Notatnik integrowanej produkcji. Jakie są obowiązki sadownika?
Notatnik Integrowanej Produkcji zawiera nie tylko informacje o stosowanych środkach ochrony roślin i nawożeniu. To oczywiście najważniejsze jego elementy oraz sposób weryfikacji poprawnego stosowania środków chemicznych w integrowanej produkcji owoców. Trzeba jednak na sprawę spojrzeć głębiej.
Aby w pełni nadzorować proces zrównoważonego prowadzenia sadu, notatnik Integrowanej Produkcji (IP) obejmuje różne, ważne działania i zabiegi wykonywane w danym sezonie.
Spis treści
Notatnik Integrowanej Produkcji (IP)
Integrowana Produkcja (IP) do nazwa polskiego systemu jakości uzyskiwania płodów rolnych o najwyższych wartościach biologicznych i odżywczych, przy zachowaniu wysokich standardów bezpieczeństwa żywności.
Szczególne wymagania w zakresie IP dotyczą rejestrowania (zapisywania) zabiegów zwalczających choroby i szkodniki. W zasadzie tabela nie różni się znacznie od tej, którą wypełnić musi każdy sadownik gospodarujący zgdonie z obligatoryjnymi zasadami integrowanej ochrony. Jednakże liczba środków możliwych do stosowania zawężona zostaje tylko do tych, które zostały dopuszczone do stosowania w systemie IP.
Podkreśla się tutaj, że właściwa ochrona to przede wszystkim korzystanie z zasobów wiedzy dotyczących biologii roślin oraz samych szkodników, patogenów czy chwastów. Każdorazowo, bezwzględnie, przed wykonaniem zabiegu niezbędna jest analiza konkretnej sytuacji, w danym sadzie. To uzasadnia potrzebę posiadania przez każdego producenta termometru, binokularu, płachty entomologicznej czy własnej stacji meteorologicznej oraz pułapek. Nie można przy podejmowaniu decyzji opierać się na wnioskach sąsiada czy danych pochodzących z innych części kraju. Notatnik Integrowanej Produkcji wymaga dokładności w prowadzeniu.
Wykaz środków ochrony roślin do stosowania w IP
Wykaz środków ochrony roślin przydatnych do stosowania w systemie IP opracowuje Instytut Ochrony Roślin-PIB w Poznaniu i publikuje na swojej stronie internetowej. Corocznie listę zalecanych środków aktualizuje także Instytut Ogrodnictwa-PIB w Skierniewicach.
Odmiana rośliny akceptowana w IP — nie każda się nadaje
Czasami, już na samym początku systemu certyfikacji sadownik spotyka się z odmową zarejestrowania danej kwatery do IP. Dzieje się tak,
Czasami niemożliwe jest prowadzenie IP ze względu na wrażliwość na choroby uprawianych odmian
gdy jednostka odrzuca możliwość prowadzenia IP odmian wyjątkowo wrażliwych na choroby. Faktycznie, integrowana ochrona w produkcji odnosi się przede wszystkim do doboru odmian, które pozwalają na zmniejszenie stosowanych środków ochrony. Kiedy do certyfikacji chcemy zgłosić wyjątkowo wrażliwą odmianę, należy liczyć się z możliwością odmowy. Gdy producent planuje zakładanie sadu przeznaczonego do prowadzenie w systemie IP optymalnym jest, by na wstępie dobrać właściwe odmiany. W przypadku wykazywania przez odmiany wysokiej wrażliwości na parcha jabłoni już infekcja w stopniu słabym stanowi powód do opryskiwania drzew. Tym samym liczba potrzebnych zabiegów w ciągu roku wzrasta nawet o kilka w stosunku do odmian o większej odporności na porażenie. Notatnik Integrowanej Produkcji pomaga w usystematyzowaniu wszelkich tego typu informacji.
Rejestr środków ochrony roślin do IP
W Notatniku Integrowanej Produkcji sporą część zajmują tabele dotyczące obserwacji kontrolnych oraz zastosowanych środków ochrony roślin przeciwko chorobom, szkodnikom i chwastom. Należy pamiętać, że podstawą do zastosowania środka jest właśnie wynik obserwacji kontrolnej. Jeżeli sadownik nie przeprowadził obserwacji kontrolnej, nazywanej zwykle lustracją kwatery, to znaczy, że nie ma podstaw do integrowanego zastosowania środka. Nawet, gdy przypuszcza się, że środek powinno się zastosować — trzeba przeprowadzić lustrację, dokonać analizy danych i zanotować te informacje w Notatniku. Gdy zabieg dotyczy zwalczania szkodnika, należy zgodnie z wytycznymi metodyki ocenić liczebność szkodników oraz porównać z progiem szkodliwości. W momencie działań zapobiegawczych przeciwko chorobom grzybowym, których rozwój zależny jest od przebiegu pogody, warto decyzję o zabiegu poprzeć analizą prognozy pogody.
