Koszty założenia sadu gruszowego. Kiedy się zwrócą?

fot. Katarzyna Kupczak

Koszty założenia sadu gruszowego

To, co się ostatnio dzieje na rynku jabłek skłania sadowników do szukania bardziej stabilnej alternatywy, ale nadal w sektorze sadów, by wykorzystać już posiadaną infrastrukturę. Coraz częściej dyskutowaną propozycją są grusze. Nie tylko w kontekście dywersyfikacji produkcji, lecz nawet w perspektywie jej uprawy, jako głównego gatunku. Jak wyglądają koszty założenia sadu gruszowego?

Niestety, mimo dużych tradycji w uprawie gruszy w naszym kraju jej areał jest nadal niewielki (5,5 tys. ha), a zbiory owoców rocznie na poziomie jedynie 55–69 tys. ton w latach 2019–2021. To znacznie mniej niż w przypadku ilości ton jabłek. Z drugiej jednak strony, tak jak to miało niegdyś miejsce przy nasadzeniach jabłoni uprawa grusz stale rośnie.

Koszty założenia sadu gruszowego a analiza możliwości ich zwrotu?

Bardzo dobrym przykładem do naśladowania w kontekście wykorzystania potencjału grusz jest Belgia, gdzie w ciągu ostatnich 25 lat nastąpiło całkowite odwrócenie trendu. To właśnie gruszki stały się podstawowym gatunkiem sadowniczym w tym kraju i głównym źródłem dochodów gospodarstw sadowniczych. Właściwie obecnie są marką ogrodnictwa belgijskiego. Stało się to w chwili, kiedy Belgowie zdali sobie sprawę, że nie dadzą rady w konkurencji z tańszym jabłkiem z innych krajów (wykres 1).

Jako uczestnicy i obserwatorzy globalnego rynku owoców, polscy sadownicy zdają sobie sprawę, że szanse na łatwe wejście na konkurencyjne rynki dla naszych gruszek nie będzie proste. Światowy rynek gruszek jest zarezerwowany wyłącznie dla owoców deserowych, o bardzo wysokich standardach. Stąd też i nasi sadownicy muszą dostosować się zarówno pod względem wysokiej jakości, jak i profilu odmian do wymagań potencjalnych odbiorców.

Wykres. 1. Zmiany na rynku grusz w Belgii w latach 1995–2021 (źródło: Eurostat)

Grusza to roślina wymagająca w uprawie

Niestety, uprawa grusz to dość trudna działalność, wymagająca zaawansowanej wiedzy i doświadczenia. Infrastruktura do produkcji, np. maszyny do uprawy, komory chłodnicze czy linie sortownicze są podobne jak przy produkcji jabłek. Z drugiej jednak strony grusze wymagają nieco innego podejścia, chociażby warunków przechowania w porównaniu do jabłek.

Ponadto, uprawa grusz to temat dużo bardziej pracochłonny. Przykładowo wymagana jest ciągła lustracja drzew z uwagi na możliwość ich porażenia przez zarazę ogniową czy inne bakteriozy. Dodatkowo musi być prowadzona intensywna ochrona przed miodówką i właściwe zabezpieczenie owoców przed chorobami fizjologicznymi w czasie przechowywania. Warto skorzystać z dobrych środków ochrony roślin. Więcej jest też pracy przy formowaniu koron. Dodatkowo grusze są dużo bardziej wrażliwe na przymrozki i niską temperaturę w czasie kwitnienia niż przykładowo jabłonie. Stąd też bardziej zmienne w plonowaniu niż jabłonie. Całościowy system prowadzenia takiej uprawy jest bardzo szczegółowy.

Wybór stanowiska i przygotowanie gleby

Decydującym warunkiem powodzenia w uprawie gruszy jest wybór stanowiska. Powinny to być najcieplejsze miejsca, o żyznych, przepuszczalnych glebach. Przy braku naturalnej osłony, przynajmniej od północy i wschodu wskazane jest obsadzenie sadu np. drzewami grabu lub olchy. To jednak generuje dodatkowe koszty założenia sadu gruszowego. Należy też mieć świadomość, że im lepiej przygotowane pole, tym mniej później problemów z chwastami, chorobami systemu korzeniowego czy szkodnikami.

Obecnie zaleca się co najmniej roczne, a lepiej 2-letnie przygotowanie gleby pod nowy sad gruszowy. Ewentualnie specjalne przygotowanie pola jeśli będzie to sad po sadzie. Tak samo jak sad gruszowy, sad jabłoniowy wymaga uważnego monitoringu.

Jak wyglądają koszty założenia sadu gruszowego?

Koszt zakupu drzewek

Różnice w kosztach założenia nowoczesnego sadu gruszowego wynikają też z różnic w cenie drzewek. Te muszą być dostosowane do wybranego systemu uprawy. Powinny to być w zasadzie drzewka dwuletnie, z wykształconą różną ilością przewodników.

• Do sadu w tradycyjnej formie wrzecionowej będą to drzewka tańsze. W zależności od odmiany ceny mogą wahać się od 8 do 12 zł/szt.
• Natomiast za drzewka dwuletnie do bardziej intensywnych systemów (np. mikado, świecznik) trzeba zapłacić od 12 do nawet 18 zł/szt. Mają one jednak bardzo wysoki potencjał produkcyjny. Dodatkowo przy zapewnieniu nawadniania i fertygacji potrafią już w drugim roku po posadzeniu wydać plon do kilkunastu ton z hektara.

