Integrowana ochrona roślin. Zasady, narzędzia, konsekwencje
Integrowana ochrona roślin to podstawowa zasada obowiązująca wszystkich profesjonalnych rolników gospodarujących w krajach Unii Europejskiej. Wytyczne dotyczącej takiego sposobu działania zostały ogłoszone i wdrożone kilka lat temu. Wciąż jednak trudno się odnaleźć w gąszczu tych zaleceń.
Integrowana ochrona roślin wiążę się z wieloma wytycznymi, którymi muszą się kierować m.in. polscy sadownicy. Jednym z wymogów jest prowadzenie stosownej „Dokumentacji zabiegów ochrony roślin”. Dla wielu producentów jest to wyjątkowo uciążliwe zobowiązanie, które z chęcią przekazują doradcom lub osobom zajmującym się tylko tym obszarem. Aby „Dokumentacja…” była wypełniona poprawnie, należy ją uzupełniać na bieżąco i zgodnie ze stanem faktycznym. Gdy dokumenty prowadzone są poza gospodarstwem sadownika, niezbędna jest ścisła współpraca z doradcą. Potrzeba również pełnego dostępu obu stron do zawartych w rejestrach informacji. Jak w praktyce wygląda integrowana ochrona roślin?
Spis treści
Integrowana ochrona roślin. Dokumenty obowiązkowe
Integrowana ochrona roślin wymaga dużej ilości dokumentacji
Od 1 stycznia 2014 r. wszystkich profesjonalnych producentów owoców w Polsce obowiązują normy integrowanej ochrony roślin sadowniczych. Stosowanie ogólnych zasad integrowanej ochrony roślin przez profesjonalnych użytkowników środków ochrony roślin w Polsce zawarto w przepisach ustawy z 8 marca 2013 r. o środkach ochrony roślin (Dz. U. poz. 455 z późn. zm.) oraz rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z 18 kwietnia 2013 r. w sprawie wymagań integrowanej ochrony roślin (Dz. U. poz. 505).
System ten wymaga, by każdy zabieg ochrony został poparty stosownym powodem. I tak w przypadku opryskiwania roślin przed chorobami grzybowymi, wymagającymi do rozwoju odpowiedniego okresu zwilżenia liści (jak parch jabłoni), konieczne jest wskazanie, kiedy taka pogoda wystąpiła. Ważne jest też podkreślenie nastąpienia czasu potencjalnej infekcji lub zaznaczenie zapobiegawczego charakteru opryskiwania. Dla zwalczania szkodników niezbędnym jest wskazać wynik lustracji (np. z użyciem pułapek chwytnych) oraz przekroczenie progu zagrożenia szkodnika. Stosowanie środków ochrony roślin bez podania i uzasadnienia przyczyny może być traktowane jako niedozwolone użycie. Za nieprzestrzeganie tych wymogów, na sadownika Państwowa Inspekcja Ochrony Roślin i Nasiennictwa ma prawo nałożyć stosowne kary.
Nieco inaczej ma się sprawa w przypadku sadowników, którzy świadomie wybrali dodatkowe obostrzenia, związane z wdrażaniem różnych systemów jakości owoców, czyli tych, którzy zdecydowali się na prowadzenie integrowanej lub ekologicznej produkcji w swoim gospodarstwie.
Integrowana ochrona roślin – metodyki
Dla każdego gatunku sadowniczego sformułowano metodykę integrowanej ochrony. Wszystkie dokumenty dostępne są m.in. na stronie PIORiN oraz agrofagi.com.pl. Nie ma odstępstw od reguł zawartych w tych dokumentach. Obowiązują one wszystkich producentów w kraju. Jako przyczynę konieczności wprowadzenia metodyki integrowanej ochrony sadów podaje się pozorne przekonanie o dużej łatwości w zwalczaniu organizmów szkodliwych dla roślin a tym samym skutecznej ochrony plonów. Zbyt pochopne, nadmierne i nieuzasadnione stosowanie środków ochrony roślin skutkuje jednak sporymi niebezpieczeństwami. Tak dla upraw i ich opłacalności, jak i całego środowiska naturalnego.