Kiedy zabieg ma charakter interwencyjny — jako przyczyna zastosowania środka, w tabeli powinna znaleźć się informacja o przebiegu pogody i potencjalnym terminie infekcji.
Szczegółowe obserwacje faz roślin, stadiów agrofagów, itp.
W notatniku sposób stosowania środków ochrony przed chorobami i szkodnikami potraktowano bardzo szczegółowo. Poza datą obserwacji i stosowania środka należy podać fazę rozwojową jabłoni (skala BBCH), zaobserwowaną chorobę lub nazwę szkodnika. Warto pamiętać o używaniu pełnej nazwy choroby i szkodnika, nie tylko nazw potocznych czy skrótów. Aby „zmobilizować” do korzystania z metodyki IP (którą każdy prowadzący produkcję wg systemu IP powinien mieć dostępną w gospodarstwie) do tabeli konieczne jest wpisanie nasilenia, zgodnie z metodyką. Następnie należy wskazać pełną nazwę środka oraz zastosowaną dawkę i ilość użytej cieczy roboczej.
Trzeba pamiętać, że nazwa środka chemicznego składa się, poza samą nazwą z właściwego oznaczenia literowego i cyfrowego. Tylko pełna nazwa środka pozwala na weryfikację poprawnego jego zastosowania. Nie każdy środek jest bowiem dopuszczony do IP. Czasem spośród kilku środków o tej samej nazwie zalecany jest tylko jeden. Należy to więc zweryfikować przed jego zastosowaniem. Ponieważ dawka w Notatniku podana jest w litrach lub kilogramach na hektar lub inną powierzchnię lub kubaturę, ale też w sztukach na m2 należy w tym przypadku podać też zastosowaną jednostkę miary. Dokładne wypełnienie Notatnika ułatwia proces przyznawania certyfikatu. Producentowi oszczędza czas podczas prowadzonej przez inspektora kontroli. Pozwala także na sprawne wydanie certyfikatu i swobodne operowanie nim w chwili sprzedaży owoców.
Właściwe stosowanie środków ochrony roślin w IP
W systemie IP szczególną wagę przywiązuje się do właściwego stosowania środków ochrony roślin. Z tego względu należy zawsze przed wykonaniem zabiegu zapoznać się z etykietą środka. Niedozwolone jest nie tylko nadmierne stosowanie środków, ale także zbyt niskie dawki, zbyt mała lub zbyt duża ilość cieczy roboczej.
Przed zastosowaniem środka należy przede wszystkim uwzględnić rodzaj odmiany i jej podatność na choroby, nasilenie infekcji, warunki atmosferyczne. Nie wolno stosować środka, gdy temperatura otoczenia jest inna niż zalecana w etykiecie. Nie wolno także przekraczać zalecanej liczby zastosowań danego środka w sezonie lub nawet w latach. Używanie środków dozwolone jest tylko w tych fazach wzrostu i rozwoju rośliny, które zostały ujęte w etykiecie.
Zachwaszczenie sadu czy plantacji
Notatnik Integrowanej Produckji obejmuje także zabiegi zwalczające chwasty
Notatnik Integrowanej Produkcji ma tabelę obejmującą spis środków chwastobójczych zastosowanych w sadzie. Planując zwalczanie chwastów należy pamiętać, że na pierwszym miejscu w IP owoców stawia się metody niechemiczne. Właściwym jest więc, by w miarę możliwości mechanicznie zwalczać chwasty w rzędach drzew. Gdy w danej uprawie prowadzi się jedynie zwalczanie chemiczne, osoba kontrolująca może zakwestionować spełnienie wymogów do uzyskania certyfikatu. Wypełniając informację o stosowanych herbicydach trzeba podać datę opryskiwanina, dominujące gatunki chwastów (by uwiarygodnić wybór środka) a także dawkę środka oraz ilość cieczy roboczej.
Ponieważ herbicydy występują w różnych formach, w kolumnie dotyczącej dawki należy podać czy są to kg/ha czy może litry. Warto dokładnie i w całości zapisać nazwę środka, wraz z symbolem. Planując chemiczne odchwaszczanie powinno się szczególną uwagę zwrócić na ogólne zalecenia dotyczące odchwaszczania sadu i pozostawianie zachwaszczenia w sadzie w drugiej połowie lata. Zastosowanie jakiegokolwiek środka w tym czasie będzie nieuzasadnione.
