Dezynfekcja pomieszczeń inwentarskich
Czy można zachować czystość w pomieszczeniu, gdzie zwierzęta wydalają odchody? Jak ustrzec się inwazji bakterii i patogenów chorobotwórczych? Czy czyszczenie i dezynfekcja pomieszczeń inwentarskich znaczą to samo?
Dezynfekcja pomieszczeń inwentarskich to warunek bezwzględnie konieczny dla zachowania odpowiedniego środowiska życia zwierząt, a przede wszystkim ich zdrowia. Należy pamiętać, że tylko prawidłowo wykonana dezynfekcja jest skuteczna. Dodatkowo zabieg taki nie może szkodzić zwierzętom w żaden sposób, a zastosowane preparaty nie mogą powodować najmniejszego uszczerbku na ich zdrowiu.
Spis treści
Pojęcie – dezynfekcja pomieszczeń inwentarskich
Pod pojęciem dezynfekcja pomieszczeń inwentarskich kryje się wiele różnych zabiegów, jak i użytych do nich środków. Począwszy od tych najprostszych, wykonywanych codziennie przez hodowcę, czy pracowników obory, przez duże „akcje czyszczenia” wymagające zgrania ludzi, miejsca i czasu oraz odpowiednich środków. To jakie systemy dezynfekcji stosuje się w poszczególnych gospodarstwach i pomieszczeniach, zależy od możliwości i mobilności, nie mniej jednak dezynfekcja pomieszczeń gospodarskich musi mieć miejsce!
Metody dezynfekcji pomieszczeń inwentarskich
Najbardziej skuteczną metodą dezynfekcji pomieszczeń inwentarskich jest postępowanie zgodnie z zasadą „wszystko pełne – wszystko puste”. Niestety w wielu przypadkach ten system nie jest możliwy. Wtedy zastosować trzeba inne rozwiązania. Dezynfekcję pomieszczeń inwentarskich możemy podzielić ze względu na środki – biologiczna, fizyczna i chemiczna. Idąc dalej, możemy dokonać podziału ze względu sposób jej wykonanie tj.: zamgławianie, sucha dezynfekcja, dezynfekcja na mokro, dezynfekcja termiczna itp. Do metod dezynfekcji pomieszczeń inwentarskich możemy zaliczyć:
- Wykorzystanie mrozu i promieni słonecznych
- Efektywne Mikroorganizmy
- Dezynfekcja fizyczna
- Chemiczne metody dezynfekcji pomieszczeń inwentarskich
- Bielenie
Zewnętrzne wybiegi przy oborze – wykorzystanie mrozu i promieni słonecznych jako jednej z metod dezynfekcji
Wykorzystanie mrozu i promieni słonecznych
Natura daje nam 2 bardzo skuteczne dezynfektanty, jednak hodowcy czasem o tym zapominają, trzymając zwierzęta bez dostępu do wybiegów, co niestety niejednokrotnie źle odbija się na zdrowiu tych zwierząt. Wszelkie zewnętrzne przegrody, wiaty, wybiegi dzięki działaniu słońca/mrozu są zawsze bezpieczniejsze od wewnętrznych pomieszczeń. Szczególnie ma to znaczenie w pomieszczeniach narażonych na zgromadzenie większej ilości obornika i znacznej wilgotności.
Efektywne Mikroorganizmy
Coraz częściej i chętniej do zwalczania niepożądanych drobnoustrojów wykorzystuje się EM-y, czyli efektywne mikroorganizmy. Mieszanka bakterii kwasu mlekowego, drożdży oraz bakterii fotosyntetyzujących. Dodatkowo EM–y stymulując, wspierają odporność zwierząt. Jest to przykład na biologiczną metodę dezynfekcji pomieszczeń inwentarskich.
Dezynfekcja fizyczna
Do dezynfekcji fizycznej używa się na przykład pary wodnej o temperaturze 100-105 stopni Celsjusza. Innym sposobem jest odkażanie za pomocą promieni UV (o czym pisałam nieco wcześniej). Fale UV niszczą drobnoustroje zarówno w powietrzu, jak i na powierzchniach, na które oddziałują. Jednak w pomieszczeniach inwentarskich te metody należą do mało popularnych i raczej nie stosowanych.
Chemiczne metody dezynfekcji pomieszczeń inwentarskich
Rynek preparatów przeciwdrobnoustrojowych do przeprowadzania dezynfekcji w pomieszczeniach inwentarskich rozrasta się z roku na rok. Jest to związane z coraz większą koniecznością doskonalenia preparatów oraz możliwości ich zastosowania. Nie mniej jednak preparaty dezynfekcyjne opierają się na podstawowych substancjach czynnych, do których zalicza się: aldehydy, sole amonowe, chlorheksydyna, związki jodu, związki utleniające, fenole, chlor, alkohol. Niektóre z nich są drażniące dla zwierząt, jak i ludzi stąd dezynfekcję, powinno się wykonywać bez obecności zwierząt i osób obsługi zwierzęcej. Użycie niektórych z ww. substancji wymaga spłukania powierzchni dezynfekowanej i wietrzenia pomieszczenia. Istotną jest więc wiedza jak używać danego środka.
