Nadmiar komórek somatycznych w mleku: jak do niego nie dopuścić?
Spis treści
Komórki somatyczne są prawdziwą zmorą właścicieli krów mlecznych. Im jest ich więcej, tym bardziej obniża się jakość mleka. Nadmiar komórek może nawet spowodować, że mleko nie będzie nadawało się do sprzedaży i przetwórstwa. Jak temu zaradzić?
Nadmiar komórek somatycznych pogarsza jakość mleka, zmniejsza się bowiem zawartość tłuszczu i laktozy, co utrudnia późniejsze przetwórstwo. Co więcej, zbyt dużo komórek somatycznych to jedna z przyczyn groźnego zapalenia wymienia – mastitis.
Ważne jest również przedzdajanie, czyli usunięcie kilku strug mleka z każdego strzyku przed udojem właściwym.
– Latem szczególnie trudno jest utrzymać liczbę komórek somatycznych na odpowiednio niskim poziomie – wyjaśnia Urszula Dąbkowska z Mazowieckiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego. – Ich rozwojowi sprzyjają bowiem wysokie temperatury, urazy wymion (spowodowane m.in. ukąszeniami przez owady) lub urazy podczas wypasu na pastwisku. Liczba komórek somatycznych rośnie też z wiekiem krowy – z każda kolejną laktacją jest ich więcej. W sezonie letnim dużym problemem jest również przegrzana czy nadpsuta pasza, która również może powodować wzrost liczby komórek somatycznych. Dlatego bardzo ważne jest przykładanie uwagi do prawidłowego żywienia nie tylko pod względem odpowiedniego zbilansowania dawki, ale odpowiedniego przechowywania pasz.
Co można więc zrobić, żeby ograniczyć liczbę komórek somatycznych w mleku? Wbrew pozorom, całkiem sporo. Bardzo ważne jest utrzymanie czystości zarówno w oborze, jak i podczas samego doju. Czyste, suche legowiska, prawidłowa wentylacja, sprawne odprowadzanie nieczystości, dezynfekowanie sprzętu udojowego i samych strzyków mają bezpośredni wpływ na jakość mleka. Bardzo istotne jest też przedzdajanie, czyli usunięcie kilku strug mleka z każdego strzyku przed udojem właściwym. W tych pierwszych strugach mleka komórek somatycznych jest bowiem najwięcej.
Normy komórek somatycznych w mleku 2025
Unijna norma określa, że LKS w mleku nie może przekraczać 400 000/ml. Ponadto mleko klasy „ekstra” zawiera zwykle poniżej 200 000/ml, co potwierdzają dane branżowe. Dlatego każda próba powyżej 400 000/ml wymaga dokładnej analizy i działań korygujących. Co więcej, zbyt wysoki LKS pogarsza skład mleka i jego przetwarzalność. Zatem kontrola LKS ma kluczowe znaczenie dla jakości i dochodów rolników.
Monitorowanie LKS – laboratoria i próby kontrolne
GLW publikuje listę urzędowych laboratoriów do badania LKS i pozostałości antybiotyków. Dlatego próbki pobiera się regularnie w ramach nadzoru sanitarnego i mleczarni. Ponadto rolnicy mogą zlecać badania w laboratoriach klasy IV i V. Co ważne, średnia z trzech kolejnych prób decyduje o zgodności mleka z normami UE. Zatem system kontroli zapewnia rzetelne dane do zarządzania jakością produkcji.
Profilaktyka higieniczna i żywieniowa LKS
Do najczęstszych przyczyn podwyższonego LKS należą drobne urazy wymienia, stres cieplny oraz błędy żywieniowe. Dlatego higiena doju i dezynfekcja strzyków pozostają podstawą ochrony przed mastitis. Ponadto warto regularnie stosować testy w gospodarstwie, takie jak CMT. Co więcej, prawidłowe żywienie (np. odpowiedni poziom selenu, witaminy E) wspiera odporność wymienia. Dzięki temu można efektywnie zapobiegać podklinicznej infekcji i obniżyć LKS.
Nie przegap: Mastitis: kiedy należy obawiać się choroby?
Obserwuj nas w Google News. Bądź na bieżąco!
