Jakie zmiany na rynku jabłek? Wskazówki dla polskich sadowników
Zmiany na rynku jabłek są coraz bardziej widoczne, co stawia przed polskimi sadownikami nowe wyzwania i możliwości. Wiedza o preferencjach konsumentów, dynamicznym klimacie oraz wzroście znaczenia rynków eksportowych powodują konieczność adaptacji do nowych realiów.
Mamy nadzieję, że opisywane zmiany na rynku jabłek pomogą profesjonalnym polskim sadownikom odnaleźć się w dynamicznie zmieniającym się światowym gronie producentów jabłek?
Spis treści
Eksport i zmiany na rynku jabłek
Eksport polskich jabłek na wewnętrzny rynek Unii Europejskiej, ponadto do Azji, Afryki oraz Ameryki Południowej daje szanse naszym sadownikom. Warunek jest jeden — muszą to być owoce wysokiej jakości, odmian pożądanych, ponadto trwałych, wytrzymujących daleki transport. Poza tym ostatnio na azjatyckich rynkach dostrzega się zwiększony popytu na jabłka małych kalibrów (np. w Chinach czy Wietnamie). Przy czym stałe pozostają upodobania odnośnie do słodkich i bardzo słodkich jabłek przez konsumentów azjatyckich.
Na światowych rynkach coraz bardziej doceniane są odmiany i nowe marki słodkich, soczystych i chrupkich jabłek jak Cosmic Crips, Honeycrisp.
Z kolei mimo światowego wzrostu produkcji organicznej, ten dział rynku raczej dla polskich jabłek nie będzie zbytem. Poza tym jeśli już chcemy w niego mierzyć, to wyłącznie możemy wziąć pod uwagę klientów krajów UE. Tymczasem tutaj są inni konkurenci unijni aktywni.
Zmiany na rynku jabłek — dane z głównych krajów Europy
Włochy
Włoski rynek jabłek przeżywa pozytywne zmiany. Jako jeden z nielicznych ma większe niż przed rokiem zapasy jabłek w magazynach. Ściśle mówiąc, pod koniec grudnia Włosi mieli w przechowalniach 1500046 kg owoców, podczas gdy rok wcześniej 1380126 kg. Także segment jabłek ekologicznych jest tutaj pokaźny.
Do tego włoscy sadownicy przystosowują uprawy do zmieniającego się klimatu. Uzbrajają nie tylko sady w urządzenia antyprzymrozkowe oraz przeciwgradowe. Te bowiem anomalie coraz częściej nawiedzają tamtejsze rejony sadownicze.
Francja
Jest to europejski producent jabłek zajmujący najniższe miejsce na podium (712768 kg), po Polsce i Włoszech pod kątem zmagazynowanych owoców. Coraz popularniejsze są na tym rynku dwukolorowe odmiany jabłek, co pozytywnie rokuje dla polskiego sadownictwa, w razie niedoborów owoców na francuskim rynku.
Niemcy
W Niemczech zmiany na rynku jabłek skupiły się na lokalnych rynkach i ograniczeniu eksportu. Jeśli chodzi o wielkość zapasów tych owoców w kampanii 2024/2025 Niemcy zajmują 4 miejsce z 263173 kg. Niemieccy sadownicy dostosowali się do wyzwań pogodowych, koncentrując się na zapewnieniu jakości. Sporo owoców importują z sąsiednich krajów, między innymi z Polski.
Polska
W Polsce zmiany na rynku jabłek są wyraźnie odczuwane. Silne mrozy i gradobicia przyczyniły się w 2024 r. do spadku produkcji jabłek o 13%. Z wolumenem 1067000 kg jabłek w przechowalniach zajmujemy drugie miejsce w Europie. Powoli „odżywa” eksport do Egiptu, co pozwoliło na częściowe zniwelowanie strat. Wciąż znaczącym rynkiem pozostaje dla nas indyjski. Mamy nadzieję, że zgodnie z obietnicami, od stycznia ruszył eksport polskich jabłek do Kazachstanu. Szczególnie że jak się dowiadujemy jego partnerzy handlowi — Rosja i Białoruś mają ogromne potrzeby dotyczące importu jabłek oraz warzyw.