Bielenie
Zabieg ten wykonuje zwykle hodowca (pracownik oborowy). Nie jest ani pracochłonny, ani czasochłonny, a do jego wykonania wystarczy opryskiwacz i dobrze przystosowana lanca rozpryskowa, najlepiej teleskopowa. Do wybielenia dużych powierzchni polecam podpięcie pod nieduży ciągnik rolniczy opryskiwacza zawieszanego, natomiast w mniejszych pomieszczeniach opryskiwacz plecakowy bądź niedużą bielarkę. Również przygotowanie mleka wapiennego to nic trudnego. Trzeba tylko pamiętać o kolejności rozrobienia wapna z wodą. Najpierw woda potem wapno (hydratyzowane) w stosunku najlepiej 5 do 1.
Systematyka i dokładność
Kojce dla cieląt w sektorze specjalistycznym – porodówka
Dezynfekcję pomieszczeń inwentarskich powinno przeprowadzać się systematycznie i dokładnie. Nie może być ona wykonana byle jak i na zabrudzone powierzchnie. Przed każdą dezynfekcją powierzchnie powinny być wstępnie oczyszczone z zabrudzeń np. odpryski odchodów czy muchy i pajęczyny (po prostu umyte). Dodatkowo należy pamiętać o zabezpieczeniu urządzeń elektrycznych i wszelkich instalacji. Samą czynność dezynfekcyjną należy przeprowadzać z dużą starannością i w odpowiedniej ilości powtórzeń.
Szczególną dokładność należy zachować w pomieszczeniach specjalistycznych np. kojce porodowe, kojce dla cieląt, sektor krów zasuszonych. Tam zwierzęta ze względu na specyfikę stanu fizjologicznego organizmu są szczególnie narażone na działanie drobnoustrojów chorobotwórczych. Nie tylko ściany w takich pomieszczeniach wymagają częstej dezynfekcji, ale wygrodzenia i legowiska również. Rotacja krów w takich miejscach jest większa stąd każdej nowej sztuce wprowadzanej w sektor, należy zapewnić odpowiednie warunki. Należy pamiętać, że kojec, do którego zostaje wprowadzone nowo narodzone cielę, również musi zostać wyczyszczone i zdezynfekowane.
Dezynfekcja to nie jest tylko czyszczenie
Dezynfekcja nie równa się czyszczeniu! Tę regułę należy zapamiętać i nie bagatelizować wroga, jakim są drobnoustroje chorobotwórcze. Nie oznacza to jednak, że nie ma potrzeby częstszego wykonywania czyszczenia w stosunku do dezynfekcji. Dobrą alternatywą dla środków technicznych stosowanych w dezynfekcji są środki weterynaryjne. Dezynfekcja pomieszczeń inwentarskich to jeden z kluczy do zachowania dobrego zdrowia zwierząt oraz wysokiej jakości produktów pochodzenia zwierzęcego np. mleko.
Czytaj również: Niedobory u cieląt – czy można temu zapobiegać i jak?
Zdaniem praktyka…
Wysoka higiena pomieszczeń inwentarskich jest podstawą w zachowaniu optymalnego dobrostanu zwierząt. Z kolei złe warunki, w których bytują krowy, rzutują na ich stan zdrowia i mogą pogorszyć cechy użytkowe oraz funkcjonalne. Pytamy się pana Mariusza Deptułę, kierownika działu pasz ALDO, o higienę otoczenia krów mlecznych.
AF.pl: Na co trzeba zwracać uwagę, aby zachować optymalne warunki higieniczne otoczenia stada?
Mariusz Deptuła: Jak wiadomo, stado nie przebywa w sterylnych warunkach, chociażby z racji tego, że wydala kał i mocz na stanowiska. Jednak trzeba robić wszystko, aby minimalizować mnożenie się drobnoustrojów. Obligatoryjnym zabiegiem jest regularne usuwanie ściółki i wymiana na czystą oraz dezynfekowanie mat legowiskowych. Konieczne jest też rutynowe dezynfekowanie pomieszczeń dla zwierząt. Ważne, aby używać do tego specjalnych produktów, które są przeznaczone dla gospodarstw.
AF.pl: Mówi się o tym, że krowy po zakończonym doju nie powinny się od razu kłaść, aby zmniejszyć ryzyko przedostania się bakterii do kanału strzykowego.
Mariusz Deptuła: Zgadza się. Po zakończonym doju kanał strzykowy jest jeszcze przez jakiś czas otwarty. Gdy ma kontakt z podłożem, wówczas daje to możliwość do przeniknięcia do jego wnętrza drobnoustrojów, co może skutkować zapaleniem gruczołu mlekowego. Wiadomo, że w praktyce nie da się upilnować wszystkich zwierząt, ale dobrą praktyką jest podanie krowom po zakończonym doju paszy, aby przez jakiś czas pozostały w pozycji stojącej. Nie można zapomnieć też o roli dippingu, który „zamyka wrota” strzyka dla mikroorganizmów. Pomaga to zachować zdrowie wymienia.
