Jak kształtowały się ceny kalafiorów w ostatnich latach?
Kalafiory są typowo jesienną pozycją w polskiej produkcji, chociaż w sprzedaży dostępne są praktycznie przez cały rok. Nie należą one jednak do warzyw podstawowych, nabywanych w pierwszej kolejności. Czy faktycznie wiemy, jak uprawiać kalafiory, aby były smaczne? No i jak kształtują się ceny tych warzyw obecnie?
Kalafior doceniany jest raczej przez dość wąskie grono oddanych smakoszy. Tymczasem wielu konsumentów, zwłaszcza tych młodszych, zazwyczaj mija je w sklepie z zimną obojętnością. To dlatego produkcja kalafiorów w Polsce utrzymuje się na stałym, aczkolwiek dość niskim poziomie. Co więcej, mają one jeszcze silnego konkurenta w postaci brokułów, których udział w rynku staje się coraz większy. A jak kształtują się ceny kalafiorów i brokułów?
Spis treści
Kalafior w Polsce – liczby
Łączna powierzchnia uprawy kalafiorów w naszym kraju w latach 2020–2022 wynosiła średnio 5,5 tys. ha. W 2023 r. odnotowano jednak spadek areału do 4,9 tys. ha. Pokrótce, główny wpływ na to miało pogorszenie wyników ekonomicznych uprawy, co wynikało ze znacznego wzrostu cen środków produkcji. W konsekwencji, zbiory kalafiorów w Polsce w 2023 r., zgodnie z szacunkami IERiGŻ-PIB, wyniosły 128,2 tys. ton, wobec 132,2 tys. ton w roku poprzednim.
Dorodny kalafior – ile płaciliśmy za niego w ostatnich latach?
Zgodnie z notowaniami IERIGŻ-PIB, średnia cena płacona producentom za jedną sztukę kalafiora do spożycia bezpośredniego w 2023 r. wyniosła 3,87 zł/kg i była o 6,5% wyższa w porównaniu z ceną z 2022 r. i aż o 35,7% wyższa niż w roku 2020. Średnia cena za kalafior różyczkowany (do przetwórstwa) w 2023 r. wyniosła 1,92 zł/kg, czyli o niespełna 4% mniej niż w poprzednim roku, ale o 44,1% więcej niż w 2020 r. Cena kalafiorów w hurcie w 2023 r. wyniosła 5,47 zł/kg, wobec 4,82 zł/kg w 2022 r. i 3,70 zł/kg w roku 2020. Podobną skalę wzrostu zanotowano w przypadku detalicznej ceny kalafiorów świeżych oraz mrożonych.
Co przeszkadza w uprawie?
W minionym roku istotnym czynnikiem, wpływającym na ograniczenie plonowania były niesprzyjające warunki pogodowe w trakcie okresu wegetacyjnego. Producenci w 2023 r. musieli zmagać się zarówno z suszą, jak też wysokimi temperaturami. Ponadto okresowo walczyli również ze zbytnią wilgotnością powietrza, która sprzyjała rozwojowi chorób grzybowych oraz występowaniu szkodników roślin.
Poprawa warunków agroklimatycznych nastąpiła pod koniec cyklu produkcyjnego. Tym samym doprowadziło to do jednoczesnego dojrzewania kalafiorów na polach. Masowe pojawienie się w punktach skupu dojrzałych róż skutkowało spadkiem cen skupu. Niektóre zakłady przetwórcze nie były w stanie przyjąć i przerobić w krótkim czasie tak znacznej ilości surowca. Tymczasem kalafior pozostawiony na polu z łatwością wybija w pędy nasienne. W konsekwencji część warzyw nie została nawet zebrana.
Ceny kalafiorów w latach 2020–2023 w zł/kg
W tabeli przedstawiono, jak kształtowały się ceny kalafiorów w poszczególnych segmentach rynku w latach 2020–2023.
