Co to jest skośnik buraczak? Nowy środek do zwalczania

Skośnik buraczak przed kilkoma laty pojawił się na polskich plantacjach. Silnie uszkadzając buraki, ten szkodnik inwazyjny staje się groźny gospodarczo również w naszym kraju. Kiedy należy wzmóc czujność, aby nie przeoczyć zagrożenia? A jeśli takowe wystąpi, jak ochronić plantację? Odpowiadamy…

Skośnik buraczak to inwazyjny motyl, który staje się groźny gospodarczo na polskich plantacjach. W tym sezonie ze względu na sprzyjającą mu pogodę szczególnie należy wzmóc czujność. A w razie konieczności — zwalczać dopuszczonym czasowo insektycydem. Jakim? Dowiedz się…

Reklama

Skośnik buraczak — jak wygląda?

skośnik buraczak - jaja na buraku

Skośnik buraczak — jaja złożone na ogonkach liściowych buraka

fot. Adobe Stock

Scrobipalpa ocellatella, czyli po polsku skośnik buraczak to motyl należący do rodziny skośnikowate (Gelechiidae). Znany jest powszechnie także jako ćma buraczana. Jest to niewielki owad o dwóch parach skrzydeł rozpiętości 12–14 mm. Pierwszej pary są zasadniczo brunatno-brązowe z kilkoma jaśniejszymi plamkami. Na brzegach mają wyraźną strzępinę (swoiste „frędzle”). Skrzydła drugiej pary są jednolite, szarawe, węższe od przednich. W spoczynku skrzydła są złożone dachówkowato. Na głowie motyla, tuż przy dość dużych oczach wyrastają czułki prawie tak długie jak ciało.

Jaja są kulistoowalne, 1-milimetrowe, początkowo szkliste, z czasem lekko żółknące. Tuż przed wylęgiem przez osłonkę jajową prześwitują czerwone oczy larwy.

Gąsienica (larwa) osiąga 12 mm długości. Jej ciało ma barwę zmienną. Mianowicie młodej jest kremowozielonkawe z wyraźnym różowawym wzorem po stronie grzbietowej. Im starsza gąsienica, tym ciemniejsza. Czasami nawet brunatnawa.

Kiedy pojawia się na plantacji ćma buraczana?

Ćma buraczana (czyli inaczej skośnik buraczak) w naszych warunkach klimatycznych rozwija dwa pokolenia w ciągu roku. Jednak gdy lata są bardzo ciepłe, liczba generacji może być większa. Przykładowo w rejonie Morza Śródziemnego naliczono nawet sześć pokoleń. Trudno jednak określić długość rozwoju kolejnych pokoleń, gdyż bardzo często nachodzą na siebie. Wówczas na plantacji mogą być obecne wszystkie stadia jednocześnie — motyle, jaja, gąsienice od L1 do L4 i oczywiście poczwarki. Zimują gąsienice oraz poczwarki w glebie albo w resztkach pożniwnych.

Na razie występowanie szkodnika stwierdza się głównie w zachodniej części Polski, od południa po północ, chociaż zahacza on już zasięgiem o Opolszczyznę. Czyli wędruje na wschód.

Objawy żerowania skośnika buraczaka

skośnik buraczak - gąsienica - szkody

Gąsienica skośnika żerująca u nasady liści buraka

fot. Adobe Stock

Pierwsze motyle wiosną pojawiają się na plantacji, gdzie po kopulacji każda z zapłodnionych samic składa do 200 jaj. Zazwyczaj po dwa obok siebie u nasady ogonka liściowego buraka. Czyli tuż przy głowie buraka.

Młode gąsienice początkowo wgryzają się i żerują, drążąc chodnik w ogonku najmłodszych liści (tzw. sercowych) lub w blaszkach minując je, czasami zwijając. Im starsze, tym bardziej żarłoczne gąsienice zjadają liście u nasady, wyjadają tkankę w ogonku, niszcząc w ten sposób często całą rozetę. Najmłodsze liście są otoczone przędzą, pod którą kryje się gąsienica. O obecności szkodnika świadczą również odchody znajdujące się pomiędzy ogonkami, lub wydostające się z otworów w ogonku liściowym.

Gdy gąsienice żerują u nasady ogonków w rozecie, wówczas powodują największe szkody. Mianowicie niszczą kilka lub nawet wszystkie liście będące jedyną fabryką asymilatów. Do tego uszkodzona przez gąsienicę tkanka jest świetną pożywką dla patogenów. W efekcie dochodzi więc do współdziałania szkodnika i patogenów, czego wynikiem są ogromne straty ilościowe i jakościowe korzeni. Wszak patogeny gnilne mogą przerastać i macerować głębsze tkanki korzenia. Wówczas maleje w nim polaryzacja, spada zawartość cukru, wzrasta też poziom glukozy, sodu i potasu.

