Żywność głęboko przetworzona – na co powinniśmy uważać?
Na przestrzeni ostatnich 100 lat, sposób odżywiania współczesnych ludzi zmienił się radykalnie. Szybki rozwój restauracji typu fast food odegrał w tym znaczną rolę. Oferowana jest w nich żywność głęboko przetworzona wytwarzana masowo. Jednak historia żywności przetworzonej sięga odległych lat, gdzie na ulicach ówczesnych miast kwitł handel potrawami gotowymi do spożycia.
W starożytnej Grecji i Rzymie serwowano uboższej warstwie społecznej tanie posiłki. Można było tu kupić: smażone ryby, zupę z ciecierzycy, a także kiełbaski wieprzowe. Prekursor znanego obecnie burgera nosił nazwę „isica omentata”, przyrządzano go z mięsa mielonego, wina i pieprzu. Dobrze znany turecki kebab, powstał w średniowiecznej Persji. Za sprawą masowej migracji Turków w latach 60′ rozprzestrzenił się na całą Europę.
Dzisiaj dostępny jest dla miłośników nocnego jedzenia w większości polskich miast. Wynaleziony w 1896 roku przez Maxa Sielaffa automat z przekąskami i napojami, przyczynił się do powstania w 1904 roku pierwszej samoobsługowej restauracji w Stanach Zjednoczonych. W latach dwudziestych bracia McDonald otworzyli McDonald’s Bar-B- Que w San Bernardino w Kalifornii. Rok 1992 to otwarcie w Warszawie pierwszego polskiego lokalu najpopularniejszej sieci fast food na świecie.
Żywność głęboko przetworzona – Fast food
Fast food jest to żywność, którą szybko zamawiamy, otrzymujemy i trawimy. Żywność tego typu cechuje się wysoką kalorycznością, zawiera spore ilości cukru i soli oraz sztucznych dodatków, substancji smakowych. Niestety, zawiera przy tym znikome ilości składników odżywczych. Spożywając taką żywność wprowadzamy do organizmu wiele związków chemicznych, których poziom spożycia zaczyna przekraczać 3kg rocznie.
W 1972 roku dyrektor Centrum ds. Nauki w Waszyngtonie, Michael Jacobson określił niezdrowe jedzenie mianem junk food. W dosłownym tłumaczeniu oznacza to śmieciowe jedzenie. Żywność taka zawiera wysoką zawartość:
- rafinowanego cukru,
- białej mąki,
- tłuszczów trans,
- wielonasyconych tłuszczów,
- soli,
- różnego rodzaju dodatków do żywności.
Niestety równocześnie w takiej żywności trudno jest znaleźć, wartościowe białka, witaminy, niezbędne minerały, a także błonnik. Żywność tego typu można podzielić na dwie kategorie, pierwszą z nich są burgery, pizza, a także frytki, dostępne w barach szybkiej obsługi. Drugą grupę stanowią gotowe, przetworzone i pakowane produkty oferowane w większości sklepów. Mogą być głęboko mrożone bądź nadające się do spożycia, zaraz po podgrzania w mikrofalówce. Producenci takich produktów zaopatrują je etykietami z następującymi informacjami- zachętami: „obiad w 5 minut”, „gotowy pomysł na obiad”, czy też „ekspresowy obiad”. Takie produkty są zazwyczaj wysoko przetworzone, bogate we wszystko, czego tam nie powinno być.
Przeczytaj również: Ceny pszenicy – jakie są aktualne notowania na rynku krajowym?
Jak powstaje żywność głęboko przetworzona?
Fast food cechuje się wysoką kalorycznością, zawiera spore ilości cukru i soli oraz sztucznych dodatków, substancji smakowych
W procesie przetwarzania produktów spożywczych zniszczeniu ulegają niezbędne dla zdrowia delikatne mikro- i fito składniki, zastępują je wprowadzane tam szkodliwe dla zdrowia substancje chemiczne. Należą do nich:
- sztuczne barwniki,
- konserwanty,
- substancje smakowe,
- emulgatory,
- stabilizatory i zagęszczacze,
- wszelkie polepszacze,
- substancje pobudzające łaknienie.
Ich zadaniem jest nadanie odpowiedniej formy, konsystencji i smaku, które pożądane są przez konsumentów. Częste spożywanie takich produktów może doprowadzić do pogorszenia prawidłowego funkcjonowania organizmu, zagrożenia stanu zdrowia. Skrajne ilości polepszaczy smaku i dodatków do żywności wywołują pewne reakcję tworzące się w mózgu. Dynamiczny wzrost poziomu cukru w naszym organizmie pobudza ośrodek w mózgu, który odpowiada za uczucie przyjemności, a przez to organizm domaga się kolejnych dawek. W konsekwencji taki stan może doprowadzić do uzależnień.
