Fungicydy na ziemniaki — ochrona bulw przed zarazą ziemniaka

Fungicydy na ziemniaki to obecnie temat numer jeden dla plantatorów, którzy mimo niskich cen w 2025 r. nie chcą ryzykować jakości plonu. Silne opady, umiarkowana temperatura i wysokie ryzyko zarazy ziemniaka zmuszają do przemyślanej ochrony bulw. Które środki na ziemniaki warto rozważyć?

Sezon 2025 postawił przed plantatorami ziemniaków poważne wyzwania. Po kilku suchych latach, na ¾ terytorium Polski panują warunki niemal książkowe dla rozwoju zarazy ziemniaka (sprawca — Phytophthora infestans). Gleby są przesiąknięte wodą, opady intensywne, a dzienna temperatura utrzymuje się w granicach 15–23°C. W takim razie mamy do czynienia z optymalnym środowiskiem dla infekcji zarazą ziemniaka, w tym przede wszystkim — bulw.

Zaraza ziemniaka — pogoda jej sprzyja i będzie sprzyjała

Pod koniec lipca i w sierpniu w ochronie ziemniaka nie wystarczą już tylko standardowe zabiegi na nać. Panująca pogoda oraz prognozy na najbliższe tygodnie dają sygnał do intensywnego, rozsądnego podejścia do ochrony ziemniaka — przede wszystkim do ochrony bulw. Oczywiście najpierw do ich zabezpieczenia przed chorobą. A jeśli trzeba będzie — do interwencyjnej ochrony.

Sprawca zarazy ziemniaka — patogen grzybopodobny Phytophthora infestans najlepiej rozwija się przy wysokiej wilgotności środowiska (gleby i powietrza) i umiarkowanej temperaturze. Ściślej mówiąc, gdy wilgotność przekracza 85%, a temperatura waha się w granicach 15–22°C (max. 25°C).

Temperatura na najbliższe dni oraz długoterminowa

Jak prognozuje IMGW przez najbliższe 10 dni, po intensywnych opadach 27 i 28 lipca, które przeszły nad 3/4 terytorium Polski, maksymalna temperatura powietrza nie przekroczy 26°C. Jednakże średnio na terenie większości kraju wyniesie 21–22°C. Natomiast minimalna równomiernie będzie w granicach 13–16°C.
Czyli warunki termiczne będą doskonałe dla rozwoju zarazy ziemniaka.

Jeśli chodzi o prognozę długoterminową, to wg IMGW do 7 września temperatura utrzyma się na poziomie 21–24°C. Nie są przewidywane jej wzrosty czy nawet kilkudniowe upały.

Wilgotność w najbliższych dniach oraz długoterminowa

Do 6 sierpnia włącznie prognozowane są każdego dnia opady nad Polską. Najsłabsze nad zachodnią częścią kraju. Natomiast 2 i 3 sierpnia ponownie będzie deszczowo na południu, w centrum i Pomorzu oraz na Mazurach. Generalnie wilgotność powietrza będzie w granicach 80% (na zachodzie), natomiast w centrum, południu i na wschodzie wyniesie 85–98%.
Czyli kolejny czynnik sprzyjający rozwojowi Phytophthora infestans i infekcjom.

Na 32. tydzień roku, prognozowane są kolejne dość obfite opady. Łącznie mają wynieść w tym czasie od 19 mm na zachodzie Polski do 34–39 mm na południu, w centrum i na wschodzie. Natomiast od 11 sierpnia do 7 września opady mają być wg prognoz — niewielkie.

Ochrona bulw przed zarazą ziemniaka — konieczna!

Zdajemy sobie sprawę, że obecne ceny ziemniaków i perspektywy rynkowe nie zachęcają do inwestycji w jakość. Wielu rolników ogranicza liczbę zabiegów, skraca programy ochrony lub całkowicie rezygnuje z końcowej ochrony ziemniaków, w tym właśnie bulw. Takie postępowanie przy obecnych warunkach pogodowych i prognozowanych jest bardzo nieodpowiedzialne, wprost — ryzykowne.

Zainfekowane bulwy nie tylko nie nadają się do długiego przechowywania, ale mogą również:

• być odrzucone przez odbiorców sieciowych i przetwórczych,
• szybko gnić i się rozkładać w skrzyniach i na pryzmach w przechowalniach, stwarzając zagrożenie dla sąsiednich — zdrowych;
• obniżać ogólną masę przechowalniczą i jakość handlową partii.

