Jak zredukować koszty nawożenia bez wpływu na plonowanie?
Jak zredukować koszty nawożenia bez utraty plonu? To pytanie zadaje sobie coraz większa liczba rolników. A jest ono jak najbardziej zasadne w dobie coraz wyższych kosztów prowadzenia działalności roniczo-gospodarczej.
Jak zredukować koszty nawożenia w czasach, kiedy ceny nawozów mineralnych skaczą jak na trampolinie, a nawozy naturalne trzeba nierzadko sprowadzać po kilkadziesiąt kilometrów lub więcej? Przy czym niepewność jutra towarzyszy rolnikom już od kilku lat. Najpierw pandemia COVID-19, która pozrywała łańcuchy dostaw, później rosyjskie gry cenami gazu, od których zaczęły się kłopoty z nawozami azotowymi. Kłopotów dopełniła wojna na Ukrainie, której skutki dotkliwie dotknęły m.in. polski rynek produktów rolnych.
Spis treści
Trudna sytuacja rolników
Obecna sytuacja skutkuje takimi zjawiskami jak rosnące koszty produkcji, niskie ceny płodów rolnych czy brak pewnych rynków zbytu. To wszystko powoduje destabilizację. W związku z tym rolnicy znacznie ograniczyli wydatki na bieżące zakupy, nie mówiąc już o inwestycjach. Ograniczenia w wydatkach dotykają też zakupów środków produkcji, w tym nawozów. A skutkiem tego będą ograniczenia stosowanych dawek. O ile w uprawach roślin wieloletnich, np. sadowniczych, w szczególności drzew owocowych, jeden sezon bez nawożenia nie będzie dużym problemem dla drzew, o tyle odmienna sytuacja jest w rolnictwie. Tam przy stosowaniu niepełnych dawek nawozów istnieje niemalże pewność, że nastąpi znaczący spadek plonów.
Obecnie, w okresie żniw warto zastanowić się nad tym, jaką strategię nawożenia przyjąć na następny sezon. Warto w tym momencie poszukać efektywnych rozwiązań, które pozwolą na redukcję kosztów stosowania nawozów bez negatywnego wpływu na plonowanie. Szczególnie warto pomyśleć o strategii nawożenia ozimin, gdyż czas ich siewów zbliża się wielkimi krokami.
Jak więc ograniczyć koszty stosowania fosforu, potasu czy azotu?
Jak zredukować koszty nawożenia?
Najprościej byłoby kupić je jak najtaniej. Niestety obecna sytuacja polityczna i gospodarcza doprowadziły do tego, że koszty nawozów mineralnych znacznie wzrosły. Jednakże rolnicy nie pozostają bez szans, ponieważ mogą sięgnąć do innych źródeł niezbędnych makroelementów NPK.
Obowiązujące ceny nawozów azotowych od 25 lipca 2023 r.
Jednym z takich alternatywnych źródeł makroelementów jest gleba i znajdujące się w niej zasoby uwstecznionych fosforu oraz potasu. Kolejnym jest powietrze, które składa się w ponad 70% z azotu. Jednakże, by skorzystać z tych zasobów, rolnicy potrzebują do tego celu odpowiedniego klucza a właściwie kluczy. A są nimi pożyteczne mikroorganizmy. Mikroorganizmy glebowe i bytujące wewnątrz roślin odgrywają podstawową rolę w obiegu pierwiastków w środowisku.
Jak wykorzystać fosfor i potas z gleby?
W glebach ornych znajdują się znaczne zasoby fosforu i potasu. Jednak część z nich jest w formie nierozpuszczalnej w wodzie a przez to niedostępnej dla roślin. Jedynie nieliczne gatunki roślin są w stanie pobierać fosfor i potas z tych nierozpuszczalnych form. Jednak jednym z najważniejszych czynników wpływających na dostępność tych pierwiastków w glebie jest jej aktywność mikrobiologiczna.
Przyswajalny fosfor z gleby
Aby uwolnić zablokowane formy fosforu i potasu można wykorzystać szeroką gamę mikroorganizmów. Zdolność do udostępniania fosforu dla roślin mają grzyby mikoryzowe czy niektóre bytujące w glebie — pleśniowe. Jednak do tego celu najlepiej wykorzystać bakterie, które potrafią rozpuszczać nierozpuszczalne w wodzie fosforany i przekształcać je do form łatwo przyswajalnych przez rośliny.
Doskonałym przykładem takich mikroorganizmów są bakterie z rodzajów: Bacillus, Paenibacillus, Priestia, a także Pseudomonas. Jednakże to szczepy z tych trzech pierwszych rodzajów są najszerzej stosowane jako składniki biologicznie aktywne preparatów mikrobiologicznych służących do udostępniania fosforu czy potasu. Bakterie fosforowe są w stanie w ciągu sezonu udostępnić dla roślin nawet ponad 100 kg fosforu na hektar. Podobna bywa ilość udostępnionego potasu.
