywanie syndromu słabego cielęcia umożliwia obniżenie wskaźnika śmiertelności okołoporodowej cieląt, ograniczając tym samym szeroko pojęte straty gospodarstwa.
