Jak zwalczać zwojkówki w sadzie? Strategia na 2025 r.

Dowiedz się, jak zwalczać zwójkówki w sadzie wg strategii UPL. W Warszawie 19.03.2025 r., podczas zorganizowanego przez firmę UPL Fruit Expert Panel, rozmawialiśmy o wycofywaniu konwencjonalnych substancji czynnych w UE. Po pierwsze utrudnia to ochronę roślin sadowniczych. Po drugie wymusza poszukiwanie i wdrażanie alternatywnych rozwiązań.
Nowoczesne technologie odgrywają ważną rolę w skutecznej ochronie sadów przed agrofagami. Eksperci UPL podczas pierwszego Fruit Expert Panel mówili jak zwalczać zwójkówki żerujące na roślinach sadowniczych, opierając się na zintegrowaniu metod.
Spis treści
Groźne zwójkówki w sadzie i na plantacjach

Jak zwalczać zwójkówki? Stale lustruj sad lub plantację, zwracając uwagę na charakterystycznie zwinięte liście (tak jak ten porzeczki czarnej) przez znajdującą się wewnątrz gąsienicę
Gąsienice motyli z rodziny zwójkowatych — zwójkówek tzw. liściowych i owocówek są powszechne w polskich sadach i na plantacjach roślin jagodowych.
Dowiedz się więcej, jakie gatunki i kiedy żerują w polskich sadach: Zwójkówki w sadach jabłoniowych. Oceniamy zagrożenie wiosną
Ponadto w ostatnich sezonach znacznie zwiększyły się liczebnie populacje tych szkodników. Przyczyny należy upatrywać w wydłużającym się sezonie wegetacyjnym. Ściśle mówiąc, wcześniej się zaczynającym i dłużej trwającym. Poza tym rozwój jednego pokolenia tych szkodników znacznie przyspieszył z powodu ocieplenia klimatu. Ostatecznie wzrosła liczba pokoleń zwójkówek występujących w sezonie, w porównaniu z początkiem wieku.
Zwójki liściowe — szkodliwość
Zwójkówki liściowe, mimo nazwy nie ograniczają się wyłącznie do bytowania na liściach. Konkretnie to w znacznej mierze żerują na liściach i pędach. Ale równie licznie zasiedlają i niszczą całe rozety liściowe bądź liściowo-kwiatowe, a także zawiązki i owoce, w tym dojrzałe.
Żerowanie gąsienic prowadzi do znacznych ubytków tkanki w liściach, ranieniu młodych, niezdrewniałych pędów oraz wygryzaniu skórki i tkanek miękiszowych (w formie kraterów) w zawiązkach owoców i wykształconych owocach.
Opis szkód spowodowanych przez owocówki
Do rodziny tych motyli należą także owocówki, których gąsienice tuż po wylęgu wgryzają się do owoców. Drążą tunel w miękiszu, co objawia się odchodami wypychanymi na zewnątrz owoców przez otwór wgryzowy. Docierają do gniazda nasiennego, gdzie żerują, zanieczyszczając odchodami zasiedlony owoc. Zmacerowane przez gryzącą gąsienicę tkanki roślinne oraz odchody szkodnika są doskonałymi pożywkami dla
patogenów powodujących zgnilizny.
Obecność zwójkówek na roślinach sadowniczych prowadzi do osłabienia plonowania, pogorszenia jakości owoców — ostatecznie do strat finansowych ponoszonych przez sadownika.
Ochrona przed zwójkami
Zastanawiasz się, jak zwalczać zwójkówki najefektywniej? Spieszymy z podpowiedzią podaną podczas pierwszego Fruit Expert Panel, popartą badaniami i doświadczeniami plenerowymi na znacznych powierzchniach upraw sadowniczych.
Otóż w sezonie 2025 warto przetestować strategię firmy UPL. Oczywiście dostosowujemy ją do stanu zagrożenia określonego na podstawie obserwacji minionych sezonów oraz aktualnego monitoringu za pomocą pułapek z feromonem. Mogą to być nowoczesne typu iTrap, ale także konwencjonalne Delta z feromonem. Zalecane jest ich rozwieszenie już w kwietniu, gdy tylko warunki pogodowe sprzyjają uaktywnieniu motyli. Regularnie sprawdzamy odczyty lub wizualnie podłogi pułapek. Jest to niezmiernie konieczne.