Jak bakterie udostępniają fosfor i potas?
Bakterie z ww. rodzajów wydzielają do środowiska glebowego różne kwasy, które przekształcają niedostępne formy fosforu zapasowego (sole wapnia, magnezu, żelaza czy glinu) do formy dostępnej dla roślin. Aktywność tych bakterii w glebie zależy od warunków środowiskowych, dzięki czemu ich procesy życiowe są niejako zsynchronizowane z aktywnością roślin. Dlatego uwalniane przez nie makroelementy są pobierane przez rośliny w miarę dynamicznie i przez to możliwość ich wtórnego uwstecznienia jest niewielka.
Stopniowa i powolna podaż fosforu zapewnia stabilny wzrost, ułatwia ukorzenianie się oraz wpływa na długość życia korzeni i ich efektywność w wykorzystaniu innych składników mineralnych z gleby. A tę efektywność w przypadku zbóż ozimych można zwiększyć, stosując specjalną mikoryzę w czasie siewu. Tak praktykują m.in. niemieccy rolnicy. Mikoryza nie tylko poprawia pobieranie fosforu, ale też wody.
Przedsiewne wykorzystanie pożytecznych bakterii do gleby nie tylko zapewnia dawkę makroelementów na start. Wiele z pożytecznych mikroorganizmów rozpuszczających związki fosforu ogranicza rozwój patogenów w glebie. Ponadto niektóre z nich wydzielają fitohormony, dzięki czemu wschody są bardziej wyrównane, a same siewki są w mniejszym stopniu narażone na patogeny bytujące w glebie. Ponadto bakterie indukują liczne mechanizmy odporności na stresy środowiskowe, dzięki czemu poprawia się kondycja roślin przed spoczynkiem zimowym. Inną zaletą stosowania bakterii do gleby jest przyspieszona mineralizacja i humifikacja resztek pożniwnych, które dzięki temu nie stają się miejscem bytowania patogenów grzybowych.
Azot z powietrza — czyli tani azot dla roślin?
Jeśli chodzi o azot, to najobfitszym jego źródłem jest powietrze.
Jak uzyskać azot dla roślin?
Do asymilacji do form dostępnych dla roślin można wykorzystać specjalne bakterie. Choć najprostszym rozwiązaniem może być wprowadzenie do płodozmianu roślin bobowatych. Te dzięki symbiozie z bakteriami brodawkowymi są jednym z najlepszych źródeł azotu oraz węgla organicznego dla gleby.
Co wiąże azot z powietrza?
Jeżeli jednak nie można zastosować roślin bobowatych, warto użyć pożytecznych bakterii. Do jednej z grup należą bakterie glebowe z rodzaju Azotobacter, które aplikuje się do gleby. Bakterie te bytują w glebie i jako źródło energii wykorzystują związki organiczne wydzielane przez korzenie roślin. Bytując w glebie, asymilują azot z powietrza, a zsyntetyzowane związki azotu uwalniane są do gleby po śmierci komórek bakterii. Takie bakterie mogą w ciągu sezonu zasymilować nawet 30 kg azotu na hektar.
Inną grupą bakterii, będących źródłem azotu dla roślin, są endofity, czyli bakterie, które żyją we wnętrzu roślin bez wywoływania u nich objawów chorobowych. Przykładem takiego endofita jest Methylobacterium symbioticum. Jednakże te mikroorganizmy najlepiej zastosować w pełni sezonu, na dobrze rozwijające się rośliny.
Jak aplikować pożyteczne bakterie?
Łatwym sposobem aplikacji pożytecznych bakterii jest oprysk i płytkie zmieszanie gleby wraz z resztkami pożniwnymi w czasie jej przygotowania pod nowe zasiewy. Opryskiwanie można też połączyć z aplikacją herbicydu przedwschodowego.
Bakterie można również aplikować w pierwszych fazach wzrostu roślin, w tym także pozakorzeniowo (czyli dolistnie). Przy czym zabieg ten można wykonać nawet w czasie lekkiego opadu deszczu czy mżawki.
Niezależnie od tego jak dokonamy aplikacji, zastosowane bakterie pozwolą na ograniczenie w późniejszym terminie dawek nawozów mineralnych. Zastosowanie mikroorganizmów pozwala na dłuższą metę ograniczyć też część zabiegów ochrony roślin. Między innymi dlatego, że u roślin uaktywni się system obronny, będą wówczas mniej podatne na ataki patogenów grzybowych.
Dlatego na pytanie jak zredukować koszty nawożenia, jedną z odpowiedzi są pożyteczne bakterie i inne mikroorganizmy.
Czytaj również: Import zboża z Ukrainy do Polski po 15 września niemożliwy. Tranzyt — owszem
Obserwuj nas w Google News. Bądź na bieżąco!