Poziom kosztów drzewek zależy również od gęstości sadzenia, czyli liczby drzewek.

• Przy rozstawie 3–3,25 m x 1,0 (np. przy systemie mikado) będzie to 2800–3000 drzewek/ha.
• Z kolei przy rozstawie 3,25 m x 1,25–1,8 (np. korona wrzecionowa czy świecznik) będzie to 1600–2200 drzewek/ha w zależności od liczby przewodników.

Koszty założenia sadu gruszowego. Rusztowanie dla drzewek

W nowoczesnych, intensywnych sadach gruszowych konstrukcje rusztowania dla drzewek są już jego niezbędnym elementem. W zależności

Na koszty założenia sadu gruszowego składają się m.in. ceny konstrukcji i montażu rusztowania dla drzewek

od systemu upraw (np. wrzeciono, mikado, świecznik) oraz rodzaju konstrukcji (betonowa, stalowa czy drewniana) koszty produkcji mogą się znacznie różnic. Wybór systemu uprawy ma zatem istotne znaczenia dla kosztów montażu rusztowania. Ponadto, im większa gęstość sadzenia drzewek i liczba wyprowadzanych przewodników, tym większe będą nakłady na zakup tyczek, palików bambusowych, drutu, akcesoriów montażowych, elementów usztywniających konstrukcję (np. poprzecznych belek przy systemie mikado) i innych elementów konstrukcyjnych.

Koszt zakupu i montażu rusztowania może wahać się od około 80 do nawet 130 tys. zł na/ha. Oczywiście są to wartości uśrednione, przy przyjętych parametrach technicznych, takich jak słupki strunobetonowe, tyczki stilmer przy koronie wrzecionowej, tyczki bambusowe przy systemie mikado i świeczniku. W zależności od wybranych materiałów oraz aktualnych cen na rynku koszty te zmieniać sie mogą w obie strony o 10–15%. Przy bardziej intensywnym systemie (np. mikado, świecznik z 3 przewodnikami) lepiej powierzyć montaż rusztowania firmie dostarczającej konstrukcję (wyższe koszty). Wtedy też otrzymujemy gwarancję na montaż konstrukcji. Ponadto nie zawsze mamy wiedzę i doświadczenie, aby prace te przeprowadzić prawidłowo.

Instalacja przeciwgradowa i antyprzymrozkowa

Uprawa grusz jest obarczona dużo większym ryzykiem klimatycznym niż uprawa jabłoni. Stąd też w koszty założenia sadu gruszowego dobrze jest wliczyć montaż instalacji przeciwgradowej i antyprzymrozkowej.

Przy wczesnym gradzie (małe zawiązki) gruszki lepiej sobie poradzą z jego skutkami niż jabłka. Z drugiej jednak strony grad w późniejszym okresie wzrostu będzie miał już zgubny wpływ na jakość gruszek deserowych.

Natomiast grusze, ze względu na dużo większą wrażliwość na przymrozki wymagają jakiegokolwiek systemu zabezpieczającego. W opinii wielu sadowników warto wykorzystać konstrukcję rusztowania i zamontować na jej bazie instalację do deszczowania nadkoronowego w celu ochrony przed przymrozkami.

Przeciętne koszty zakupu i montażu instalacji przeciwgradowej i antyprzymrozkowej (biorąc pod uwagę różne typy i oferty branżowe) kształtowały się na poziomie około 100 tys. zł/ha. Siatki (dla grusz powinna to być siatka biała lub tzw. siatka zebra) nie trzeba kupować na początku inwestycji, a dopiero od momentu rozpoczęcia przez drzewa owocowania (zazwyczaj w drugim lub najdalej trzecim roku po posadzeniu). Niemniej jednak trzeba ją od początku wkalkulować w niezbędne koszty założenia sadu gruszowego.

Wykres. 2 Przeciętne koszty (w tys. zł/ha) które trzeba ponieść zakładając intensywny sad gruszowy (opracowanie na podstawie badań własnych)

Podsumowanie

Z przedstawionych powyżej kalkulacji kosztów założenia sadu gruszowego (wyk. 2) wynika, że jest to przedsięwzięcie nietanie i niełatwe. Wymaga zarówno odpowiedniego zaplecza finansowego, doświadczenia, jak i ciągłego inwestowania sadownika w wiedzę.

Łączne koszty założenia, w zależności od wybranego systemu uprawy mogą wahać się od 140 do nawet 220 tys. zł/ha. Biorąc pod uwagę, że przeciętny okres trwałości jeżeli chodzi o sady gruszowe wynosi 15 lat, przekłada się to na dość wysokie, coroczne koszty amortyzacji. Mniej więcej na poziomie 10–14 tys. zł/ha.

Do tego, w zależności od rejonu uprawy należy doliczyć koszty instalacji antygradowej i antyprzymrozkowej. Niemniej zakładając, że gdy przy takim typie sadu da się uzyskać zarówno wysokie plony, jak i atrakcyjne ceny za gruszki, to można się spodziewać, że jest jeszcze miejsce na wygenerowanie przyzwoitego dochodu.

Czytaj także:
Zaraza ogniowa w sadzie – objawy, szkodliwość i metody zwalczanie
Miodówka gruszowa plamista 2022 — niebezpieczna sytuacja w sadach!
Odporność roślin na choroby. Vaxiplant SL i Plantivax z laminaryną

Obserwuj nas w Google News. Bądź na bieżąco!