Wsparcie rolnictwa ekologicznego pod lupą NIK. Duże nieprawidłowości
Najwyższa Izba Kontroli przeprowadziła kontrolę udzielania i rozliczania pomocy finansowej na wsparcie rolnictwa ekologicznego w latach 2019–2023. NIK dopatrzyła się wielu nieprawidłowości w działaniach w tym względzie Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, zwróciła również uwagę na brak skutecznego nadzoru ze strony ministerstwa rolnictwa.
Opublikowany 24 września raport powstał na podstawie kontroli 12 biur powiatowych ARiMR w 6 województwach: warmińsko-mazurskim, mazowieckim, podlaskim, lubelskim, zachodniopomorskim i lubuskim. Inspektorzy NIK-u byli również w centrali Agencji oraz resorcie rolnictwa. Oto najważniejsze informacje z raportu dotyczące nieprawidłowości wsparcia rolnictwa ekologicznego.
Spis treści
Nieterminowe decyzje i płatności – problemy w ARiMR
Od 2015 roku, w ramach działania „Rolnictwo ekologiczne” PROW 2014–2020, ARiMR wypłaciła beneficjentom blisko 2,94 miliarda złotych z dostępnych 3,81 miliarda złotych, co stanowi 77% przeznaczonych środków. Płatności będą realizowane do końca 2025 roku, ale kontrola wykazała liczne opóźnienia w wydawaniu decyzji o przyznaniu pomocy.
W latach 2018–2022 ARiMR wydała nieterminowo 19 430 takich decyzji o wartości ponad 520 mln zł. Z kolei nieterminowe wydawanie decyzji skutkowało przedłużeniem terminu ich realizacji, co naruszało unijne przepisy dotyczące finansowania wspólnej polityki rolnej. W kampaniach 2018–2022 z naruszeniem tych przepisów zrealizowano 1194 płatności w kwocie blisko 8,4 mln zł.
Opóźnienia te są efektem nieskutecznych działań ARiMR oraz braku nadzoru ze strony resortu rolnictwa. Jak wskazuje NIK, nieprzestrzeganie terminów grozi ograniczeniem środków unijnych, co może osłabić konkurencyjność polskiego rolnictwa ekologicznego.
Wsparcie rolnictwa ekologicznego? Brak krajowej strategii
NIK zwraca uwagę również na to, że nie ma odrębnej krajowej strategii rozwoju sektora rolnictwa ekologicznego. Istniejące ramowe plany działań dla żywności i rolnictwa ekologicznego na lata 2014–2020 oraz 2021–2027 (przedłużone do 2030 r.) nie określają źródeł finansowania ani docelowych wartości wskaźników realizacji działań.
Izba podkreśla, że brak precyzyjnych danych finansowych oraz wskaźników utrudnia ocenę efektywności wsparcia dla rolnictwa ekologicznego. Problem ten zauważył również Europejski Trybunał Obrachunkowy, który w 2023 r. wskazał na konieczność określenia budżetu na rozwój tego sektora.
Cele a rzeczywistość
Głównym celem ramowego planu na lata 2021–2030 jest zwiększenie powierzchni użytków rolnych objętych produkcją ekologiczną do 7% ogólnej powierzchni gruntów rolnych, czyli ponad 1 miliona hektarów do 2030 r. Tymczasem w latach 2019–2022 powierzchnia ekologicznych użytków rolnych wzrosła jedynie 9,3% — z 507,6 tys. ha do 554,6 tys. ha.
Zwiększyła się natomiast liczba producentów ekologicznych — z 20 144 w 2019 r. do 22 882 w 2022 r. Liczba zwierząt hodowanych zgodnie z zasadami rolnictwa ekologicznego wzrosła z 538,9 tys. do 875,3 tys. sztuk, z czego największy wzrost zanotowano w produkcji drobiu — z 484,2 tys. do 826,2 tys. sztuk.
Co trzeba poprawić we wsparciu rolnictwa ekologicznego?
NIK sformułowała szereg wniosków, które mają na celu poprawę sytuacji w polskim rolnictwie ekologicznym. Najważniejsze rekomendacje dotyczą:
- zintensyfikowania działań w celu podwojenia powierzchni użytków rolnych objętych produkcją ekologiczną do 2030 roku;
- określenia źródeł finansowania oraz wartości wskaźników dla rozwoju rolnictwa ekologicznego;
- regularnego opracowywania rocznych sprawozdań, które pomogą monitorować postępy i skutecznie reagować na ewentualne problemy.
Źródło: www.nik.gov.pl; www.wir.pl
Obserwuj nas w Google News. Bądź na bieżąco!