Zmiany na rynku jabłek to m.in. inwestycje w nowe odmiany, np. czerwonomiąższowe (Red Love x S. Braeburn)
Warto również dla krajowych konsumentów wdrażać produkcję jabłek niszowych. Na przykład o czerwonym miąższu, słodkich i chrupkich. Na taki asortyment może znaleźć się wymagający kupiec lubiący różnorodność. Szczególnie że polscy hodowcy mają świetne osiągnięcia odnośnie do nowych odmian, co poparł asortyment dostępny na ich stoiskach podczas TSW 2025. Po degustacji jabłek tych nowych odmian naprawdę polscy hodowcy mają świetne osiągnięcia. Problemem jest jednak wciąż obarczona wielkim ryzykiem produkcja na większą skalę, głównie ze względu na zbyt krótką wegetację. Aczkolwiek w ostatnich latach udało się uzyskać owoce w dojrzałości zbiorczej. Niestety nie ma pewności odnośnie do kolejnych sezonów.
Ponadto polskie jabłka wciąż są ważnym elementem rynku przetwórczego. Do tego wzrost cen soku jabłkowego może wpłynąć na przyszłą produkcję i konkurencyjność.
Trendy w produkcji jabłek na świecie
Chiny
Na chińskim rynku jabłek zmiany są widoczne w rosnącym zapotrzebowaniu na mniejsze i słodkie owoce. Dość nowe odmiany, takie jak Ruixue będąca krzyżówką m.in. Cripps Pink (zawierająca ok. 16% cukrów, chrupiąca i soczysta, z żółtą skórką, nieco przypominająca odmianę Golden Delicious, bardzo dobrze się przechowująca) staje się popularna, co wskazuje na zmieniające się preferencje konsumentów.
Tamtejszy rynek przetwórczy oczywiście jest silną światową konkurencją odnośnie do KSJ. Jednakże w podaży przeważa słodki koncentrat soku jabłkowego.
Nowa Zelandia
Nowozelandzcy sadownicy po trudnych wcześniejszych latach, kiedy na skutek powodzi stracili znaczne obszary sadów, powoli odzyskują siły. Skierowanie uwagi na rynki azjatyckie pozwoliło na odbudowę eksportu, co jest kolejnym dowodem na zmiany na rynku jabłek w tym regionie.
Stany Zjednoczone
W stanie Waszyngton odnotowano rekordowe zbiory, co zwiększyło dynamikę rynku jabłek. Popularność nowych odmian, takich jak Cosmic Crisp, oraz wzrost znaczenia jabłek ekologicznych wskazują na pozytywne zmiany na rynku jabłek w USA.
Wyzwania klimatyczne i innowacje w sadach
Zmiany klimatyczne odciskają swoje piętno na rynku jabłek w Europie i innych regionach. Na przykład w Polsce ubiegłoroczne niekorzystne zjawiska pogodowe spowodowały spadek produkcji. Także we Włoszech obserwujemy od kilku sezonów wiosenne anomalie pogodowe zmniejszające plon. Jednak Włosi wypełniają europejską niszę związaną z jabłkami ekologicznymi. Wzrasta tam produkcja ekologiczna i inwestycje w nowe technologie oraz rozwój odpornych odmian.
Strategiczne kierunki dla polskich sadowników
Aby sprostać zmianom na rynku jabłek, sadownicy powinni koncentrować się na inwestycjach w systemy nawadniania oraz ochrony przeciwprzymrozkowej i przeciwgradowej. Ponadto nasadzenia nowych odmian są wskazane, oczywiście w miarę naszych możliwości uwzględniające warunki klimatu. Oczywiście trudno inwestować w odmiany klubowe, kiedy nasze warunki klimatyczne są bardzo chimeryczne. Jednakże zwiększanie nasadzeń sportów z grupy Gala może się opłacić. W efekcie łatwiejsze będzie dotarcie na rynek indyjski, wietnamski i innych krajów dalekiego wschodu.
Globalne zmiany na rynku jabłek oferują wiele możliwości dla profesjonalnych polskich sadowników. Konieczne są jednak inwestycje w jakość i technologię. Niezmiernie ważna jest również dywersyfikacja rynków zbytu, co pozwoli wykorzystać potencjał branży. Dla przykładu wciąż sporo produkujemy jabłek odmiany Szampion (mieliśmy 90000 kg tej odmiany w polskich przechowalniach w grudniu 2024 r.). Gros tej produkcji kupował od nas Kazachstan. Dlatego w sytuacji, gdy tamtejsi kupcy zgodnie z ichniejszym krajowym planem, odsuwają zakupy w Polsce najwcześniej na styczeń, musimy zainwestować w jakość przechowalniczą tej odmiany.
Źródła: USDA, WAPA, dane własne
Obserwuj nas w Google News. Bądź na bieżąco!
