Skąd bierzemy mleko – produkcja w Polsce i na świecie
Mimo, że istnieje rodzima produkcja mleka to jednak nie czerpiemy wyłącznie z własnych zasobów. Pytanie więc skąd bierzemy mleko, jakie gatunki krów nam je zapewniają?
W ciągu ostatnich trzech dekad światowa produkcja mleka wzrosła o ponad 59%, osiągając poziom ok. 845 milionów ton rocznie.
Spis treści
Skąd bierzemy mleko?
Wśród największych producentów mleka na świecie dominują Indie, Stany Zjednoczone oraz Chiny, które odpowiadają za znaczną część globalnej produkcji. Indie są absolutnym liderem, z roczną produkcją sięgającą ponad 232 mln ton mleka. Na drugim miejscu znajdują się Stany Zjednoczone, produkujące 103 mln ton, natomiast Chiny dostarczają około 37 mln ton mleka rocznie.
Światowa produkcja mleka dynamicznie rośnie, a największymi producentami są Indie, Stany Zjednoczone i Chiny. W 2023 roku globalna produkcja osiągnęła niemal 950 mln ton, przy czym Unia Europejska pozostaje jednym z kluczowych eksporterów.
W Unii Europejskiej kluczowymi krajami pod względem produkcji mleka są Niemcy, Francja, Niderlandy oraz Dania. Unijna produkcja mleka w 2023 roku wyniosła 154,2 mln ton, co oznacza niewielki wzrost o 0,3% względem roku poprzedniego. Niemcy, jako największy producent w UE, odpowiadają za znaczną część dostaw surowca. Francja i Niderlandy również utrzymują wysoką produkcję, natomiast Dania charakteryzuje się wyjątkowo dużą wydajnością mleczną krów.
Polska zajmuje trzecie miejsce pod względem pogłowia krów mlecznych w UE
Polska, choć nie znajduje się w ścisłej czołówce światowych liderów, zajmuje trzecie miejsce w UE pod względem liczby krów mlecznych. W 2023 roku krajowe pogłowie krów mlecznych wynosiło 2,027 mln sztuk, a średnia wydajność mleczna jednej sztuki osiągnęła 7 710 kg rocznie. Łączna produkcja mleka w Polsce była na poziomie około 10,6 mld litrów w okresie styczeń-październik 2023 roku, co stanowi wzrost o 2% w porównaniu do poprzedniego roku.
Według raportu KOWR nt. rynku mleka, w Polsce w 2023 roku średnia wydajność mleczna krów wyniosła 7 710 kg mleka na sztukę rocznie.
Rodzime rasy bydła mlecznego w Polsce
Rodzime rasy bydła, mianowicie polska czerwona, białogrzbieta, polska czarno-biała, polska czerwono-biała, bardzo dobrze przystosowują się do naszych warunków środowiskowych. Dlatego też rasy te cechują się dużą odpornością, długowiecznością, dobrą płodnością, lekkimi porodami oraz łatwością odchowu cieląt.
Hodowla tych krów znajduje uzasadnienie w systemie ekstensywnym. W związku z tym, zwierzęta te mogą być utrzymywane przy ubogich zasobach pokarmowych w oparciu o łąki i pastwiska, na terenach podmokłych, górskich oraz odłogowanych. Mimo to, polskie rodzime rasy bydła nie sprawdzają się w systemie wysokoprodukcyjnym, w którym dominują współczesne, wyselekcjonowane odmiany charakteryzujące się lepszymi wartościami użytkowymi (mniejsze wykorzystanie paszy oraz wyższa wydajność mleczna).
|
ŚREDNIA WYDAJNOŚĆ MLECZNA RODZIMYCH RAS BYDŁA:
|
Najpopularniejsze rasy wysokowydajne
Najpopularniejsze rasy w polskich stadach wysokoprodukcyjnych to: polska holsztyńsko-fryzyjska oraz stale zyskująca na popularności rasa simentalska. Dlatego też w 2021 roku krowy rasy polskiej holsztyńsko-fryzyjskiej, odmiany czarno-białej, stanowiły ponad 85% wszystkich krów objętych oceną. Na drugim miejscu były krowy rasy polskiej holsztyńsko-fryzyjskiej, odmiany czerwono-białej, które stanowiły 3,7% ocenianych sztuk. Następna w rankingu liczebności była rasa simentalska (1,25%).
