Prace nad NGT w UE przyspieszają dzięki Polsce
Nowe Techniki Genomowe (NGT — new genomic techniques) to temat, który budzi zainteresowanie środowisk rolniczych, naukowych i społecznych. Polska, obejmując prezydencję w Radzie UE, aktywnie zaangażowała się w przyspieszenie prac legislacyjnych dotyczących regulacji NGT. Efektem jest przełamanie wielomiesięcznego impasu i otwarcie drogi do nowoczesnej hodowli roślin w Europie.
Wobec narastających wyzwań klimatycznych, konieczności zapewnienia bezpieczeństwa żywnościowego oraz globalnego wyścigu technologicznego, UE nie mogła dłużej zwlekać z wdrażaniem innowacyjnych rozwiązań w rolnictwie. Polska, obejmując prezydencję w Radzie UE, postawiła na dynamiczne działania w obszarze NGT. Głównie, aby usprawnić wdrożenia tych technologii do praktyki rolniczej.
Spis treści
Unijny podział roślin NGT na kategorie — w tym problem
Unijne rozporządzenie dotyczące NGT wprowadza podział roślin na dwie kategorie. Ściśle mówiąc, jest on zależny od liczby wprowadzonych modyfikacji w genomie.
- Rośliny NGT kategorii 1
- zawierają maksymalnie 20 modyfikacji w DNA,
- są uznawane za równoważne roślinom konwencjonalnym,
- nie wymagają oceny ryzyka ani zarządzania ryzykiem, są równie bezpieczne jak uzyskane na drodze hodowli konwencjonalnej,
- materiał siewny roślin NGT 1 będzie oznakowany, aby umożliwić ich unikanie w rolnictwie ekologicznym,
- same produkty nie będą musiały być dodatkowo znakowane.
- Rośliny NGT kategorii 2
- ponad 20 modyfikacji w DNA,
- nie są równoważne z konwencjonalnymi,
- są traktowane jako klasyczne GMO, chociaż z pewnymi odstępstwami,
- wymagają oznakowania materiału siewnego,
- wymagają oznakowania produktów (podobnie jak GMO),
- możliwość traktowania na równi z GMO — czyli wprowadzenia zakazu uprawy,
- te, które uzyskały cechę tolerancji na herbicydy, będą traktowane podobnie jak klasyczne GMO.
Taki podział ma na celu odpowiednie zarządzanie ryzykiem i zapewnienie transparentności wobec konsumentów oraz producentów rolnych.
W sprawie Nowych Technik Genomowych polska prezydencja przełamuje impas
Dzięki wysiłkom polskiej prezydencji w Radzie UE 14 marca 2025 r. ambasadorowie państw członkowskich przyjęli tekst projektu rozporządzenia NGT. Tym samym zakończono trwający ponad półtora roku impas negocjacyjny. Polska wprowadziła znaczące poprawki chroniące interesy europejskich hodowców. W tym zapewnienie przejrzystości w kwestii patentów oraz zobowiązanie Komisji Europejskiej do monitorowania wpływu patentowania roślin NGT na rynek nasienny. To ważny krok, który nie tylko przyspiesza prace legislacyjne, ale także zapewnia lepsze warunki konkurencji dla mniejszych podmiotów hodowlanych.
NGT skraca czas opracowania nowych odmian — do kilku miesięcy
NGT a GMO — podobieństwa i różnice
W kontekście dyskusji o NGT warto wyraźnie oddzielić te technologie od klasycznego GMO. Choć obie techniki dotyczą modyfikacji genomu, ich natura oraz konsekwencje dla rolnictwa i środowiska znacząco się różnią.
| Cecha | NGT | GMO |
| Wprowadzenie obcego DNA | Nie (zmiany podobne do naturalnych) | Tak (geny z innych gatunków, często odległych) |
| Precyzja modyfikacji | Bardzo wysoka | Niższa w porównaniu do NGT |
| Czas opracowania odmiany | Do kilku miesięcy | Do kilku lat |
| Regulacje prawne | Propozycja łagodniejszych przepisów w UE | Surowe przepisy dot. GMO |
| Akceptacja społeczna | Rośnie, ale wciąż podlega dyskusji | Wciąż duża nieufność |
| Zastosowanie w praktyce | Hodowla roślin, poprawa odporności | Hodowla roślin, poprawa odporności |
| Główne zalety | Naturalność zmian, szybkość, precyzja | Nowe cechy organizmów (np. odporność na herbicydy) |
| Główne wady | Potencjalne ryzyko monopolu patentowego | Obawy o przenikanie genów do środowiska |
Znaczenie NGT dla przyszłości rolnictwa
Wdrożenie NGT w rolnictwie to ogromna szansa na poprawę efektywności produkcji, odporności roślin na suszę, choroby i szkodniki oraz zmniejszenie uzależnienia od chemicznych środków ochrony roślin. Co więcej, rośliny, które uzyskuje się metodami NGT można uprawiać w systemach ekologicznych, jeśli spełniają odpowiednie normy. Polska, aktywnie uczestnicząc w tworzeniu nowego prawa, przyspieszyła wdrożenie nowych możliwości dla krajowych hodowców i rolników. Być może, poza jabłkiem, które wysłała do UE, będzie to drugi owoc naszej prezydencji?
Prace nad Nowymi Technikami Genomowymi przyspieszają dzięki Polsce, co stwarza realną szansę na wdrożenie innowacji w europejskim rolnictwie już całkiem niedługo. Nowe regulacje mają zapewnić, by NGT, w odróżnieniu od tradycyjnego GMO, mogły być szerzej stosowane w praktyce rolniczej, z korzyścią dla rolników, konsumentów i środowiska.
Źródło: MRiRW
Obserwuj nas w Google News. Bądź na bieżąco!
