Choroby czosnku i inne zagrożenia dla uprawy
W Polsce powierzchnia uprawy czosnku aktualnie wynosi około 2 tysięcy hektarów. Jak przy każdej uprawie, istnieje ryzyko uszkodzenia plonu. Szkodniki i choroby czosnku znacząco przyczyniają się do tego.
Czosnek najlepiej plonuje na żyznych glebach piaszczysto-gliniastych i czarnoziemach, dobrze nasłonecznionych i nawodnionych. Skuteczna ochrona czosnku przed chorobami i szkodnikami zapewnia uzyskanie optymalnych zbiorów. Żeby jednak móc chronić uprawę, trzeba najpierw poznać najgroźniejsze szkodniki i choroby czosnku.
Spis treści
Szkodniki atakujące czosnek
Istnieje wiele rodzajów szkodników, które mogą zaatakować uprawę czosnku. Jednak wybraliśmy te, które są najpopularniejsze i przynoszą największe straty. Wyjaśniamy też, jak przed tymi szkodnikami czosnek chronić. Szkodnikami, które zna większość ogrodników uprawiających czosnek są: wciornastek tytoniowiec, wgryzka szczypiorka, niszczyk zjadliwy, jak również niektóre nicienie czy muchówki. Mniej znane, ale również groźne są: chowacz szczypiorek czy śmietka cebulanka.
Wciornastek tytoniowiec
Wciornastek tytoniowiec (Thrips tabaci). Przylżeniec. Szkodnikami są owady dorosłe i larwy. Żerują przede wszystkim w pachwinach liści. W efekcie wysysania soków z tkanki powstają biało-srebrzyste plamki na powierzchni liścia. Następnie szczypior staje się szarożółty i częściowo zamiera. Uszkodzone rośliny tworzą małe główki, bez ząbków. Wciornastki najbardziej szkodliwe są w czerwcu i lipcu. Zimują w resztkach roślinnych lub płytko pod glebą. Ochrona to przede wszystkim niszczenie pozostałości czosnku i głęboka orka, jak również stosowanie środków biologicznych: oleju roślinnego, polimeru silikonowego, preparatu grzybowego lub insektycydów z grupy makrocyklicznych laktonów, antranilowych diamidów bądź pyretroidów.
Wgryzka szczypiorka
Wgryzka szczypiorka (Acrolepiospis assectella). Motyl. Kremowa gąsienica, długości do 10 mm, jest pokryta brodawkami wzdłuż ciała. Gąsienice wygryzają od wewnątrz tkankę. Na uszkodzonym szczypiorze są widoczne jasne pasemka w postaci podłużnych „okienek”. Największe szkody wyrządzają w czerwcu i lipcu. Zimują motyle na miedzach, krzewach, wysokich chwastach, także w przechowalniach.
Ochrona polega na usuwaniu i niszczeniu resztek roślinnych oraz stosowaniu środków bakteryjnych.
Szkodniki – nicienie
Niszczyk zjadliwy (Ditylenchus dipsaci). Nicień. Jest on bezbarwny, robakowatego kształtu, długości do 1,5 mm. Uszkadza części nadziemne i podziemne czosnku. Początkowo gniją korzenie oraz piętka, a później cała główka, aż do rozkładu ząbków. Liście więdną i zasychają. Na porażonej plantacji widoczne są liczne „placowe” wypady roślin. Zimuje w glebie, w szczątkach roślin, ząbkach i nasionach. Tymczasem ochrona opiera się przede wszystkim na usuwaniu porażonych roślin. Ponadto powinno się przerwać uprawy warzyw cebulowych na porażonym polu na okres od 5 do 8 lat. Zaleca się stosowanie preparatów wspomagających (np. Bactim, Nematado).
Błotniszka czosnkówka
Błotniszka czosnkówka (Suillia lurida). Muchówka. Owad dorosły, długości od 6 do 9 mm, jest koloru jasnobrązowego. Z kolei larwa jest biaława, długości do 12 mm. Bobówka jest brązowa, długości do 8,5 mm. Wiosną, gdy wyrastają pierwsze liście czosnku sadzonego jesienią, można zauważyć spiralne zwijanie się i zamieranie liści. To efekt żerowania larw, które wgryzają się w miąższ środkowego liścia, drążąc w nim chodnik. W efekcie tak uszkodzony czosnek tworzy zredukowane liście bez główki czosnku. Zimują brązowe bobówki w resztkach roślinnych i glebie. Czosnek sadzony w kwietniu nie jest uszkadzany. Ochrona polega na: ♦ usuwaniu resztek porażonych roślin, ♦ opóźnianiu sadzenia czosnku ozimego.
Problemy bakteryjne
Dużym problemem w uprawie czosnku są bakteryjne choroby czosnku, takie jak chociażby bakteriozy czosnku (Burkholderia cepacia, B. gladioli). Tkanka porażonych ząbków staje się miękka, wodnista, śluzowata. Roślina gnije, po czym zgnilizna obejmuje całą główkę. Źródłem zakażenia są porażone rośliny lub ich pozostałości w glebie.
Ochrona to przede wszystkim: ♦ przerwa w uprawie roślin cebulowych na okres do 3 lat; ♦ sadzenie zdrowego materiału, ♦ stosowanie środków miedziowych.
Grzybowe choroby czosnku
- Szara pleśń (zgnilizna szyjki), Jej sprawcą jest Botrytis cinerea. Porażony szczypior jest pokryty szarym nalotem. Efektem porażenia jest więdnięcie i zasychanie czosnku, a także gnicie główek podczas przechowywania. Źródłem zakażenia są ząbki czosnku i resztki pozostawione na polu. Zimuje także w glebie. Ochrona: ♦ przerwa 2–3-letnia w uprawie; ♦ stosowanie fungicydów z grupy anilinopiramidyn, anilidów, fenylopiroli, strobiluryn lub triazoli.
- Biała zgnilizna (Stromatinia cepivora). Porażenie tym patogenem objawia się zahamowaniem wzrostu, a liście zaczynają żółknąć i zasychać. Na zgrubieniach czosnku widać białą, watowatą grzybnię. Główki gniją. Patogen zimuje w glebie i główkach czosnku. Ochrona: ♦ sadzenie zdrowych ząbków czosnku; ♦ stosowanie fungicydów z grupy strobiluryn.
Wirusy a czosnek
Wspomniane choroby czosnku to nie wszystko, co może spotkać naszą uprawę. Bowiem czosnek atakowany jest również przez wirusy. To chociażby wirus latentny czosnku (Garlic latent virus) czy wirus żółtej karłowatości cebuli (Onion yellow dwarf virus). W czosnku łatwo przenoszone są wirusy. Przenoszą je także m.in. roztocza. Objawami chorób wirusowych są żółte, chlorotyczne, smugowate i pasiaste przebarwienia blaszki liściowej, jej deformacja i zahamowanie wzrostu całej rośliny. Ochrona: ♦ sadzenie ząbków wolnych od wirusów; ♦ w trakcie wegetacji usuwanie prażonych roślin.
Obserwuj nas w Google News. Bądź na bieżąco!