Żywność głęboko przetworzona a choroby
Spożywanie w dużych ilościach żywności przetworzonej niesie za sobą ryzyko w postaci otyłości, cukrzycy, a także niedoborów witaminowych. Narażeni jesteśmy także na pobieranie związków chemicznych o działaniach toksycznych (tzw. heat toxicants) powstających podczas obróbki termicznej żywności. Oleje podczas smażenia ulegają utlenieniu, co również niekorzystnie wpływa na nasze zdrowie. Utwardzone kwasy tłuszczowe sprzyjają wywołaniu miażdżycy i hamują aktywność enzymów trawiennych. Ponadto tłuszcze pochodzenia zwierzęcego zawarte w burgerach czy innych przekąskach zostają o wiele szybciej wchłonięte do krwiobiegu aniżeli tłuszcze roślinne, powodując odkładanie się tłuszczu. Uruchamiają szybszą potrzebę dostarczenie kolejnej porcji kalorii. Efektem czego jest powiększenie masy ciała w dość krótkim czasie, oraz częsta potrzeba spożywania takich wysokokalorycznych produktów.
Wzmocnione walory smakowe wzmagają jeszcze większy apetyt na tego typu żywność. W chwili spożycia burgera, nasz mózg odbiera to za coś przyjemnego, co prowadzi do wydzielania hormonu szczęścia – dopaminy. Chcąc utrzymać poczucie przyjemności, sięgamy w krótkim czasie po coraz większe porcje. W efekcie, owoce i warzywa stają się z czasem mdłe bez smaku. Dlatego, że kubki smakowe zostały już przyzwyczajone do mocnych odczuć smakowych, a cukier staje się coraz mniej odczuwalny.
Dodając do hamburgera z frytkami duży kubek coli, otrzymujemy „super trio- zestaw idealny”. Napój nieposiadający żadnych wartości odżywczych, który stanowi wysokie źródło kalorii. W półlitrowej butelce takiego napoju zawiera się około 200 kalorii. Napoje gazowane mogą być przyczyną nadkwasoty żołądka. Stan taki powoduje jego podrażnienie, długotrwały doprowadza do uszkodzenia śluzówki.
Żywność głęboko przetworzona – skutki spożywania za dużej ilości
Spożywanie w dużych ilościach żywności przetworzonej niesie za sobą ryzyko w postaci otyłości, cukrzycy, a także niedoborów witaminowych
Osoby spożywające dania typu fast food kilka razy w tygodniu są narażone na zawał serca o 80% bardziej niż osoby unikające takiego jedzenia. Spożywanie posiłków w barach szybkiej obsługi więcej niż dwa razy w tygodniu wiąże się z ryzykiem cukrzyc typu II. Na całym świecie na cukrzycę typu I i II choruje około 350 milionów ludzi. Stanowi to jeden z najczęstszych powodów śmiertelności wśród ludzi.
Po pewnym czasie, częstego przyjmowania takich posiłków, następuje zanik odczuwania- smakowania zwykłych potraw.
Podczas porównania logo różnych sieci fast food, można zaobserwować pewną spójność, tak samo dobrane kolory – czerwony i żółty. Nie znalazły się one tam przypadkowo, przekazują informację do mózgu szybciej niż słowa czy kształty, ponieważ oddziałują bezpośrednio na nasze uczucia i emocje. Czerwień jest kolorem przyciągającym uwagę, wzmaga uczucie głodu, pobudza apetyt. Natomiast barwa żółta symbolizuje przyjazną atmosferę. Przykuwają nasza uwagę, a mózg dostaje informację: „tu można szybko zjeść w przyjaznej atmosferze”.
Powstają również organizacje przeciwstawiające się takiemu postepowaniu. Slow food jest międzynarodową organizacją typu non-profit, która określa swój cel, jako „ochrona prawa do smaku”. Ruch ten powstał w latach 80. XX wieku we Włoszech, w Polsce 2002 roku. Odegrał on w naszym kraju znaczną rolę, przyczyniając się do powstania ustawy normującej wytwarzania produktów regionalnych.
Czytaj również: Dopłaty do nawozów w 2022 r. do 300 ha? Dowiedz się więcej!
