17 lipca wygasa umowa zbożowa 2023. Czy zostanie przedłużona?
Czarnomorska Inicjatywa Zbożowa zagrożona jest rozwiązaniem. Co dalej z umową zbożową 2023? Rosja nie widzi podstaw do jej wydłużenia. Co dalej z ukraińskim zbożem? Sprawdźmy możliwe scenariusze.
Czy umowa zbożowa 2023 będzie obowiązywała? Prawie dwa tygodnie przed jej wygaśnięciem rosyjski MSZ poinformował, że nie ma podstaw do jej odnowienia.
Spis treści
Umowa zbożowa 2023 — jedyna forma współpracy Ukrainy z Rosją
Eksport zboża z Ukrainy drogą morską możliwy jest dzięki Czarnomorskiej Inicjatywie Zbożowej (z ang. Black Sea Grain Initiative; BSGI). Porozumienie zawarte między Rosją i Ukrainą pod auspicjami Turcji i ONZ funkcjonuje już od roku. Jego celem jest bezpieczny transport zbóż z okupowanej Ukrainy. Ziarno trafia do zagrożonych głodem krajów Afryki i Azji.
Widmo końca porozumienia inicjatywy zbożowej
Federacja Rosyjska już od dawna groziła wycofaniem się z inicjatywy zbożowej. Ściślej mówiąc, rosyjski MSZ twierdzi, że nie spełniono obietnic usunięcia barier w eksporcie rodzimego ziarna i nawozów. Jeszcze w maju br., z wielkim trudem, umowa zbożowa 2023 została przedłużona na 60 dni. Jednak kolejne wydłużenie terminów jest według Rosji bezpodstawne.
Co dalej z umową zbożową 2023? Argumentacja Kremla
Kreml twierdzi, że umowa zbożowa 2023 nie objęła transportu ukraińskiego zboża do najbardziej potrzebujących krajów w Afryce, Azji i Ameryce Łacińskiej. Według Rosji pięć najbiedniejszych państw (Etiopia, Jemen, Afganistan, Sudan i Somalia) otrzymało tylko 2,6% wysłanego zboża. Ponadto Rosja nie widzi postępów w zakresie wysuniętych przez siebie żądań, w tym ponownego podłączenia państwowego banku rolnego do międzynarodowego systemu płatności SWIFT.
W tych warunkach oczywiste jest, że nie ma podstaw do kontynuowania inicjatywy czarnomorskiej, która wygasa 17 lipca — podaje w oświadczeniu rosyjski MSZ.
Ministerstwo poinformowało też, że Rosja robi wszystko, aby statki objęte umową mogły opuścić Morze Czarne przed wygaśnięciem umowy zbożowej, czyli przed 17 lipca br.
Mechanizm kompensacji szkód
Groźby Rosji generują kolejne problemy z eksportem zboża. Jednym z nich jest brak gwarancji bezpieczeństwa dla żeglugi na Morzu Czarnym, co może ograniczyć, a nawet zatrzymać ukraiński eksport. Konsekwencją będzie również wycofywanie się towarzystw ubezpieczeniowych. Dlatego rząd Ukrainy chce podjąć działania dotyczące gwarancji odszkodowania w żegludze morskiej i śródlądowej, dotkniętej agresją rosyjską.
Dotyczyłoby to statków pod banderą zarówno ukraińską, jak i obcą (z wyłączeniem Rosji i Białorusi). Rząd ukraiński spodziewa się, że wdrożenie mechanizmu kompensacji szkód, nie zniechęci armatorów do żeglugi. Odszkodowanie otrzymają armatorzy, którzy zawarli umowy ubezpieczenia, a ubezpieczyciel odmówi wypłaty za straty powstałe w wyniku zbrojnej agresji Rosji. Odszkodowaniami zajmować będzie się ukraińskie Ministerstwo Odbudowy. Tam przyjmowane będą dokumenty, które należy złożyć nie później niż 90 dni kalendarzowych od daty otrzymania odmowy ubezpieczyciela. Na wypłatę odszkodowań rząd ukraiński przeznaczyć ma 20 mld hrywien.
