Najgroźniejszy szkodnik kukurydzy: stonka kukurydziana
Zachodnia kukurydziana stonka korzeniowa (Diabrotica virgifera) potocznie zwana stonką kukurydzianą zaliczana jest do najgroźniejszych szkodników w uprawie kukurydzy zagrażającym zasiewom tej rośliny na całym świecie.
Spis treści
Pochodzenie i szkody, jakie wywołuje
Samiec stonki kukurydzianej.
Szkodnik popularnie zwany stonką kukurydzianą pochodzi z terenów Ameryki Północnej gdzie już długi czas powodował znaczne straty w uprawie kukurydzy. Do Europy pierwsze osobniki zostały zawleczone w latach 80 XX wieku wraz z transportem lotniczym, który nie był tak rygorystycznie sprawdzany jak to ma miejsce obecnie.
Poza terenem Europy, gdzie występuje tylko zachodnia kukurydziana stonka korzeniowa, w Ameryce występują jeszcze takie gatunki stonki kukurydzianej jak:
- meksykańska kukurydziana stonka korzeniowa,
- południowa kukurydziana stonka korzeniowa,
- północna kukurydziana stonka korzeniowa.
Strategia integrowanej ochrony
Polska przez blisko 35 lat była wolna od tego szkodnika i nieobserwowana jego występowania. Dopiero w roku 2005 na terytorium województwa podkarpackiego. Od lat 80 następował gwałtowny wzrost uprawy kukurydzy na ziarno i na kiszonkę. Większa powierzchnia stwarzała lepsze warunki do rozwoju stonki kukurydzianej, bo nie zawsze rolnikom uda się zwalczyć w 100% szkodnika.
Samica stonki kukurydzianej.
Ze względu na swoją straszną ekspansywność i wysoką szkodliwość stonka kukurydziana była uznawana przez Europejską i Śródziemnomorską Organizację Ochrony Roślin (EPPO) oraz Unię Europejską, jako organizm kwarantannowy do połowy 2014 roku. Obecnie po skreśleniu stonki kukurydzianej z listy szkodników kwarantannowych Komisja UE wydała rozporządzenie nr 2014/63/UE na podstawie, którego Instytut Ochrony Roślin opracował strategie integrowanej ochrony kukurydzy przez szkodnikami w szczególność przez stonką kukurydzianą i omacnicą prosowianką. Ma skutecznie chronić ona przed stratami plonu.
Modyfikacja genetyczna kukurydzy
To straty powodowane głównie przez zachodnią stonkę kukurydzianą skłoniły naukowców do podjęcia działań w kierunki modyfikacji materiału genetycznego rośliny. Tak by była odporna na szkodniki, stonkę ziemniaczaną i omacnicę prosowiankę. W celu ochrony sprawdził się gen z bakterii Bacillus thuringiensis. Odpowiada za syntezę białka Cry, które jest toksyczne dla larw podczas zjadania. Rolnicy uprawiający transgeniczne odmiany kukurydzy zawierające gen Bt nie musieli stosować insektycydów w celu ochrony plantacji.
Larwa powoduje największe straty
Do masowego występowania dochodzi głównie w uprawie kukurydzy w monokulturze gdzie owad jest w stanie przejść cały cykl rozwojowy, 3 stadia larwalne. Stadium zimującym są jaja. Uszkodzenia powodują zarówno larwy jak i forma dorosła. Szkody, jakie wywołuje stonka kukurydziana polegają głównie na uszkodzeniu systemu korzeniowego przez larwy, które podjadają korzenie. Następnie przegryzają się wzdłuż łodygi powodując możliwość wylegania, końcowym etapem podróży larwy jest kolba.
W Polsce stonka kukurydziana najbardziej widoczna jest na południu kraju, ale jest migracja w kierunku północnym jest zauważalna od samego początku wystąpienia w Polsce.
Zachodnia kukurydziana stonka korzeniowa
To właśnie larwa odpowiedzialna jest za największe straty w plonie. Forma dorosła chrząszcza preferuje pyłek kwiatowy, ale gdy jego zabraknie nie pogardzą i roślinami dorosłymi. Zwłaszcza tkankami miękkimi takimi jak np. świeże znamiona kolb, co prowadzi w konsekwencji to zaburzenia procesów zapylania i słabego wykształcenia ziarniaków w kolbie. Straty w plonie sięgają przeważnie do 40% plonu możliwego. Jednak w skrajnych przypadkach i przy wystąpieniu gradacji mogą wzrosnąć do 90% jak to miało miejsce np. na Węgrzech w 2003r.
Larwy stonki mogą wywołać straty w plonie sięgające nawet 90%.
Sposoby wykrywania
Głównym sposobem na wykrycie jest dokładny monitoring pól, zwłaszcza w przypadku monokultur, larwy pierwszego stadium są ciężkie do wykrycia. Monitoring należy zacząć już dość wcześnie. Od fazy 9 liści i co tydzień obserwować plantacje. W tym celu dobrze sprawdzają się pułapki feromonowe lub pułapki odżywcze. Pułapki te mają kształt tablic, na których znajduje się substancja lepiąca, do której przyklejają się chrząszcze lub kubełki, z których owady nie mogą się wydostać.
Progi szkodliwości
Próg szkodliwość w Polsce nie został jasno określony i w tym celu warto stosować progi z innych krajów. Zwłaszcza tych sąsiednich posiadających podobne warunki np. Niemcy czy Czechy. Próg szkodliwość dorosłej formy owada to 5-10 sztuk agrofaga na roślinie. Natomiast dla larwy to 1 larwa na systemie korzeniowym i już 1 larwa na 2 kolbach.
Obserwuj nas w Google News. Bądź na bieżąco!
