Zgorzel podstawy źdźbła: czy da się jej zapobiec?
Zgorzel podstawy źdźbła to choroba, na którą najbardziej narażona jest pszenica. W naszych warunkach klimatycznych kilkadziesiąt procent upraw znajduje się w obliczu wysokiego lub średniego ryzyka wystąpienia choroby. Patogen powodujący zgorzel podstawy źdźbła jest wyjątkowo odporny na środki ochrony roślin – chorobie łatwiej jest więc zapobiegać, niż ją leczyć.
Choroba najczęściej atakuje wielkopowierzchniowe gospodarstwa z dość wąską specjalizacją, w których pszenica uprawiana jest w monokulturze. Zgorzel podstawy źdźbła nie tylko znacznie obniża plony, ale również sprawia, że są one dużo gorszej jakości – niższa jest masa tysiąca ziaren, liczba ziaren w kłosie oraz rozkrzewienie.
Równocześnie podstawy pędów brunatnieją, a następnie całkowicie czernieją, wyglądają jak osmolone.
Zgorzel podstawy źdźbła jest chorobą grzybową, wywoływaną przez wyjątkowo zaraźliwy i szybko rozprzestrzeniający się patogen. W pszenicy ozimej pierwsze objawy porażenia grzybem można zaobserwować już jesienią bądź wczesną wiosną. Objawia się ono występowaniem skupisk siewek, które słabiej rosną, mają pożółkłe liście i są mało odporne na przemarznięcia.
– Późną wiosną zgorzel podstawy źdźbła objawia się słabszymi łanami pszenicy ze zwijającymi się liśćmi flagowymi – wyjaśnia Jan Grycko z Warmińsko-Mazurskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Olsztynie. – Równocześnie podstawy pędów brunatnieją, a następnie całkowicie czernieją, wyglądają jak osmolone. Porażone pędy i korzenie sprawiają, że utrudniony jest transport wody i składników odżywczych w górę rośliny, co sprawia, że zaczyna ona zamierać. Porażone rośliny wykształcają słabe kłosy z równie kiepsko wykształconym ziarnem. Bywa i tak, że kłosy są całkowicie puste.
Gdy zgorzel podstawy źdźbła zaatakuje uprawy, bardzo trudno jest je uratować, gdyż nie ma uniwersalnych fungicydów, które skutecznie niszczyłyby patogen. Opryski wykonywane w czasie, gdy rośliny są już w okresie wegetacji, są nieskuteczne. Jedynym skutecznym rozwiązaniem, które pozwala ograniczyć ryzyko pojawienia się zgorzeli podstawy źdźbła jest wysiewanie prawidłowo zaprawionego ziarna. Preparaty ochronne z ziarna szybko przenoszą się do strefy korzeniowej podczas kiełkowania, dzięki czemu tworzą warstwę ochronną i ograniczają zakażenie patogenem.
Jeśli zboże zaatakuje zgorzel, plony nie tylko będą niższe, ale również dużo gorszej jakości.
Podobnie jak w przypadku większości chorób i szkodników zbóż, także zgorzeli podstawy źdźbła można uniknąć lub znacznie obniżyć ryzyko jej pojawienia się poprzez odpowiednią profilaktykę.
– Przede wszystkim należy stosować właściwy płodozmian – radzi ekspert. – Po drugie, bardzo ważna jest głęboka orka, która umożliwia rozkład resztek pożniwnych przed ponownym zasianiem zbóż. Dobrym sposobem jest też stosowanie nawozów fizjologicznie kwaśnych – zgorzel podstawy źdźbła najlepiej bowiem rozwija się w glebie o odczynie obojętnym.
Obserwuj nas w Google News. Bądź na bieżąco!