Którędy może być eksportowane ukraińskie zboże?
Eksport ukraińskiego zboża w sezonie 2022/2023 wyniósł prawie 49 mln ton, przekraczając poziom z poprzedniego sezonu (48,4 mln ton). W czerwcu (ostatnim miesiącu poprzedniego roku gospodarczego), wyeksportowano łącznie 3,8 miliona ton zboża i 513,5 tys. ton oleju roślinnego.
Prawie połowę wolumenu, 2 miliony ton, wysłano za granicę z portów na Morzu Czarnym w ramach umowy zbożowej 2023. Rosja, blokując dostawy z Morza Czarnego, może w znaczącym stopniu ograniczyć ukraiński eksport. Kijów musi być więc gotowy do eksportu zboża przez swoje porty nad Dunajem. Dlatego też na Ukrainie realizuje się zakrojone na szeroką skalę projekty logistyczne, ułatwiające transport produktów rolnych. Infrastruktura taka powstaje już w obwodzie odeskim.
Ukraińskie zboże było również eksportowane drogą lądową, m.in. przez Polskę. Ogólnie mówiąc, sytuacja ta miała i nadal ma istotny wpływ na polski rynek zbóż, a tym samym na cenę zbóż w Polsce. W tym roku odczuli to bardzo mocno polscy rolnicy. Magazyny zbożowe w Polsce zostały bardzo szybko zapełnione, a handel zbożem napotkał poważne utrudnienia. Podsumowując, całość wprost przełożyła się na spadek cen zbóż i wywołała poważne dyskusje w środowisku.
Nieprzedłużenie umowy zbożowej — co to oznacza dla polskiego rolnika?
Nieprzedłużenie umowy zbożowej 2023 odbije się na polskich rolnikach. Dostawy zboża z Ukrainy, ich transport drogą lądową i magazynowanie wywołały już falę protestów producentów zbóż. Ceny polskiego ziarna w skupach spadły.
I trudno się dziwić, rzeczywistość pokazała bowiem, że rodzime porty nie mają odpowiedniej przepustowości. Ukraińskie zboże zalega więc w naszych elewatorach, mimo iż miało być tylko składowane w nich czasowo. Ogranicza to możliwości magazynowania polskiego zboża, a przecież żniwa wkrótce się zaczną. #małe żniwa już się zaczęły. Rosną też obawy polskich rolników o obniżenie podaży i ograniczenie rynków zbytu, a przede wszystkim spadek cen skupu zbóż. Jeśli dodatkowo porty czarnomorskie przestaną eksportować zboże, to jego transport będzie musiał odbywać się drogą lądową. Nowa, alternatywna infrastruktura na pewno nie powstanie tak szybko, żeby zabezpieczyć transport ziarna z tegorocznych zbiorów.
Jaka jest dzisiaj cena tony pszenicy, a ile kosztowała przed rokiem?
Dokładnie w analogicznym 27. tygodniu roku 2022 tona pszenicy na MATIF kosztowała 357,0 euro. Co w przeliczeniu na złotówki wynosiło 1707,53 zł. Cena w tych granicach utrzymywała się do 14 października 2022 r. Od momentu, gdy do Polski zaczęło wjeżdżać ukraińskie zboże — do elewatorów czy „tranzytem” (w rzeczywistości nieopuszczającym Polski), pszenica tanieje stopniowo. Obecnie, tj. w 27. tygodniu roku tona pszenicy kosztuje na MATIF 233,25 euro, czyli 1039,83 zł. Różnica wynosi r/r 124 euro na tonie.
Na polskich rynkach cena tony pszenicy dzisiaj nie przekracza 850 zł.
Czytaj również: Dopłaty do nawozów 2023: rząd wydłuża terminy naboru i zakupu
Żródła: The Pig Site, Agro Times, e-WGT
Obserwuj nas w Google News. Bądź na bieżąco!
