Dyniowate – skuteczna uprawa i ochrona

Aby uzyskać wysokie i dobrej jakości plon warzywa dyniowate, wymagają letniej pielęgnacji w postaci pogłównego nawożenia, nawadniania oraz cięcia.

Do warzyw dyniowatych zaliczamy: ogórka, melona, dynie, arbuza (kawon). W okresie silnego wzrostu wymagają one podstawowych zabiegów pielęgnacyjnych, w tym częstego nawadniania w suche okresy, pogłównego dokarmiania oraz u niektórych (dynia, arbuz, melon) cięcia w celu uzyskania dorodnych owoców.

Dyniowate nie znoszą braku wody i słońca

– Ogórki, melony i arbuzy są szczególnie wrażliwe na niedobór wody w glebie i niskie temperatury – mówi Waldemar Kołodziej uprawiający dynie w woj. łódzkim. Nawadnianie podczas upałów podwyższa o 50 proc. jakość i plon owoców. Wówczas owoce są jędrne, soczyste i słodkie oraz w przypadku ogórków zwiększa się ich przydatność do kwaszenia. W celu zwiększenia wilgotności gleby i podwyższenia jej temperatury często stosuje się ściółkowanie folią lub w warunkach amatorskich słomą, trocinami lub korą.

Warzywa dyniowate są ciepłolubne i muszą mieć dobre nawodnienie

Warzywa dyniowate dokarmiamy pogłównie na początku lata, przed owocowaniem saletrą amonową lub nawozami wieloskładnikowymi w dawce 10-15 g/m2. W ciągu sezonu i wzrostu owoców warto warzywa dokarmiać dolistnie za pomocą płynnych nawozów mineralnych typu florovit lub podlewać gnojówką z pokrzywy.

– Na początku lipca melony, dynie i kawony, w celu polepszenia jakości owoców i plonu wymagają cięcia. Na pędach bocznych pojawiają się kwiaty żeńskie, z których tworzą się owoce – tłumaczy Waldemar Kołodziej

Kluczowe jest przycinanie pędów

U dyni olbrzymiej i innych gatunkach wytwarzających pędy płożące uszczykujemy główny pęd nad 5-6 liściem, a w połowie sierpnia powtarzamy zabieg na wszystkich pędach tuż nad 2 liściem i ostatnim owocem. Usuwamy również pędy nieowocujące, a przypadku dużej ilości owoców, także zawiązki. Na jednej roślinie pozostawiamy ok. 3-5 owoców.

– Melony i arbuzy przycinam nad 3-4 liściem, co pobudza rośliny do wytworzenia pędów bocznych pierwszego rzędu – wyjaśnia Anna Majkowska z woj. Kujawsko-Pomorskiego. Po wytworzeniu nowych pędów, które posiadają ok. 9 liści, przycinam je za 6-7 liściem. W kątach liści pojawią się wówczas liczne krótkopędy z żeńskimi kwiatami. Pozostałe nieowocujące pędy usuwam, zaś na jednym pozostawiam maksymalnie 4-5 owoców. Pod koniec sezonu, kiedy melony i arbuzy słabiej rosną uszczykuję każdy pęd owocujący tuż za ostatnim owocem.

Dyniowate plonują dobrze zapylane przez pszczoły i trzmiele. Zaleca się, aby w warzywniku posadzić rośliny zwabiające te owady, np. aksamitki, szałwię lub ogórecznik.

Skuteczna pielęgnacja zapobiega chorobom…..

Mączniak rzekomy jest to choroba atakująca ogórki i melony rosnące w gruncie oraz pod osłonami. Grzyb najczęściej poraża rośliny przy warunkach panującej wysokiej wilgotności powietrza i różnicy temperatur miedzy dniem (20- 25°C) i nocą (ok. 15°C). Rośliny najbardziej są narażone w okresie występowania wieczornych oparów i porannej rosy. Zarodniki przenoszą się z wiatrem na duże odległości i choroba dość szybko się rozprzestrzenia.

– Grzyb atakuje najczęściej starsze liście, pąki i pędy – przestrzega Michał Haberski doradca ds. uprawy warzyw z woj. Śląskiego. Na dolnej stronie liścia znajduje się szaro-fioletowy nalot zarodników. Na wierzchniej stronie objawem są charakterystyczne kanciaste, oliwkowo-zielone plamy ograniczone nerwami liścia. Plamy żółkną, a następnie pojawiają się nekrozy. Liście usychają i opadają. Owoce nie są bezpośrednio porażane przez grzyba, ale utrata liści i osłabienie rośliny wpływa na zmniejszenie i pogorszenie jakości plonu.

U dyni olbrzymiej i innych gatunkach wytwarzających pędy płożące uszczykujemy główny pęd nad 5-6 liściem

W zapobieganiu pojawieniu choroby ważne są zabiegi pielęgnacyjne. Warzywa dyniowate nie powinny być uprawiane na miejscu, gdzie choroba już występowała. Zarodniki grzyba zimują na resztkach roślinnych. Unikajmy również silnego zagęszczenia roślin w uprawie. Uprawiamy ogórki odmian odpornych lub wysoce tolerancyjnych na tę chorobę.

…..przede wszystkim mączniakowi rzekomemu

– W celu ochrony roślin ogórka przed mącznikiem rzekomym należy wykonać pierwszy, zapobiegawczy zabieg chemiczny lub po zaobserwowaniu pierwszych objawów choroby – podkreśla Michał Haberski. Oprysk można wykonać stosując metodę biologiczną z wykorzystaniem preparatu Polyversum WP i Protector w dawce odpowiednio 0,15 kg + 0,3 l /ha. Pierwszy zabieg wykonujemy w fazie 2-3 liści właściwych, drugi – przed kwitnieniem, a trzeci – po drugim zbiorze owoców. W razie potrzeby zabieg należy powtórzyć co 14 dni. Pomocna w biologicznym zwalczaniu mączniaka jest gnojówka z pokrzywy zwyczajnej.

Dyniowate najlepiej chronić preparatami chemicznymi zawierającymi wodorotlenek miedzi w dawce 2,5-3 kg/ha oraz ftalany (dawka 2l/ha). O skuteczności walki chemicznej decyduje stosowanie kilku na przemian preparatów zawierających różną substancję czynną. Zabiegi należy powtórzyć co 7-10 dni, aż do zakończenia zbiorów z zachowaniem okresu karencji dla danego środka chemicznego.

Podsumowując można przyznać, że warzywa dyniowate są coraz częściej widoczne na polskich polach, co wcale nie jest dziwne zważywszy, że są bardzo zdrowe i smaczne – uprawiajmy je i dbajmy o nie! Na pewno na to zasługują.