Szkodniki ziemniaka. Nie tylko stonka
Na liściach ziemniaka oprócz stonki ziemniaczanej mogą zerować również inne szkodliwe owady. Warto znać szkodniki ziemniaka, aby umieć je zidentyfikować i odpowiednio ochronić plantację.
W ostatnich latach wzrosło znaczenie mszyc jako szkodników ziemniaka, głównie ze względu na ryzyko infekcji wirusowych. Lokalnie szkody mogą również powodować m.in. zmieniki i mączliki, a w lata suche i upalne — przędziorki.
Spis treści
Mszyce na plantacji ziemniaków
Do niedawna mszyce uznawane były za szkodniki ziemniaka o niewielkim znaczeniu gospodarczym. Jednak w ostatnich latach ich znaczenie wzrosło (w szczególności na plantacjach nasiennych), głównie z uwagi na zmiany klimatu.
Na plantacjach ziemniaków najliczniej pojawia się mszyca brzoskwiniowa oraz burakowa, a w mniejszym nasileniu: szakłakowo-ziemniaczana, kruszynowo-ziemniaczana i ziemniaczana średnia.
Mszyca burakowa żerująca na liściach ziemniaka.
Jakie szkody wyrządzają mszyce?
Szkody bezpośrednie powodowane przez masowo żerujące mszyce objawiają się zawijaniem i kędzierzawieniem liści. Przez to obniża się ich powierzchnia asymilacyjna.
W wyniku masowego żerowania rośliny są osłabione, wolniej rosną lub w skrajnych przypadkach całkowicie zamierają. Jednakże poważniejsze uszkodzenia mogą wynikać z pośredniej szkodliwości mszyc — czyli przenoszenia wirusów.
Znaczenie mszyc jako wektorów wirusów
Szczególnie mszyca brzoskwiniowa uznawana jest za jedynego w Polsce wektora wirusów ziemniaka o znaczeniu gospodarczym. Może przenosić wirusa liściozwoju ziemniaka (PRLV), wirusa Y ziemniaka (PVY) oraz wirusów M (PVM) oraz S (PVS).
Pozostałe gatunki mszyc także mogą przenosić wirusy, jednak w mniejszym stopniu, ponieważ zwykle nie pojawiają się corocznie i masowo. W zależności od rodzaju wirusa, główne objawy wystąpienia infekcji na roślinach to zahamowanie wzrostu, przebarwienia i zwijanie liści, smugi na łodygach, zdrobnienie bulw bądź zamieranie pędów.
Kolonia mszycy brzoskwiniowej i szkody bezpośrednie, jakie może wyrządzać ten gatunek.
Co jeszcze żeruje na plantacji ziemniaków?
Podobny zakres szkodliwości cechuje pojawiające się w uprawach ziemniaka skoczki, (np. skoczek ziemniaczak). Spośród szkodników ziemniaka lokalnie w większej liczebności mogą pojawiać się gąsienice błyszczki jarzynówki szkieletujące liście. Z kolei dorosłe osobniki i larwy zmieników wysysają soki z tkanek liści, ogonków liściowych lub pędów. Bezdeszczowa i upalna pogoda to optymalne warunki dla przędziorka chmielowca. Bowiem żeruje on masowo po spodniej stronie liści, w otoczeniu delikatnej pajęczyny.
Lokalnie w większym nasileniu na ziemniakach mogą się pojawiać i powodować straty na nadziemnych częściach roślin również inne gatunki szkodników. To głównie wciornastki, miniarki i mączliki. Przede wszystkim — z uwagi na zmiany klimatu oraz skalę importu — rośnie również ryzyko pojawu nowych gatunków z cieplejszych rejonów Europy czy innych rejonów świata, takich jak pchełka ziemniaczana czy skośnik ziemniaczak.
Zwalczanie szkodników ziemniaka
Spośród wymienionej grupy szkodników, aktualnie istnieją możliwości zwalczania jedynie mszyc. Należy je zwalczać zgodnie z sygnalizacją, w momencie pojawienia się pierwszych kolonii. Zwykle ma to miejsce w okresie wschodów i rozwoju pierwszych liści (BBCH 10–19). W ustaleniu terminu nalotu i nasilenia mszyc na plantacji pomocne są żółte naczynia lub tablice lepowe, które należy systematycznie kontrolować.
Aktualnie sporym problemem w skutecznej ochronie ziemniaka przed mszycami (podobnie jak w przypadku stonki ziemniaczanej) jest odporność na substancje czynne insektycydów.
Taka sytuacja jest wynikiem wieloletniego stosowania insektycydów tylko z jednej bądź dwóch grup chemicznych. A także zmian klimatycznych. Bowiem skraca się cykl rozwojowy mszyc, więc generują większą liczbę pokoleń, co stwarza większą możliwość kumulowania genów odporności. Dodatkowo, możliwości rotacji insektycydów z różnych grup chemicznych są niewielkie — do walki z mszycami zarejestrowano: lambda-cyhalotrynę (pyretroidy), flonikamid (karboksamidy) oraz spirotetramat (ketoenole).
Obserwuj nas w Google News. Bądź na bieżąco!
