Integrowana ochrona roślin — obowiązki sadownika w ramach systemu

fot. Anita Łukawska

Integrowana ochrona roślin jest obligatoryjna dla wszystkich profesjonalnych użytkowników środków ochrony roślin. Ten przepis obowiązuje w całej UE od 1 stycznia 2014 r. Jakie są zasady i czego wymaga się od całej grupy rolników zajmujących się uprawą roślin?

Integrowana ochrona roślin jest obowiązkowa w całej Unii Europejskiej.

Integrowana ochrona roślin sadowniczych — ogólne zasady

Ogólne zasady prowadzenia integrowanej ochrony rośli zawarte są w załączniku III do dyrektywy Unii Europejskiej (2009/128/WE). Obejmują one szereg ważnych zasad, które rozumieć należ jako dobrą praktykę ogrodniczą. Nie ma w zasadzie sposobu, by do zasad tych się nie dostosować. Nad sprawnym wdrażaniem tych przepisów czuwają organy państwa oraz instytucje, które mają prawo kontroli produkcji owoców.

Integrowana ochrona — mechanika, biologia, chemia

Integrowana ochrona roślin uwzględnia bezpieczeństwo tzw. oporu środowiska, czyli np. biedronek, których pokarmem są m.in. larwy miodówek

Dyrektywa UE wyraźnie przedkłada wszystkie dostępne niechemiczne metody zwalczania organizmów szkodliwych nad używanie środków ochrony roślin. Jeżeli są znane i dostępne najpierw należy przeprowadzić zwalczanie metodami biologicznymi, fizycznymi i innymi niechemicznymi. Po środki chemiczne sięgamy dopiero wtedy, gdy dostępne metody niechemicznie nie działają.

Zasady integrowanej ochrony rośli wyraźnie też wskazują na zapobiegawczy charakter ochrony przed występowaniem organizmów szkodliwych. W uprawach wieloletnich płodozmian ogranicza się do właściwego przygotowania gleby przed założeniem kwatery, ale może także odnosić się do wprowadzania do uprawy mieszanek w międzyrzędziach, stosowania roślin okrywowych czy właściwego urządzenia otoczenia sadu.

Odrębną kwestią jest przestrzeganie właściwej agrotechniki. Ważne, by zabiegi agrotechniczne odbywały się w najlepszym terminie, z wykorzystaniem sprawnych maszyn, atestowanych opryskiwaczy z należytą starannością.

Odmiana jako czynnik wspomagający integrowaną ochronę

Nie bez znaczenia w integrowanej ochronie roślin jest wskazanie ważnej roli odmiany. W pierwszej kolejności do uprawy należy wybierać te odmiany, które charakteryzuje zwiększona odporność na choroby. Nie bez znaczenia jest także materiałów szkółkarski wysokiej jakości, wyprodukowany zgodnie z zasadami dobrej praktyki szkółkarskiej, wolny od chorób, szkodników i uszkodzeń. Materiał powinien być ponadto nieprzesuszony, nieuszkodzony przez mróz, o odpowiednich parametrach wielkości i jakości.

Integrowana ochrona roślin oznacza zrównoważone wykorzystywanie środków produkcji

Zalecenia integrowanej ochrony roślin sadowniczych zwracają także uwagę na zrównoważone nawożenie, wapnowanie, nawadnianie czy meliorację terenu pod sad. Rozsądne gospodarowanie tymi zasobami eliminuje większość chorób fizjologicznych roślin sadowniczych.

Zbytnie nawożenie azotowe może być przyczyną słabego owocowania i ostatecznie silnego cięcia, a także zagęszczenia roślin i trudności w wykonaniu oprysków. Odwrotnie — ubogie nawożenie azotem to z kolei ryzyko chlorozy, nieprawidłowego przebiegu fotosyntezy i znacznego obniżenia plonowania.

Wapnowanie gleby, jako czynnik wpływający na jej odczyn powoduje też zwiększenie, lub zmniejszenie przyswajalności innych związków w glebie.

Podobnie, zrównoważone podejście do zarządzania wodą poprzez poprawną meliorację terenu oraz odpowiednie nawadnianie pozwoli na uzyskanie zdrowego plonu o odpowiedniej wielkości. Unikamy przez to także ryzyka erozji gleby czy wymywania składników pokarmowych do głębszych jej warstw.

Materiał nasadzeniowy z pewnego źródła

Kolejny, ważny czynnik to zapobieganie introdukcji organizmów szkodliwych. Zapobieganie realizujemy m.in. poprzez zakup zdrowego

Integrowana ochrona to także zakup drzewek z pewnego źródła, wolnych od chorób i szkodników

materiału szkółkarskiego, bez objawów żerowania szkodników i chorób. To także właściwa pielęgnacja sadu oraz zapewnienie jego bioróżnorodności, co uniemożliwia liczne zasiedlanie terenu przez organizmy szkodliwe.

Komplementarnym działaniem jest zapewnienie odpowiednich warunków i ochrona organizmów pożytecznych, stanowiących naturalny regulator rozprzestrzeniania się szkodników, tzw. opór środowiska.

Czyszczenie maszyn i sprzętu sadowniczego

W walce z organizmami szkodliwymi sprzymierzeńcem jest także regularne mycie, czyszczenie i dezynfekcja maszyn w sadzie. Poprzez źle zdezynfekowane sekatory z łatwością patogen z jednego drzewa można przenieść na inne, z kwatery na kwaterę.

Zasady utrzymania narzędzi w czystości powinny być obowiązkiem każdego pracownika pielęgnującego sad. Czyszczeniu i zastosowaniu środków higieny fitosanitarnej poddawać należy wszystkie maszyny i urządzenia stosowane w sadzie, także kosiarki czy mulczery. Na ich zespołach także do sadu można przypadkiem zaintrodukować szkodliwe mikroorganizmy z innych sadów w okolicy.

Odpowiedzialne stosowanie środków ochrony roślin

Nie bez znaczenia w systemie integrowanej ochrony sadów jest odpowiednie, zgodne z etykietą i zaleceniami stosowanie środków ochrony roślin. Zawsze i bez wyjątku należy przestrzegać dawki dozwolonej etykietą. Środki ochrony należy rozrabiać w ilości wody, jaką zaleca producent.

Nie należy stosować zbyt niskich dawek środków, gdyż może to doprowadzić do uodpornienia się organizmów szkodliwych, a nie do ich zwalczenia. Nie należy także przekraczać dozwolonych dawek, jak również zalecanej liczby zabiegów danym środkiem w sezonie.

Tam, gdzie tylko jest to możliwe, do zwalczania chorób i szkodników należy przemiennie używać środków z różnych grup chemicznych. Takie postępowanie ogranicza ryzyko powstania odpornych mutacji.

Decyzję o zastosowaniu środka podejmujemy na podstawie rzetelnej informacji. Uprzednio należy przeprowadzić monitoring, porównać go z progiem ekonomicznej szkodliwości. Poza tym tam, gdzie jest to możliwe, należy się wspierać urządzeniami i systemami wspomagania decyzji. Należą do nich:

• stacja meteorologiczna uzbrojona w modele chorobowe,
• dane krajowe dotyczące fazy rozwojowej szkodnika czy choroby,
• prognoza pogody.

Jeśli dostępne są środki różnego rodzaju, zawsze warto wziąć pod uwagę ich selektywność wobec fauny pożytecznej.

Czytaj też:
Integrowana ochrona roślin. Zasady, narzędzia, konsekwencje
Progi szkodliwości przędziorków w sadach — nowe wartości (wideo)

Obserwuj nas w Google News. Bądź na bieżąco!