Instalacja nawadniająca w sadzie – dodatkowe wykorzystanie
Instalacja nawadniająca w sadzie może pełnić dodatkowe funkcje, które ułatwią gospodarowanie sadownikowi. Ten zasób, zależnie od systemu instalacji, jaką wybraliśmy w swoim sadzie, może posłużyć do regulacji temperatury w uprawie: obniżenia w upalnie letnie dni czy ochrony przed przymrozkami. Może też być doskonałym nośnikiem nawozów, czyli może zostać wykorzystany do fertygacji.
By system nawadniania działał sprawnie, niezbędna jest odpowiednia troska o jego funkcjonowanie. Przejawia się ona głownie w jakości dostarczanej do instalacji wody. Systemy nawadniające jako źródło wody mogą mieć zarówno wodę wodociągową (niestety kosztowną) lub też zgromadzoną wodę opadową albo wodę ze zbiorników. W każdym z przypadku należy zbadać jakość wody pochodzącej ze źródła. W razie potrzeby warto zastosować filtry lub chemiczne metody oczyszczania wody.
Filtracja, fertygacja
W przypadku, gdy woda pochodzi ze zbiornika otwartego, zaleca się, by filtrować wodę, np. poprzez filtr piaskowy. Zaoszczędzi to sadownikowi licznych napraw systemu związanych z zapychaniem się emiterów. Także wewnętrzna część instalacji nawadniających będzie czystsza i lepiej utrzymana. Należy mieć to także na uwadze, gdy do wody dodajemy nawozy. Możemy stosować tylko najczystsze nawozy, przeznaczone do stosowania w systemach nawadniających. Nawozy nieprzystosowane do fertygacji mogą bowiem uszkodzić – zapchać instalację. Oczywiście ten sposób podawania nawozów dotyczy tych składników, które w wodzie są dobrze rozpuszczalne. Nie należy stosować nawozów organicznych ani preparatów mikrobiologicznych, których pozostawienie w instalacji może skutkować jej zapchaniem na skutek powstania tzw. filmu biologicznego. Jeżeli sadownik decyduje się na taki zabieg, na koniec należy instalację dobrze przepłukać, podając dodatkową dawkę czystej wody.
Instalacja nawadniająca w sadzie a żelazo w wodach gruntowych
W wielu regionach Polski wody gruntowe zawierają spore dawki żelaza, dlatego też, przed przystąpieniem do zakładania instalacji nawadniających należy wykonać analizę wody ze źródła, z którego będzie pobierana. Gdy zawartość żelaza w pobranej próbie zostanie oznaczona powyżej 10 mg·l-1, konieczne jest odżelazianie przed wprowadzeniem wody do systemu nawadniającego. Na tym etapie możliwe jest także zamontowanie dozownika nawozów do wykorzystania instalacji w celach fertygacji. Takie urządzenie pozwoli też na ewentualne podanie preparatów zmiękczających wodę lub wpływających na jej pH. Zwykle w tym celu stosuje się dozowniki typu pompa proporcjonalnego mieszania lub inżektor. Pochodną funkcji obu urządzeń może też być podanie do instalacji dodatkowych środków służących do wymywania, usuwania osadów lub dezynfekcji całej instalacji. Obowiązkowym wyposażeniem instalacji jest zawór zwrotny, tak aby w przypadku cofnięcia się wody nie zanieczyszczać nawozami jej źródła.
Kiedy nawadniać?
Naziemna instalacja nawadniająca w sadzie jabłoniowym
Drzewa w sadzie nawadnia się w okresie bezdeszczowym lub gdy opady deszczu są bardzo niewielkie. Przy wykorzystaniu systemu nawadniania kroplowego instalacja powinna jednak pracować co najmniej raz na 3 dni, a najlepiej codziennie. Zapewni to sprawne funkcjonowanie systemu. Dawka wody podawana pojedynczo powinna zapewnić zwilżenie profilu glebowego do głębokości 30–40 cm. Dawka dla każdego cyklu zależy przede wszystkim od rodzaju gleby.
- Na glebach lekkich dawka to 10–15 l wody w przeliczeniu na emiter.
- Na glebach ciężkich dawka – nawet do 45 l.
Pomocnym urządzeniem będą tu tensjometry glebowe, które umieszcza się
około 25 cm od kroplownika. Dostępne obecnie na rynku tensjometry mogą zostać połączone ze stacją meteorologiczną a tym samym automatycznie wskazywać potrzebę uruchomienia instalacji nawadniającej.
Deszczowanie sadu, czyli schładzanie owoców
System deszczowniany może służyć także do schładzania owoców w czasie ekstremalnych upałów i ochrony roślin przed przymrozkami wiosennymi. Mechanizm polega na odparowywaniu wody i schładzaniu tym samym powietrza w obrębie roślin. Ważne, by krople wody z deszczowni nie stanowiły źródła poparzeń słonecznych liści w dniach o silnym nasłonecznieniu. Dlatego też potrzebne są drobnokropliste dysze i stały nadzór nad prowadzonym zabiegiem.
Deszczowanie, czyli ochrona kwitnących drzew przed przymrozkami
Nawadnianie sadu nadkoronowe to także doskonała metoda ochrony sadów przed uszkodzeniami przez wiosenne przymrozki. Deszczowanie roślin podczas przymrozków może zapobiegać uszkodzeniu kwiatów nawet przy spadku temperatury do -5°C. Według niektórych skutecznie można w ten sposób chronić kwiaty nawet przy przymrozku sięgającym -7°C.
W instalacjach przeciwprzymrozkowych montowane są specjalne zraszacze, w których sprężyny przykryte są kołpakami. Woda rozpylana nad koronami chronionych drzew, po kontakcie z kwiatami i pędami zamarza, przez co oddaje do otoczenia ciepło i podnosi temperaturę wokół kwiatów. Na dziś to jedna z najbardziej skutecznych metod ochrony kwitnących sadów przed przymrozkami. Zastosowanie świec podgrzewających powietrze czy też preparatów chemicznych nie jest wystarczająco skutecznie i nie chroni sadu przy silnych przymrozkach.
Deszczowanie sadu ma jednak spore wymagania techniczne. Ilość wody, która potrzebna jest do deszczowania hektara sadu przez 10 godzin to objętość wielkość basenu pływackiego (350 m3). Przy projektowaniu instalacji do ochrony roślin przed przymrozkami należy pamiętać, że intensywność zraszania nie powinna być mniejsza niż 3,5 mm/m2/h (35 m3/ha/h). Dlatego też, by móc skutecznie ochronić hektar sadu przed przymrozkami przez kolejne 2–3 dni, należy posiadać w gospodarstwie zapas wody w ilości około 1000 m3.
Instalacja nawadniająca w sadzie – informacje szczegółowe
Informacje dotyczące wspomagania decyzji odnośnie do nawadniania, aktualnego stanu wilgotności gleby, doradztwa znajdują się na stronie instytutu ogrodnictwa pod hasłem „nawadnianie”. Warto także na bieżąco śledzić strony dotyczące aktów prawnych związanych z gospodarką wodą.
Przeczytaj również: Systemy nawadniania sadów
Nawadnianie sadu – innowacyjne badania w Instytucie Ogrodnictwa-PIB
Obserwuj nas w Google News. Bądź na bieżąco!
