Kiedy ciąć jabłoń? Terminy i ich wpływ na jakość owoców
Kiedy ciąć jabłoń? Prawidłowo prowadzone drzewa mają odpowiedni kształt korony zgodny z zaplanowanym modelem sadu. Ich korona wypełniona jest dużą liczbą młodych przyrostów, które zapewnią dużą ilość jabłek o wysokiej jakości zewnętrznej i wewnętrznej.
Wykonywane w sadzie cięcie stwarza potencjał do uzyskania wysokiego plonu jabłek w optymalnym rozmiarze, dobrze wybarwionych o wysokiej jędrności i bez uszkodzeń.
Spis treści
Wpływ cięcia na wysoką jakość jabłek
Efekty ekonomiczne produkcji jabłek zależą od wielkości plonu i największego w nim udziału owoców pierwszej klasy. To za owoce najlepszej jakości odmian poszukiwanych na rynku uzyskuje się najwyższą cenę. W dobie nadprodukcji jabłek ukierunkowanie na uzyskiwanie owoców jak najwyższej jakości będzie trendem obowiązującym w najbliższych latach.
Sama jakość owoców staje się pojęciem coraz szerszym i oznacza dobrą, atrakcyjną na rynku odmianę, wymagany rozmiar owocu, intensywne wybarwienie, odpowiednią jędrność i zawartość ekstraktu, brak uszkodzeń zewnętrznych i wewnętrznych. Zgodnie z zasadą, że owoce wysokiej jakości wyrastają z mocnych pąków w dobrze nasłonecznionych koronach podstawą wyprodukowania jabłek pierwszej klasy będzie odpowiednie cięcie i przerzedzanie zawiązków.
Kiedy ciąć jabłoń? Terminy a jakość owoców
Cięcie zimowe jabłoni w sadach i wiosenne (koniec stycznia–połowa maja) zmniejsza liczbę owoców na drzewie. Dzięki temu owoce dorastają do wymaganej wielkości, zwłaszcza w roku obfitego kwitnienia. Największe jabłka wyrastają na pędach dwuletnich i trzyletnich. W miarę starzenia się drzewa obserwujemy drobnienie owoców. Zjawisko to jest widoczne przede wszystkim u odmian, które obficie owocują: Piros, Szampion, Gala, Golden Deliciuos, Pinova. Intensywne cięcie rozrzedza drobne pędy owoconośne i ogranicza drobnienie owoców. Z drugiej strony opóźnienie cięcia i wykonywanie go w czerwcu może także ograniczyć dorastanie jabłek do wymaganej wielkości.
Kiedy ciąć jabłoń, jeśli zależy nam na jakości owoców? W trosce o ten aspekt cięcie zimowe należy uzupełnić cięciem letnim, poprawiającym nasłonecznienie, tym samym wybarwienie, smak jabłek i zawiązywanie pąków kwiatowych na kolejny rok. Podczas wykonywanego z rozwagą cięcia letniego powinny być usunięte przede wszystkim wilki ograniczające dostęp światła do korony. Należy natomiast zostawić letnie, krótkie przyrosty z młodymi liśćmi dostarczające produkty fotosyntezy do owoców. W drugiej połowie sezonu wegetacyjnego pozostawione przyrosty letnie zastąpią liście rozetkowe w odżywianiu owoców, co pozwoli dorosnąć im do odpowiedniej wielkości.
Cięcie prześwietlające koronę drzewa
Obok wielkości, innym parametrem jakości owoców jest ich wybarwienie. Jeden z czynników warunkujących odpowiednią wielkość i rumieniec jabłek stanowi światło słoneczne. Jeżeli do gałęzi w koronie jabłoni dociera co najmniej 50% (najlepiej 70%) światła w stosunku do nasłonecznienia nad koroną, to uzyskamy owoce wyrośnięte i wybarwione przynajmniej w połowie. Jeżeli do wnętrz korony dociera 30–50% światła, jabłka będą wyrośnięte, ale pokryte słabym rumieńcem. Mniej niż 30% światła oznacza owoce drobne i niewybarwione. Nasłonecznienie korony poniżej 20% powoduje słabe zawiązywanie się pąków kwiatowych.
Prześwietlanie korony drzew
Cięcie jabłoni
W obecnych modelach sadów jabłoniowych [2800–4400 drzew na ha] i gęstości sadzenia 3,2–3,5 x 0,7–1 m opartych na rozgałęzionym materiale, na podkładkach karłowych drzewa powinny być prowadzone w formie wąskiego wrzeciona. Po upływie 3–4 lat korony stają się nawet równowąskie. Przyrosty w części wierzchołkowej są silniejsze niż u podstawy korony. Przy takiej gęstości do połowy wysokości koron dociera 30–50% światła słonecznego, a do podstawy korony tylko 10%. Oznacza to słabsze plonowanie i gorsze wybarwienie się owoców w dolnych partiach korony.
