Zmniejszenie obszaru Natura 2000 lub likwidacja. Czy to możliwe?
Zmniejszenie obszaru Natura 2000 i weryfikacja zasadności ustanowienia niektórych z nich to jeden z postulatów z jakim wystąpił Zarząd KRIR. Wniosek w tej sprawie skierowano do Ministra Klimatu i Środowiska oraz do Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Jak do wniosku odniósł się Generalny Dyrektor Ochrony Środowiska Andrzej Szweda-Lewandowski?
Zmniejszenie obszaru Natura 2000 to z jednej strony postulat środowisk rolniczych, którzy chcą efektywnie gospodarować na swoich gruntach. Z drugiej strony Komisja Europejska prowadzi przeciwko Polsce postępowanie przeciwnaruszeniowe o niewystarczające wyznaczenie obszarów siedliskowych Natura 2000. W ubiegłym roku liczba zmian w sieci Natura 2000 wyniosła 13, z czego tylko dwie objęły ich zmniejszenie.
Spis treści
Jakiej odpowiedzi udzielił Generalny Dyrektor Ochrony Środowiska?
Jak poinformował dyrektor, sieć obszarów Natura 2000 funkcjonuje w oparciu na przepisach prawa unijnego. Są to przepisy dyrektywy Rady 92/43/EWG z 21 maja 1992 r. w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory także dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/147/WE z 30 listopada 2009 r. w sprawie ochrony dzikiego ptactwa. W ich myśl Polskę zobligowano do wyznaczenia na swoim terytorium obszarów Natura 2000. W Polsce ww. przepisy wdrożono za pomocą ustawy o ochronie przyrody. Reguluje ona zasady wyznaczania i ochrony obszarów Natura 2000. Ponadto przewiduje możliwość zmian granic oraz likwidacji obszaru Natura 2000.
Kiedy możliwe jest zmniejszenie obszaru Natura 2000?
Zasady zmian na obszarach Natura 2000 definiuje art. 27a ust. 3 ustawy o ochronie przyrody. W jego świetle zmiana granic lub likwidacja obszaru Natura 2000 następuje, jeżeli jest to uzasadnione naturalnymi zmianami stwierdzonymi w wyniku monitoringu i nadzoru, o którym mowa w art. 31 ww. ustawy. Ponadto konieczne jest uzyskanie zgody Komisji Europejskiej.
Wytyczne Komisji Europejskiej, które są oparte na dotychczasowym orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości UE, umożliwiają deklasyfikację obszaru (tj. jego zmniejszenie albo likwidację), w określonych sytuacjach, uzasadnionych jedną z poniższych przesłanek:
- wykazaniem tzw. pierwotnego błędu naukowego, który mówi, że dany teren nie ma obecnie i nie miał nigdy walorów uzasadniających włączenie go do sieci Natura 2000,
- naturalne zmiany związane np. ze zmianami klimatu lub działalnością sił natury, spowodowały utratę walorów danego terenu,
- konsekwencje związane z zastosowaniem art. 6 ust. 4 dyrektyw 92/43/EWG, czyli realizacja przedsięwzięcia, które może znacząco negatywnie oddziaływać na obszar Natura 2000.
Jak widać, istnieją procedury umożliwiające zmniejszenie obszaru Natura 2000, a nawet jego całkowitą likwidację. Jednakże każdorazowo wymaga to szczegółowego uzasadnienia w odniesieniu do wyżej przedstawionych przesłanek. Konieczne jest do tego uwzględnienie kwestii związanych z zarządzaniem danym obszarem. Ponadto wszelkie takie zmiany wymagają zgody Komisji Europejskiej, która ocenia propozycje w tym zakresie.
Kiedy zmniejszenie obszaru Natura 2000 się udało?
Przykładem korzystnej dla rolników zmiany obszaru Natura 2000 było zmniejszenie w 2022 r. obszaru „Przeplatki nad Bystrzycą”. W jej wyniku z obszaru wyłączono tereny intensywnego rolnictwa. Innym przykładem było wyłączenie terenów zabudowanych z obszaru Trzebiatowsko-Kołobrzeski Pas Nadmorski.
Reasumując, zmniejszenie obszaru Natura 2000, mimo że nie jest proste, jest możliwe. Jednakże muszą być ku temu istotne przesłanki wynikające z przepisów.
Czytaj również: Ceny zboża w kwietniu 2023 poszły w górę. Czy się utrzymają?
Źródło: KRIR