Dlatego, jeśli wielu rolników zaniecha ochrony ze względów finansowych, może właśnie ci, którzy zainwestują w fungicydy na ziemniaki i zadbają o jakość, będą jedynymi, którzy będą mieli co sprzedać w lutym czy marcu, kwietniu za całkiem dobrą cenę?.

Fungicydy na ziemniaki do ochrony bulw przed zarazą ziemniaka

Potrzebna jest teraz szczególna strategia obejmująca ochronę podziemnych części ziemniaka. Patogen bowiem w panujących warunkach rozwija się szybko i w bardzo niepokojący sposób. Dochodzi do silnych infekcji. Do tego błyskawicznie wykształca lub przełamuje odporność. Dużo szybciej, niż tworzenie fungicydów przeciwko zarazie ziemniaka czy odmian odpornych.

Czytaj również: Nowa odmiana ziemniaka odporna na zarazę

Dlatego rolnicy muszą mądrze korzystać z dostępnych narzędzi. Po pierwsze, wybierać najskuteczniejsze w danym momencie i do ochrony nadziemnych czy podziemnych części roślin. Po drugie — przez cały czas brać pod uwagę strategię antyodpornościową, aby utrzymać w użyciu dostępne syntetyczne środki. Tych i tak jest coraz mniej w rolnictwie UE, a zaraza ziemniaka nie odpuszcza i staje się jeszcze bardziej groźna.

W drugiej połowie i pod koniec sezonu 2025 fungicydy na ziemniaki mogą być jedyną szansą na ochronę plonu przed stratami magazynowymi

fot. Canva

Dlatego fungicydy na ziemniaki, które zabezpieczą liście i bulwy, muszą zawierać składniki o działaniu układowym (systemicznym), wgłębnym lub translaminarnym. Do tego efekt ochrony powinien się długo utrzymywać.

W najbliższym okresie nie wystarczy jeden zabieg fungicydowy. Z tego względu do następczych oprysków należy wykorzystać substancje o odmiennych mechanizmie działania, należące do innych grup chemicznych (w tym FRAC).

Fungicydy na ziemniaki (substancje czynne), które plantatorzy powinni rozważyć do ochrony bulw. Według specjalistów EUROBLIGHT do ochrony od połowy do końca sezonu uprawy poniższe substancje są najskuteczniejsze

Środki na zarazę ziemniaka — najlepsze do ochrony bulw

Zarejestrowane w Polsce

Poniżej podaję nazwy handlowe fungicydów zarejestrowanych w Polsce do ochrony ziemniaka, które w składzie zawierają substancje czynne podane w powyższej tabeli.

• cyjazofamid — Ranman Top 160 SC, Azuleo, Dynox 160 SC, Karitsu, Livarti, Sugoi;
• cymoksanil + propamokarb — Ambora Duo, Axidor, Edegal Plus, Prosim, Proxanil, Rival Duo, Samiron;
• oksatiapiprolina — Zorvec Enicade, Oksa4Fungi 100 OD, Zertan;
• oksatiapiprolina + amisulbrom — Zorvec Entecta, Sopolet;
• propamokarb — Povesi, Sporax, Syzan;
• propamokarb + fluopikolid — Infinito 687,5 SC, Volare;
• fluazynam — Altima 500 SC, Banjo 500 SC, Dalimo, Fluazin 500-I, Fluazin 500-III, Fluazinova, Innzar 500 SC, Kelsos 500 SC, Magic, Nando 500 SC, Pyrol 500 SC, Winby, Zignal 500 SC.

W ochronie bulw ziemniaka bardzo ważna jest nie tylko substancja czynna, ale także technika zabiegu. Należy dokładnie penetrować cieczą użytkową łan. Stąd świetnie zdają egzamin opryskiwacze z PSP albo zwykła belka polowa, ale wyposażona w rozpylacze dwustrumieniowe. Ponadto ciecz należy kierować także w dolne partie naci — czyli na nasadę pędów oraz na glebę.

Warto pamiętać, że skuteczność zabiegów zależy od momentu aplikacji, rotacji substancji czynnych oraz dostosowania dawek do intensywności opadów i presji infekcyjnej.