Rasa Holsztyńsko-Fryzyjska
Krowa Simental
W 2021 krowy rasy polskiej holsztyńsko-fryzyjskiej, odmiany czarno-białej charakteryzowały się najwyższą wydajnością, produkując średnio 9093 kg mleka (4,11% tłuszczu oraz 3,41% białka). Rekordzistka w tej rasie osiągnęła wydajność na poziomie 23253 kg (3,39% tłuszczu i 3,02% białka). Odmiana czerwono-biała, produkowała średnio 8.119 kg (4,24% tłuszczu oraz 3,44% białka). Godne uwagi jest to, że bydło rasy holsztyńsko-fryzyjskiej hodowane w gospodarstwach ekologicznych, które posiadają dobrej jakości paszę objętościową, osiąga wydajność roczną przekraczającą 7000 kg.
Rasa Simental
Następną po rasie Holsztyńsko-Fryzyjskiej jest Simental. Ze względu na udoskonalenia hodowlane Simentali wydajność życiowa mleka wynosi ponad 100000 kg, przy wysokiej wydajności w laktacji (ok. 8-9 tys).
Warto podkreślić, że odznacza się ono szczególną przydatnością do produkcji wysokiej jakości serów. Poza tym, krowy tej rasy mają mniejsze wymagania i można je hodować w słabszych warunkach. Co ważne, przy jednoczesnym zachowaniu zadowalającej wydajności mlecznej. Obecnie bydło to jest doskonalone zarówno w kierunku użytkowania mięsnego, jak i mlecznego.
Rasa Montbeliarde
Montbéliarde to rasa długowieczna, charakteryzująca się wysoką płodnością, długowiecznością, mocnymi nogami oraz wysoką odpornością na mastitis. Co więcej, krowy tej rasy łatwo przystosowują się do różnych warunków i w konsekwencji nie wymagają dużej opieki weterynaryjnej.
Co więcej, w 2021 rasa ta zajęła drugie miejsce w rankingu produkcji, ze średnią wydajnością mleczną na poziomie 8149 kg (4,16% tłuszczu oraz 3,52% białka). Warto podkreślić, że mleko pochodzące od tych krów idealnie nadaje się do produkcji serów długodojrzewających.
Krowa rasy Jersey
Produkcja mleka od krów Jersey
Jersey to niewielka rasa bydła, cechująca się produkcją wybitnej jakości mleka. Krowy te charakteryzują się spokojnym temperamentem, dlatego rasa Jersey bardzo dobrze adaptuje się w gospodarstwach agroturystycznych.
Średnia wydajność krów objętych oceną użytkowości mlecznej w Polsce oscyluje w granicach 6500 kg, przy przeciętnej zawartości tłuszczu ok. 4,9% i białka 3,8%.
Najlepsze krowy charakteryzowały się wydajnością przekraczającą 12000 kg. Co ciekawe, krowy Jersey są w stanie wyprodukować w laktacji ponad 17 razy więcej mleka niż wynosi masa ich ciała, dzięki czemu zyskują tytuł najbardziej produktywnej rasy mlecznej na świecie.
Podsumowując, Polska to znaczący producent w UE, z roku na rok rodzima produkcja mleka systematycznie rośnie. Nasza znacząca pozycja na rynku europejskim w dużej mierze spowodowana jest właśnie wyborem ras wysokoprodukcyjnych. Bowiem ich hodowla posiada korzystne wskaźniki ekonomiczne.
Źródło: KOWR
Obserwuj nas w Google News. Bądź na bieżąco!
