Nowe terminy stosowania nawozów azotowych? MRiRW nie mówi „nie”, ale…

Rolnicy od miesięcy apelują o bardziej elastyczne podejście do nawożenia azotowego. Wniosek KRIR w tej sprawie trafił do resortu rolnictwa. Czy są szanse na zmiany? Ściśle mówiąc, na nowe terminy stosowania nawozów azotowych jeszcze przed sezonem 2026?
Samorząd rolniczy apeluje MRiRW o nowe terminy stosowania nawozów azotowych. W odpowiedzi resort przyznaje, że temat jest ważny i analizowany. Ale czy dalsza odpowiedź ministerstwa daje nadzieję na zmiany? Czy „elastyczne nawożenie azotem” stanie się faktem, czy wciąż będzie tylko frazą w dokumentach?
Spis treści
Przepisy stosowania nawozów azotowych. Czy są wystarczająco elastyczne?
Ministerstwo rolnictwa przypomina, że obowiązujące obecnie przepisy uwzględniające dopuszczalne terminy stosowania nawozów azotowych wynikają z tzw. dyrektywy azotanowej (91/676/EWG). Ponadto uzupełnia je orzeczenie Trybunału Sprawiedliwości UE w sprawie C-356/13. Polska, po wcześniejszych zaniedbaniach, musiała wdrożyć sztywne terminy stosowania nawozów azotowych, by ograniczyć ryzyko zanieczyszczenia wód.
Czyli obowiązujący od 2023 r. program azotanowy wprowadza pewien margines elastyczności. Mianowicie pozwala, przy zaistnieniu odpowiednich warunków pogodowych, na rozpoczęcie nawożenia już od 1 lutego. Jak podkreśla ministerstwo, w teorii stanowi to „ukłon” w stronę praktyki rolniczej.
Rolnicy wnioskują o uwzględnienie potrzeb roślin, a nie daty w kalendarzu
Problem w tym, że decyzję o warunkach pozostawiono lokalnym służbom i pogodzie, a nie samym rolnikom. W efekcie wielu producentów rolnych nadal czuje, że nie mogą w pełni wykorzystać potencjału tzw. elastycznego nawożenia azotem. Tymczasem podczas łagodnej zimy gleba jest stale eksploatowana ze składników pokarmowych przez aktywne rośliny. Trudno bowiem od kilku sezonów nie zauważyć, że oziminy nie wchodzą w stan spoczynku, jak bywało to lata wstecz podczas mroźnych zim. Dlatego często już w styczniu potrzeba wesprzeć azotem uprawy. Mimo że jest ciepło i warunki umożliwiają efektywne nawożenie, przepisy stanowią barierę. O jej likwidację ubiegają się farmerzy, którym trudno odwrócić wzrok od wykazujących deficyty pokarmowe roślin.

Rolnicy wnioskują nowe terminy stosowania nawozów azotowych uwzględniające o uwzględnienie potrzeb roślin, a nie daty w kalendarzu
Wniosek KRIR i odpowiedź MRiRW: działania… albo ich brak?
Dlatego w piśmie z 17 marca br. samorząd rolniczy zawnioskował o złagodzenie zasad dotyczących nawożenia azotowego. Między innymi poprzez powiązanie terminów stosowania nawozów z realnym przebiegiem wegetacji, a nie z datami w kalendarzu. Co prawda resort nie odrzucił tej propozycji, ale… nie zaproponował też konkretnych zmian.
Ministerstwo w odpowiedzi na pismo KRIR wskazuje, że prowadzi analizy dotyczące warunków pogodowych i przebiegu wegetacji. POnadto zleca badania podległym instytutom. Jednocześnie zaznacza, że każda zmiana musi być zgodna z unijnym prawem. Tymczasem Komisja Europejska, jak podkreślono w piśmie, nadal wymaga sztywnych terminów.
Pilne nowe terminy stosowania nawozów azotowych, a my czekamy… na przegląd w 2026 r.
Najbardziej konkretny punkt odpowiedzi MRiRW odnosi się do planowanego przeglądu programu azotanowego w 2026 r. Mianowicie ministerstwo rolnictwa zapowiada, że po przeglądzie ponownie pochyli się nad kwestią dostosowania terminów stosowania nawozów azotowych do warunków wegetacyjnych. Dlatego też nie należy się spodziewać zmiany już w 2026 r. Czyli na decyzję resortu rolnicy muszą poczekać co najmniej dwa lata. Czy mają na to czas i cierpliwość?
Resort wyraził „nadzieję” na aktywny udział KRIR w tym procesie, a także przypomniał, że propozycje zmian zostały zgłoszone do KE w ramach oceny dyrektywy azotanowej prowadzonej w 2024 r. Jednak to nadal za mało, by mówić o przełomie. Rolnicy chcą konkretów. Czyli realnych narzędzi umożliwiających elastyczne nawożenie azotem zgodnie z warunkami polowymi, a nie unijnymi biurkami.
Terminy stosowania nawozów azotowych a rzeczywistość rolnicza
Zagadnienie | Opis |
Wniosek KRIR złożony 17.03.2025 r. | Dotyczy umożliwienia wcześniejszego stosowania nawozów azotowych w uprawach |
Odpowiedź MRiRW na wniosek KRIR | Ministerstwo analizuje sytuację, ale nie zapowiada szybkich zmian |
Obowiązujące przepisy | Możliwość stosowania nawozów od 1 lutego — przy odpowiednich warunkach |
Unijne ograniczenia | Dyrektywa azotanowa nakazuje sztywne terminy, co utrudnia elastyczność |
Co dalej? Czy będzie większa elastyczność stosowania nawozów azotowych? | Przegląd programu azotanowego planowany na 2026 r. |
Źródło: KRIR