Niechemiczne zwalczanie chwastów trzeba wyszczególnić w kolejnych tabelach, zamieszczonych na dalszych stronach notatnika. Gdy tabela taka pozostaje pusta, dla inspektora prowadzącego kontrolę jest to wyraźny sygnał, że sadownik nie całkiem zapoznał się z metodyką integrowanej produkcji danego gatunku.
Inne zabiegi chemiczne — w tym regulacja wzrostu
W notatniku zarezerwowano także miejsce na inne zabiegi chemiczne. Tutaj wymienić należy wszystkie inne zastosowania środków chemicznych. Mogą to być na przykład zabiegi przerzedzania zawiązków, opryski środkami wspierającymi rośliny w okresie przymrozków wiosennych czy zabiegi chroniące przed pękaniem skórki owoców. Wszystkie zastosowane środki powinny być dopuszczone do uprawy w systemie Integrowanej Produkcji.
Pułapki feromonowe, barwne tablice lepowe
Na kolejnych kartach konieczne jest wyszczególnienie zastosowanych w sadzie pułapek i tablic lepowych. To osobna tabela zarezerwowana
Notatnik Integrowanej Produkcji wymaga wyszczególnienia także użytych pułapek, w tym feromonowych
na zanotowanie liczby odłowionych szkodników. Tabela ta informuje o regularnie prowadzonej w sadzie lustracji i wyraźnym dostosowaniu się do zasad IP. Podobnie, opierając się na zasadzie stosowania najlepszej dostępnej wiedzy w notatniku należy zamieścić informację o stosowanych feromonach. Wyszczególnić, jakich szkodników dotyczą, podać nazwę handlową feromonu.
Wszystkie dodatkowe ważne informacje należy umieścić w kolumnie „uwagi”. Na dalszych kartach są także notatki na inne zabiegi. Zamiennie z tabelą „zabiegi agrotechniczne” można tutaj zanotować terminy cięcia i formowania drzew, stosowanie ściółek syntetycznych.
Notatnik Integrowanej Produkcji — zbiór owoców
Kolejna tabela dotyczy terminu i wielkości zbioru owoców. Inspektor z pewnością zweryfikuje, czy zadeklarowane na certyfikat owoce to takie same, jak te wyszczególnione na początku notatnika. Dlatego tak ważne jest, by w kwaterach wyszczególnić wszystkie odmiany, także z zapylaczy, których owoce będą zbierane.
Każdorazowo należy podać datę zbioru, odmianę, otrzymany plon owoców i wyszczególnić z której kwatery pochodzą. Dane z tej tabeli zamieszczone będą na certyfikacie IP, który otrzymuje sadownik. Gdy nie wszystkie odmiany zostaną wymienione w notatniku, stosunkowo trudno jest rozszerzyć o nie certyfikat, dlatego warto notatnik wypełniać starannie. Ułatwia to pracę zarówno sadownikowi, jak i jednostce, która go certyfikuje.
W miejscu przeznaczonym na notatki można dodatkowo umieścić informację o parametrach zbieranych owoców (zawartość cukrów, test skrobiowy, jędrność). Takie notatki z pewnością ułatwią uzyskanie powtarzalnych parametrów owoców czy ich przetworów w kolejnych latach. Przydadzą się także w planowaniu sezonu zbiorów w kolejnych latach.
Spełnienie wymagań higieniczno-sanitarnych
Na ten temat także poświęcono miejsce w notatniku. Tutaj należy zweryfikować, czy zapewnione w gospodarstwie warunki odpowiadają wymogom metodyki IP. W notatniku zaznacza się, czy pracownicy zbierający owoce mają dostęp do toalet i urządzeń do mycia rąk. Należy także w skrócie opisać zasady przestrzegania produkcji żywności i zasady higieniczno-sanitarne zawarte w metodykach IP.
Notatnik Integrowanej Produkcji stanowi dokument, na którego podstawie certyfikująca gospodarstwo jednostka podejmuje decyzję o wydaniu certyfikatu. Posiadanie certyfikatu IP stanowi często warunek możliwości sprzedaży owoców do danego kraju lub sieci handlowej. Dlatego też Notatnik powinno się wypełniać starannie, systematycznie i czysto. Warto korzystać z wersji edytowalnych, możliwych do wypełnienia w komputerze. Gdy brakuje którejś z tabel, można powielić stronę Notatnika.
Wersje nNotatników zalecane przez jednostki certyfikujące różnią się od siebie nieznacznie. Wzór notatnika zawarty w rozporządzeniu Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z 24 czerwca 2013 r. (poz. 788) stanowi wzór niezbędnych informacji, pozwala jednak na jego rozszerzenie o dodatkowe tabele, takie jak np. zabiegi pielęgnacyjne, dane dotyczące parametrów zbioru czy inne.
Obserwuj nas w Google News. Bądź na bieżąco!