| Ceny kalafiorów | 2020 | |||||||||||
| I | II | III | IV | V | VI | VII | VIII | IX | X | XI | XII | |
| do spożycia bezpośredniego | – | – | – | – | 4,39 | 2,74 | 2,23 | 3,34 | 2,52 | 2,65 | 2,09 | – |
| do przetwórstwa | – | – | – | – | – | – | 1,30 | 1,29 | 1,34 | 1,37 | 1,36 | – |
| hurtowe | – | – | – | – | – | – | 3,53 | 4,47 | 3,93 | 3,07 | 3,51 | – |
| mrożone | 3,30 | 3,27 | 3,38 | 3,58 | 3,61 | 3,51 | 3,46 | 3,53 | 3,60 | 3,60 | 3,63 | 3,60 |
| detaliczne | 8,15 | 8,19 | 7,65 | 9,73 | 8,68 | 6,77 | 4,85 | 5,79 | 5,39 | 5,40 | 5,55 | 6,85 |
| 2021 | ||||||||||||
| do spożycia bezpośredniego | – | – | – | – | 3,87 | 2,80 | 2,08 | 2,44 | 2,96 | 2,64 | 2,99 | – |
| do przetwórstwa | – | – | – | – | – | – | 1,41 | 1,25 | 1,39 | 1,52 | 1,77 | – |
| hurtowe | – | – | – | – | – | – | 4,03 | 3,61 | 4,50 | 3,75 | 3,75 | – |
| mrożone | 3,65 | 3,65 | 3,65 | 3,72 | 3,73 | 3,73 | 3,71 | 3,81 | 3,86 | 3,89 | 4,14 | 4,15 |
| detaliczne | 8,22 | 8,48 | 8,48 | 10,11 | 9,60 | 6,15 | 5,16 | 5,86 | 5,99 | 5,50 | 5,92 | – |
| 2022 | ||||||||||||
| do spożycia bezpośredniego | – | – | – | – | – | 4,20 | 3,02 | 2,98 | 3,63 | 3,88 | 4,08 | – |
| do przetwórstwa | – | – | – | – | – | – | 2,90 | 1,85 | 1,74 | 1,82 | 1,68 | – |
| hurtowe | – | – | – | – | – | – | 4,27 | 4,82 | 4,89 | 5,20 | 4,94 | – |
| mrożone | 4,16 | 4,01 | 4,07 | 4,09 | 4,15 | 4,19 | 4,28 | 4,26 | 4,61 | 4,62 | 4,67 | 4,70 |
| detaliczne | 9,37 | 8,90 | 8,77 | 8,78 | 8,13 | 6,20 | 5,51 | 6,23 | 6,37 | 7,03 | 6,57 | 8,47 |
| 2023 | ||||||||||||
| do spożycia bezpośredniego | – | – | – | – | – | 4,75 | 3,25 | 3,58 | 3,92 | 3,64 | 4,07 | – |
| do przetwórstwa | – | – | – | – | – | – | – | 1,70 | 1,71 | 1,48 | 2,79 | – |
| hurtowe | – | – | – | – | – | – | 5,09 | 5,33 | 4,96 | 5,33 | 6,65 | – |
| mrożone | 4,74 | 4,85 | 4,67 | 4,80 | 4,74 | 4,77 | 4,81 | 4,94 | 4,90 | |||
| detaliczne | 10,04 | 12,69 | 12,86 | 10,68 | 12,02 | 8,35 | 7,04 | 7,20 | 7,34 | |||
Źródło: Dane GUS, Ministerstwo Rolnictwa, notowania IERiGŻ-PIB
Import i eksport kalafiorów
Z informacji handlowych Ministerstwa Finansów wynika, że import kalafiorów (i brokułów) do Polski ma charakter sezonowy. Ponadto realizowany jest przede wszystkim w okresie, w którym brak jest na rynku tych warzyw pochodzących z produkcji krajowej. Mowa o początku i końcu roku. Natomiast eksport z Polski prowadzi się głównie od czerwca do listopada. W 2022 r. łączny przywóz do naszego kraju świeżych kalafiorów i brokułów wyniósł 41,6 tys. ton, z czego w okresie od stycznia do października nie przekroczył 34,5 tys. ton. W 2023 r. dostawy tych warzyw były o 14,1% mniejsze i wyniosły 29,6 tys. ton. Największy udział w przywozie miały Hiszpania (ok. 39% w 2023 r.), Francja (ok. 20%), Niemcy (ok. 16%) oraz Włochy (ok. 14%).
W 2022 r. zagraniczna sprzedaż kalafiorów i brokułów z Polski wyniosła 19,4 tys. ton, z czego od stycznia do października wysłano ich niemal 17,0 tys. ton. W tym samym okresie w 2023 r. eksport zwiększył się o ponad 4% do 17,7 tys. ton. Głównymi rynkami zbytu były Czechy, Słowacja, Austria oraz Ukraina.
Co dalej z kalafiorem?
Z perspektywy ostatnich sezonów sytuację, w której znalazł się kalafior na rynku polskim można ocenić jako stabilną lecz trudną. Zwłaszcza w kontekście nasilających się anomalii klimatycznych i stale rosnących kosztów produkcji. W nadchodzących latach z pewnością kalafiorów w Polsce nie zabraknie. Otwartym pozostaje jednak pytanie, czy potrzeby popytowe będą zaspokajane produkcją krajową, czy też konieczne będzie zwiększenie przywozu z innych krajów. Pod znakiem zapytania stoją też ceny kalafiorów, choć należy się spodziewać, że te będą raczej rosły.
Czytaj również:
Obserwuj nas w Google News. Bądź na bieżąco!