Kiedy i jak zwalczać zwójkówki? Termin wyznaczamy na podstawie odłowów samców w pułapkach z feromonem
Monitorowanie umożliwia:
- określenie terminu początku lotu,
- określenie szczytu lotu poszczególnych pokoleń,
- trafne wyznaczenie momentu użycia insektycydów — zwykle kilka dni po szczycie lotów, gdy zaczynają się wylęgać gąsienice.
Dodatkowo wskazana jest obecność w sadzie i obserwowanie roślin na obecność charakterystycznie zwiniętych, oprzędzionych liści bądź całych rozet. Niektóre gatunki zimują bowiem w formie gąsienic i aktywizację po zimie zaczynają żerowaniem. Tych oczywiście w pułapce nie odłowimy, a przeoczymy szkody.
Jak zwalczać zwójkówki — strategia UPL oparta na biologii i nowoczesnej chemii
Ekspert UPL, Arkadiusz Sławiński zwrócił uwagę na rosnącą rolę integrowanej ochrony roślin, która pozwala na skuteczne zarządzanie zagrożeniami przy minimalnym użyciu chemii.
Według jego doświadczeń i analiz:
Integracja metod biologicznych i chemicznych daje efekty lepsze, niż silny program insektycydowy. Poza tym wdrożenie do środowiska wirusa Cydia pomonella (CpGV) i Bacillus thuringiensis wywołujących choroby szkodliwych gąsienic znacznie osłabia, a z czasem istotnie ogranicza liczebnie populacje zwójkówek w danej lokalizacji na kilka sezonów — podkreślał Arkadiusz Sławiński.
Wdrażanie integrowanej metody zwalczania wymaga jednak dostępu do nowoczesnych narzędzi diagnostycznych oraz wiedzy na temat szkodników.
Arkadiusz Sławiński zaprezentował innowacyjny środek ochrony roślin, który pozwala na skuteczne zwalczanie zwójkówek. Chodzi o Shenzi 200 SC, który zawiera chlorantraniliprol. W Polsce ma dość szeroką rejestrację. Jeśli natomiast chodzi o ochronę roślin sadowniczych, został dopuszczony do zwalczania owocówki jabłkóweczki i owocówki śliwkóweczki oraz zwójkówek liściowych, zwójki kwasigroneczki. Działa jajobójczo, jajo-larwobójczo (podczas wylęgania) oraz larwobójczo. Oczywiście najskuteczniej niszczy gąsienice młodych stadiów.
Specjalista przedstawił bardzo skuteczną strategię zwalczania zwójkówek, konkretnie to owocówki jabłkóweczki. Polega ona na zintegrowanym programie opartym na konwencjonalnym insektycydzie Shenzi 200 SC oraz biologicznym — Carpovirusine Max. Czterokrotnie w sezonie użyto środka biologicznego i dwukrotnie konwencjonalnego. Tego drugiego nigdy bezpośrednio po sobie. Raz rozdzielał go jeden zabieg z użyciem biologii. W innym doświadczeniu — rozdzielono go dwukrotnym opryskiwaniem środkiem biologicznym. W obu kombinacjach wyniki skuteczności były lepsze, niż mocnego programu insektycydowego. A cena na hektar całego programu w sezonie wyniosła 1220 zł/ha. Tymczasem za konwencjonalny trzeba było zapłacić 2080 zł/ha.
Sławiński polecał także biologiczny preparat XenTari, który ma najlepiej dobrany w składzie zestaw toksyn Cry, niszczących powszechne zwójkówki liściowe, w tym m.in. siatkóweczkę, krzyżóweczkę, poza tym owocówki w tym także południóweczkę.
Prezentowane informacje w zakresie środków ochrony roślin zawarte w serwisie www.agrofakt.pl nie zawierają pełnej treści etykiet-instrukcji stosowania. Ze środków ochrony roślin należy korzystać z zachowaniem bezpieczeństwa. Przed każdym użyciem przeczytaj informacje zamieszczone w etykiecie i informacje dotyczące produktu. Zwróć uwagę na zwroty wskazujące rodzaj zagrożenia oraz przestrzegaj środków bezpieczeństwa zamieszczonych w etykiecie.