Zagrożenia
Do podstawowych zagrożeń powstałych w przypadkach, w których integrowana ochrona roślin nie będzie stosowana, zaliczyć należy silną presję na środowisko naturalne i istotne ograniczenie bioróżnorodności agrocenoz. Innym, bardzo niebezpiecznym zjawiskiem jest coraz częstsze pojawianie się organizmów szkodliwych. Są one odporne na działanie środków ochrony roślin lub skuteczność w ich zwalczaniu jest nikła.
Kolejnym zjawiskiem, niekorzystnym i często kwestionowanym przez odbiorców końcowych, czyli konsumentów owoców, jest oznaczanie pozostałości środków ochrony roślin w gotowych płodach rolnych przeznaczonych do spożycia. Z jednej strony notuje się ryzyko zarejestrowania w produktach ogrodniczych stężeń stanowiących zagrożenie dla zdrowia konsumentów. Z drugiej zaś rosnąca świadomość wśród konsumentów powoduje, że coraz chętniej sięgają po owoce bez pozostałości środków ochrony roślin. To zaś stanowi przewagę konkurencyjną producenta.
Do opracowania podstaw, na których opiera się integrowana ochrona roślin, skłoniły apele środowiska poszukującego takich rozwiązań. Z jednej strony miały one zapewnić ochronę roślin na wysokim poziomie, gwarantując opłacalność produkcji. Z drugiej zaś – pozwolić na wyprodukowanie owoców zawierających niewielkie ilości pozostałości środków ochrony roślin.
Integrowana ochrona roślin – na czym to polega?
Integrowana ochrona roślin to zasady obowiązujące wszystkich profesjonalnych rolników w UE
Integrowana ochrona roślin to rozwiązania zabezpieczające uprawy przed organizmami szkodliwymi, polegające na wykorzystaniu wszystkich znanych sposobów, w szczególności metod niechemicznych. Stosowanie odbywa się w sposób minimalizujący zagrożenie dla zdrowia ludzi, zwierząt oraz dla środowiska. Przewagą integrowanej ochrony roślin jest pełne wykorzystanie dostępnej wiedzy o organizmach szkodliwych, sposobach ich rozmnażania i szkodliwości działania dla roślin.
Na bazie tych informacji typuje się optymalne terminy zwalczania. Do tego wykorzystuje się lub wspomaga naturalnie występującymi organizmami pożytecznymi (tzw. oporem środowiska) lub introdukowanymi. Zastosowanie rozwiązań opartych na wiedzy pozwala ograniczyć stosowanie chemicznych środków ochrony roślin do niezbędnego minimum. Umożliwia także zmniejszenie presji na środowisko naturalne oraz podniesienie bioróżnorodności obszarów użytkowanych rolniczo.
Integrowana ochrona roślin – narzędzia
Wraz z obowiązkiem prowadzenia integrowanej ochrony roślin rolnik otrzymał wiele narzędzi pozwalających na skuteczne tych zasad wdrażanie. Najważniejszy i kompleksowy środek stanowią metodyki integrowanej ochrony, opracowane dla każdej z upraw. W tych zaleceniach znajdują się wszystkie najważniejsze informacje związane z zasadami ochrony przed chorobami, szkodnikami poszczególnych gatunków uprawnych. Metodyki sporządzono w wersji „dla użytkownika” – zawierające wszystkie niezbędne informacje oraz w bardziej rozbudowanej wersji „dla doradcy”.
Progi ekonomicznej szkodliwości patogenów
Ta wartość informuje przy wystąpieniu jakiego nasilenia szkodnika czy patogenu należy podjąć interwencję przy użyciu środków chemicznych. Progi informują podczas jakiego nasilenia występowania szkodnika zastosowanie środka ma ekonomiczne uzasadnienie. Użycie środka ochrony roślin gdy nie został przekroczony próg ekonomicznej szkodliwości powoduje szereg problemów. Przede wszystkim wydatki na środki i jego aplikację będą większe niż szkody wyrządzone przez szkodnika podczas żerowania. Dodatkowo producent może się wesprzeć różnego rodzaju systemami wspomagania decyzji w ochronie roślin. To baza wiedzy oparta na znajomości biologii organizmów szkodliwych, wskazująca optymalny termin wykonania zabiegów chemicznych.
Obserwuj nas w Google News. Bądź na bieżąco!