Dzięki cięciu prześwietlającemu, a zwłaszcza cięciu na klik i wycinaniu nadmiaru pędów, rozrzedzamy koronę, a promienie słoneczne przenikają do jej środka i podstawy.
Cięcie jabłoni na klik i miniklik
Cięcie na „klik” to cięcie na jednorocznym drewnie, czyli skracanie jednorocznych przyrostów pomiędzy pąkami liściowymi. Jest ono wykonywane podczas cięcia zimowego, na przewodniku i na pędach pierwszego piętra. Cięcie na klik można robić także w części środkowej korony, w celu usztywnienia pędów lub wymuszenia na pędach formowania pąków kwiatowych. U młodych drzew cięcie na klik wykonuje się na pędach pierwszego piętra i przewodniku zakończonych pąkiem kwiatowym. U starszych drzew z kolei cięcie na klik polega na pozostawieniu 4–10-cm jednorocznego przyrostu, za 3 lub 4 liściem.
„Miniklik” to skrócenie końców pędu i przewodnika z pąkiem kwiatowym. Z punktu widzenia jakości jabłek, cięcie na miniklik pozwala uzyskać kompaktową koronę z owocowaniem na krótkich, sztywnych pędach wyrastających blisko przewodnika. Silne, krótkie cięcie zmniejsza liczbę paków kwiatowych, z których pozostają te najsilniejsze. Wyrasta mniej owoców, ale są one większe i ładnie wybarwione.
Cięcie letnie jabłoni
Kiedy ciąć jabłoń i jak, aby nie narazić owoców na silne działanie słońca powodujące oparzeliznę powierzchniową
Kiedy ciąć jabłoń, żeby lepiej wybarwić owoce? W tym celu w sadach wykonuje się cięcie letnie. Polega ono na wycinaniu silnych przyrostów tzw. wilków u wierzchołka korony. Cięcie to powinno być wykonane 3–4 tygodnie przed zbiorem owoców. U zimowych odmian jabłoni można je wykonać w drugiej połowie sierpnia. Podczas cięcia letniego nie usuwamy słabszych przyrostów (do 40 cm), wyrastających w pobliżu jabłek. Pędy te dostarczają owocom składników pokarmowych będąc niezbędnymi do zawiązania pąków kwiatowych na przyszły rok. Jabłka po cięciu letnim są: dobrze nasłonecznione, lepiej wybarwione, mają odpowiedni stosunek cukrów do kwasów, są smaczniejsze oraz odporniejsze na choroby i szkodniki.
Owoce niedoświetlone, wyrastające w zagęszczonej koronie są gorzej przygotowane do przechowywania. Zbyt delikatna skórka sprzyja infekcjom chorobami grzybowymi i większej podatności na uszkodzenia przez szkodniki. Większa wilgotność w gęstych, nieciętych koronach sprzyja powstawaniu delikatnych pęknięć na skórce owocu i może prowadzić do niepożądanych ordzawień. Częściej występują u jabłek także choroby fizjologiczne np. gorzka plamistość podskórna. Z drugiej strony zbyt wcześnie wykonane cięcie letnie jabłoni powoduje drobnienie owoców, silny wtórny przyrost liści i ryzyko niezdrewnienia późno wyrośniętych pędów. Wykonanie cięcia w słoneczny dzień i zbyt silne odsłonięcie owoców może spowodować ryzyko wystąpienia na nich oparzeń słonecznych.
Kiedy ciąć jabłoń i jak aby uzyskać świetny plon?
Podsumowując, aby efekty produkcji jabłek były obiecujące powinno zwrócić się uwagę na kilka ważnych czynników.
Lista istotnych wskazówek związanych z zabiegiem cięcia jabłoni:
- Prześwietlanie koron, usuwanie drobnych, zacienionych gałązek. Na jabłoni o wysokości 2,3–2,5 m warto zostawić 12–16 pędów owoconośnych. Na drzewie wysokości 3,3–3,5 m powinno być ich 20–24.
- Coroczna wymiana pędów i promowanie młodych gałęziach. Najładniejsze owoce wyrastają zawsze na krótkopędach 1-, 2- i 3-letnich.
- Cięcie na klik.
- Cięcie odnawiające, polegające na wycinaniu gałęzi starszych niż 3-letnie z pozostawieniem czopa 2–3-cm, z którego wyrosną młode pędy.
- Usuwanie długich, jednorocznych przyrostów w obrębie piętra z pozostawieniem przyrostów krótszych i krótkopędów.
- Pozostawienie powyżej pierwszego piętra korony tzw. okna – przestrzeni bez pędów, w celu lepszego doświetlenia podstawy korony.
Czytaj również:
Przycięcie jabłoni a jej wzrost i rozwój
Przycinanie drzew owocowych
Kiedy przycinać czereśnie?
Obserwuj nas w Google News. Bądź na bieżąco!