Podsumujmy — jesli konieczne jest zwalczanie zarazy ziemniaka na bulwach, w krytycznych okresach silnych infekcji należy:

• wykonać kilka zabiegów, a ich częstotliwość jest uzależniona od zagrożenia i pogody;
• do zabiegów następczych wybierać środki na ziemniaki zawierające substancje czynne o odmiennym mechanizmie działania niż poprzednio użyte;
• ciecz roboczą kierować także na nasadę pędów, dolną część pędów oraz na glebę;
• zabieg wykonać co najmniej przy użyciu rozpylaczy dwustrumieniowych lub jesli to możliwe opryskiwaczem z PSP.

Poza tym do zwalczania zarazy ziemniaka na naci można użyć także innych środków i mieszanin: Środki na zarazę ziemniaka — najskuteczniejsze w 2025. Nazwy handlowe fungicydów

Wycofane z użycia w UE substancje czynna

Substancje czynne znajdujące się w tabeli, których wysoka skuteczność w walce z zarazą ziemniaka jest potwierdzona, niestety wycofane z użycia w UE

• bentiowalikarb/bentiawalikarb — w UE, w tym w Polsce był dopuszczony do użycia do 13 grudnia 2024 r. Decyzją KE nie odnowiono jego zatwierdzenia (Rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) 2023/2657 z dnia 6 listopada 2023 r.)
• dimetomorf — w UE, w tym w Polsce był dopuszczony do użycia do 20 maja 2025 r. Decyzją KE nie odnowiono jego zatwierdzenia (Rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) 2024/1207 z dnia 29 kwietnia 2024 r.)
• famoksadon — w UE, w tym w Polsce był dopuszczony do użycia do 16 września 2022 r. Decyzją KE nie odnowiono jego zatwierdzenia (Rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) 2021/1379 z dnia 19 sierpnia 2021 r.)

Fungicydy na ziemniaki — inwestycja, która może się opłacić

Mimo że na razie rynek ziemniaka w 2025 r. nie rozpieszcza cenami, fungicydy na ziemniaki mogą być jedyną tarczą chroniącą plon przed stratami magazynowymi. Przy tak intensywnych opadach i umiarkowanej temperaturze, ochrona bulw przed zarazą to nie wybór, ale konieczność. Odpowiednio dobrane środki na ziemniaki, zastosowane w odpowiednim momencie, mogą zadecydować o tym, czy w styczniu rolnik będzie miał co sprzedać, czy tylko zliczać straty.

Często zadawane pytania (FAQ): Fungicydy na ziemniaki — ochrona bulw przed zarazą ziemniaka

Jakie są główne zagrożenia dla ziemniaków w 2025 roku?

W 2025 roku głównym zagrożeniem dla ziemniaków jest zaraza ziemniaka wywołana przez patogen Phytophthora infestans, która rozwija się w sprzyjających warunkach wysokiej wilgotności i umiarkowanej temperaturze.

Dlaczego ochrona bulw przed zarazą ziemniaka jest konieczna?

Ochrona bulw jest kluczowa, ponieważ zainfekowane bulwy mogą gnić, obniżać jakość plonu oraz być odrzucane przez odbiorców, co skutkuje stratami finansowymi dla rolnika.

Jakie fungicydy są zalecane do ochrony bulw ziemniaka?

Zaleca się używanie fungicydów zawierających substancje czynne takie jak propamokarb, cyjazofamid czy oksatiapiprolina, które skutecznie działają przeciwko zarazie ziemniaka.

Jakie są najlepsze praktyki aplikacji fungicydów?

Najlepsze praktyki obejmują dokładne pokrycie roślin cieczą, używanie odpowiedniego sprzętu do oprysku oraz rotację substancji czynnych, aby zapobiec powstawaniu odporności patogenu.

Czy inwestycja w fungicydy się opłaca?

Tak, inwestycja w fungicydy w obecnych warunkach może się opłacać, ponieważ ochroni plon i pozwoli na uzyskanie lepszej jakości ziemniaków do sprzedaży.

Prezentowane informacje w zakresie środków ochrony roślin zawarte w serwisie www.agrofakt.pl nie zawierają pełnej treści etykiet-instrukcji stosowania. Ze środków ochrony roślin należy korzystać z zachowaniem bezpieczeństwa. Przed każdym użyciem przeczytaj informacje zamieszczone w etykiecie i informacje dotyczące produktu. Zwróć uwagę na zwroty wskazujące rodzaj zagrożenia oraz przestrzegaj środków bezpieczeństwa zamieszczonych w etykiecie.

Obserwuj nas w Google News. Bądź na bieżąco!

Newsletter

Bądź na bieżąco z informacjami z rynku rolnego

Zapisz się