Silne opanowanie przez szkodnika młodych roślin na plantacji produkcyjnej prowadzi do ich zamierania. Natomiast żerowanie gąsienic kolejnych pokoleń wywołuje u starszych buraków reakcję obronną polegającą na wytwarzaniu nowych liści. Proces ten osłabia znacznie roślinę. Ponadto jest przyczyną dodatkowego obniżenie zawartości cukru w korzeniu.

Jeśli ćma buraczana naleci na plantację nasienną, podgryza również pędy kwiatostanowe buraków, co prowadzi do zmniejszenia plonu nasion i pogorszenia ich jakości.

Monitoring obecności skośnika buraczaka?

Niełatwo zauważyć szkodnika na plantacji w ciągu dnia. Po pierwsze motyle są niewielkie, wtapiają się w tło. Po drugie, większość czasu spędzają ukryte wśród roślin łanu. Podrywają się do lotu właściwie wyłącznie zaniepokojone na skutek poruszenia liści buraka podczas np. przechodzenia rolnika po plantacji. Podejrzanym sygnałem mogą być więdnące liście w efekcie podgryzienia przez gąsienicę.

Nie jesteśmy jednak bezsilni w ocenie stanu zagrożenia. Pomocne są w tym pułapki z feromonem, wabiące samce skośnika. Monitoring I pokolenia rozpoczynamy wiosną, kolejnych generacji — od czerwca. Zwiększająca się liczba odłowionych motyli w pułapce jest sygnałem o konieczności przygotowania się do zwalczania szkodnika.

Skośnik buraczak zwalczanie

Na wniosek Krajowego Związku Plantatorów Buraka Cukrowego ministerstwo rolnictwa rozszerzyło czasowo rejestrację środka Coragen 200 SC właśnie o stosowanie przeciwko skośnikowi na plantacji buraka cukrowego. Insektycyd ten można stosować w 2023 r. od 15 czerwca do 15 września, tj. od fazy początku zakrywania międzyrzędzi do dojrzałości technologicznej korzenia (BBCH 31–49). Zaleca się jego łączne użycie z adiuwantem EntoMaxx pHPremium. Czyli 0,1 l Coragenu 200 SC/ha + 0,75% (tzn. 750 ml na 100 litrów wody) EntoMaxx pH-Premium. Karencja dla tego środka działającego na roślinie powierzchniowo i wgłębnie wynosi 28 dni.

Nowy insektycyd do zwalczania skośnika buraczaka

Wraz z rosnącym zainteresowaniem uprawą buraka cukrowego, spowodowanym po pierwsze zapotrzebowaniem na surowiec, a co się z tym wiąże — zadowalającą ceną kontraktów (ok. 50 euro/t) rośnie potrzeba jakościowej produkcji. Dlatego KZPBC apeluje o dopuszczenie do użycia środków chroniących buraki przed szkodnikami.

Właśnie wczoraj na wniosek KZPBC, MRiRW dopuściło do czasowego użycia nowy insektycyd przeciwko groźnemu szkodnikowi — skośnikowi buraczakowi.

Ściślej mówiąc, od dzisiaj, tj. od 27 czerwca do 15 września 2023 r. obowiązuje zezwolenie na używanie do ochrony buraków przed skośnikiem środka Inazuma 130 WG. Ten dwuskładnikowy insektycyd działający powierzchniowo, wgłębnie i układowo (acetamipryd + lambda-cyhalotryna) powinien być stosowany po stwierdzeniu zagrożenia w zalecanej jednorazowej dawce 0,3 kg/ha od początku zakrywania międzyrzędzi do fazy, gdy korzeń buraka osiąga wielkość zbiorczą (BBCH 31–49). Karencja wynosi 28 dni.

Rotacja środków — ważna sprawa

Obecnie mamy dopuszczone do czasowego użycia na plantacji buraków dwa insektycydy przeciwko skośnikowi buraczakowi. Jeden, z grupy chemicznej antranilowych diamidów, należy do 28 grupy IRAC (chlorantraniliprol). Drugi z grup IRAC 4A (acetamipryd) i 3A (lambda-cyhalotryna). Mamy więc środki, którymi można w razie potrzeby (gdy wymagany jest kolejny zabieg) rotować zgodnie ze strategią antyodpornościową.

Źródło: burakcukrowy.eu, KZPBC

Prezentowane informacje w zakresie środków ochrony roślin zawarte w serwisie www.agrofakt.pl nie zawierają pełnej treści etykiet-instrukcji stosowania. Ze środków ochrony roślin należy korzystać z zachowaniem bezpieczeństwa. Przed każdym użyciem przeczytaj informacje zamieszczone w etykiecie i informacje dotyczące produktu. Zwróć uwagę na zwroty wskazujące rodzaj zagrożenia oraz przestrzegaj środków bezpieczeństwa zamieszczonych w etykiecie.

Google NewsObserwuj nas w Google News. Bądź na bieżąco!

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *