Nowe gatunki inwazyjne grożą rolnictwu
W Europie pojawiają się nowe gatunki owadów. Z niepokojem obserwowane jest ich rozprzestrzenianie się. Nowe gatunki inwazyjne stwarzają zagrożenie dla rolnictwa.
Od kilku lat odnotowuje się w Europie pojawienie się nowych gatunków inwazyjnych. Są one dużym zagrożeniem dla rolnictwa w krajach europejskich. Czy polscy rolnicy mają się czego obawiać?
Spis treści
Gatunki inwazyjne
Gatunki inwazyjne to rośliny, zwierzęta i inne organizmy, które nie występują naturalnie w danym ekosystemie. Co więcej, ich obecność powoduje poważne szkody. Dotyczą one zarówno środowiska naturalnego, jak i gospodarki. Ponadto, gatunki inwazyjne mogą negatywnie wpływać na zdrowie ludzi.
W Polsce problem gatunków inwazyjnych regulowany jest ustawą z dnia 11 sierpnia 2021 roku o gatunkach obcych. Zawiera ona przepisy dotyczące kontroli granicznej, wymiany informacji z krajami Unii Europejskiej oraz prowadzenia listy gatunków inwazyjnych w Europie. Dzięki tym regulacjom możliwe jest ograniczenie ich rozprzestrzeniania. W efekcie zmniejsza się ich szkodliwe oddziaływanie na rodzimą florę i faunę, gospodarkę oraz zdrowie ludzi.
Wśród gatunków inwazyjnych w Polsce najbardziej znany jest barszcz Sosnowskiego (Heracleum sosnowskyi). Nie można jednak zapominać o innych gatunkach inwazyjnych. Należą do nich na przykład nawłoć kanadyjska (Solidago canadensis) oraz szop pracz (Procyon lotor).
Mrówka ognista
Na świecie za jeden z najbardziej szkodliwych gatunków inwazyjnych uznaje się Solenopsis invicta, czyli mrówkę ognistą. Jest to gatunek rodzimy dla Ameryki Południowej. Został jednak zawleczony do Stanów Zjednoczonych, gdzie szybko się rozprzestrzenił. Obecnie nowe gatunki inwazyjne, takie jak mrówka ognista, występują również w Australii, Meksyku, na Tajwanie, w Chinach oraz na Filipinach. Co więcej, w 2022 roku została wpisana na listę gatunków inwazyjnych w krajach Unii Europejskiej. Jak podaje Spektrum der Wissenschaft, osobniki Solenopsis invicta dotarły także do Europy. Pierwszym i jak dotąd jedynym miejscem, w którym odnotowano obecność tego gatunku, jest Sycylia.
Pojawienie się mrówki ognistej ma silny wpływ na rodzime gatunki zwierząt. Przede wszystkim wypiera lokalne gatunki mrówek. W konsekwencji zakłóca populację jaszczurek, które żywią się rodzimymi owadami. Ponadto Solenopsis invicta stanowi zagrożenie dla bioróżnorodności. Jest w stanie zabijać żaby oraz jaszczurki. Co więcej, jej ofiarami padają również małe ssaki. Chociaż nie stanowi bezpośredniego zagrożenia dla życia człowieka, jej użądlenie jest wyjątkowo bolesne. Porównuje się je do silnego oparzenia.
Obecność tego gatunku inwazyjnego stwarza także poważne zagrożenie dla rolnictwa. Mrówka ognista jest wszystkożerna. Oprócz zwierząt wymienionych wcześniej, jej pokarm stanowią również rośliny uprawne. Szczególnie narażone są kukurydza, ziemniaki oraz inne podstawowe plony.
Zdaniem naukowców do 2050 roku zmiany klimatyczne w Europie mogą stworzyć dogodne warunki dla Solenopsis invicta. W efekcie jej zasięg może znacznie się rozszerzyć. Istnieje nawet ryzyko, że obejmie tereny środkowej Europy.
Niebezpieczny chrząszcz
Kolejnym przedstawicielem nowych gatunków inwazyjnych, który pojawia się od kilku lat w Europie, jest Popillia japonica. Ten chrząszcz naturalnie występuje w północnych Chinach, Japonii oraz na wschodzie Rosji. W pierwszej kolejności został zawleczony do Ameryki Północnej, gdzie stał się groźnym szkodnikiem roślin. W Europie początkowo pojawił się jedynie na Azorach, jednak w 2014 roku stwierdzono jego obecność we Włoszech. Od tego czasu zasięg jego występowania powoli się powiększa. Ostatnio jego obecność odnotowano w Bazylei. W konsekwencji władze niemieckie podjęły decyzję o podwyższeniu skali działań zapobiegawczych i kontrolnych, aby ograniczyć rozprzestrzenianie nowych gatunków inwazyjnych.
Popillia japonica to chrząszcz, który stanowi poważne zagrożenie dla upraw. Żeruje na ponad 300 gatunkach roślin, w tym zarówno na roślinach zielnych, jak i na drzewach. Wśród nich znajdują się graby, lipy, róże, drzewa owocowe oraz winorośle.
Ponadto chrząszcz atakuje truskawki, inne rośliny jagodowe, warzywa oraz rośliny uprawne, takie jak ziemniaki czy kukurydza. Szkodnik ten wyrządza straty również w trawnikach, na łąkach i pastwiskach. Właśnie dlatego jest jednym z nowych gatunków inwazyjnych, które wymagają stałego monitorowania.
Straty powodują zarówno osobniki dorosłe, jak i larwy. Dorosłe chrząszcze szkieletują liście roślin, co prowadzi do ich zamierania. Z kolei larwy żerują w glebie, niszcząc korzenie, co negatywnie wpływa na wzrost roślin.
Rozprzestrzenianie się tego szkodnika następuje na kilka sposobów. Chrząszcz przemieszcza się naturalnie, dzięki zdolności dorosłych osobników do lotu. Dodatkowo bywa przenoszony wraz z glebą lub transportowanym materiałem roślinnym. W ten sposób nowe gatunki inwazyjne, takie jak Popillia japonica, mogą z łatwością zajmować nowe obszary.
W Polsce Popillia japonica podlega obowiązkowi zwalczania. Jako jeden z nowych gatunków inwazyjnych stanowi poważne zagrożenie dla rolnictwa oraz środowiska naturalnego.
Nowe gatunki inwazyjne, to poważne zagrożenie
Nowe gatunki inwazyjne stanowią coraz większy problem. Ich obecność wpływa na rolnictwo, bioróżnorodność i gospodarkę. Ponadto ich szybkie rozprzestrzenianie budzi obawy. Nowe gatunki inwazyjne takie jak Solenopsis invicta czy Popillia japonica niszczą rośliny uprawne. Dodatkowo wypierają rodzime gatunki owadów i zwierząt. W konsekwencji ekosystemy ulegają zmianom. Aby ograniczyć straty, wprowadzane są środki kontrolne. Jednak nowe gatunki inwazyjne łatwo przystosowują się do nowych warunków. Dlatego konieczna jest stała obserwacja ich zasięgu. Podsumowując, nowe gatunki inwazyjne zagrażają środowisku i gospodarce. Z tego powodu działania prewencyjne są niezbędne. W przeciwnym razie ich wpływ może być nieodwracalny.
Źródła: gov.pl, PIORIN, pra.eppo.int, WIORiN
Obserwuj nas w Google News. Bądź na bieżąco!
