Zwalczanie chwastów w uprawie pora z siewu – metody i zagrożenia

Zwalczanie chwastów w uprawie pora z siewu jest niezbędne do prawidłowej i skutecznej uprawy. Jak minimalizować zachwaszczenie pola? Wyjaśniamy, co zrobić z chwastami.
Uprawa pora z siewu bez skutecznych sposobów ograniczania zachwaszczenia jest trudna. Minimalna temperatura kiełkowania wynosi około 5ªC, a optymalna — kiełkowania i wzrostu siewek, na początku wegetacji, mieści się w zakresie 15–20ºC. Nasiona kiełkują więc bardzo wolno.
Spis treści
Uprawa pora z siewu
Zależnie od głębokości siewu, terminu i przebiegu pogody por wschodzi po 12–18 dniach. Jednakże w uprawie z bardzo wczesnego terminu siewu, np. w końcu marca i w latach, gdy w kwietniu, kiedy zazwyczaj por jest wysiewany, przez dłuższy czas jest niska temperatura, okres ten wynosi aż 3–4 tygodnie. Tymczasem wiele gatunków chwastów kiełkuje już przy 2ºC i dlatego pojawiają się one zanim por wzejdzie lub równocześnie z jego wschodami. Tempo wzrostu pora jest początkowo wolniejsze niż towarzyszących mu chwastów.
Wschodzące chwasty zakrywają szybko powierzchnię i jeżeli nie są wcześnie usunięte, mogą zagłuszyć rośliny pora. Dlatego agrotechnika i stosowanie herbicydów powinny być tak prowadzone, aby zwalczanie chwastów nie było konieczne lub jeśli jest, to aby było skuteczne. Bowiem obecność chwastów może spowodować straty plonu przekraczające 80%. Aby tego uniknąć, trzeba utrzymywać plantację niezachwaszczoną od wschodów do osiągnięcia przez por przynajmniej 6–8 liści, albo do dwóch tygodni po połowie okresu wegetacji. Jak to zapewnić?
Odpowiednie stanowisko
Istotne znaczenie ma wybór stanowiska. Nie powinniśmy wysiewać pora na polach zachwaszczonych wieloletnimi gatunkami, takimi jak: ostrożeń polny, mlecz polny, powój polny, mięta polna, skrzyp polny. Bowiem zwalczanie tych chwastów zabiegami mechanicznymi w okresie wegetacji jest trudne. Nie działają na nie herbicydy zalecane w porze. Trzeba zwracać uwagę na uprawę roli, której zadaniem jest nie tylko przygotowanie jej do siewu, ale też właśnie zwalczanie chwastów.
Bronowanie i uprawa pora
Do zniszczenia siewek chwastów pojawiających się przed wschodami pora możliwe jest bronowanie zasiewów ukośnie lub w poprzek rzędów. Używa się do tego drucianej brony typu „chwastownik” odwróconej stroną krótkich zębów, a wzdłuż rzędów można bronować broną o długich, sprężynujących zębach. W warunkach sprzyjających kiełkowaniu zaleca się bronować po 8–10 dniach po siewie. Gdy warunki są mniej korzystne (niska temperatura) zabieg ten można opóźnić. Nawet ostrożne bronowanie niszczy część wschodzących roślin pora. Należy traktować je jako ostateczność i gdy nie można zastosować herbicydów. Bronowanie przerywa ochronną warstewkę herbicydu na powierzchni gleby i tym samym skraca działanie zastosowanego bezpośrednio po siewie pora środka. Wskutek tego przyspiesza ponowne pojawianie się chwastów. W praktyce zasiewy pora bronowane są rzadko. Wyjątek stanowią uprawy ekologiczne, w których bronowanie jest traktowane jako zabieg odchwaszczający. Niszczy on głównie małe chwasty dwuliścienne (od wschodów do 2–4 liści). Natomiast chwasty jednoliścienne i samosiewy zbóż nie są niszczone.
Termiczne zwalczanie chwastów
Na 1–3 dni przed wschodami pora zwalczanie chwastów może odbywać się metodą termiczną — wypalaczami na propan. Taki sposób zwalczania chwastów ogranicza stosowanie herbicydów i jest polecany w uprawie ekologicznej. Zaletą tej metody jest możliwość niszczenia chwastów, gdy gleba jest zbyt wilgotna i utrudnia zabiegi mechaniczne. Nie wzrusza się gleby, co w efekcie ogranicza ponowne pojawianie się chwastów. Efekt wypalania jest jednak krótkotrwały i po wschodach należy go uzupełnić mechanicznym zwalczaniem chwastów lub użyciem herbicydów. Ponadto w ten sposób niszczone są tylko nadziemne części chwastów. Mogą one odrastać i nie wszystkie gatunki chwastów są niszczone wystarczająco skutecznie (np. maruna bezwonna, tasznik pospolity, chwasty wieloletnie). Najgroźniejsze są chwasty w czasie wschodów i w początkowym okresie wzrostu, stąd konieczne jest użycie herbicydów bezpośrednio po siewie.
Glifosat
Nie później niż 2–3 dni przed wschodami pora można użyć jeden z zalecanych glifosatów (np. Halvetic, Hadikan lub BGT). Glifosat jest skuteczny do zwalczania chwastów głównie po ich wschodach. Dlatego im więcej chwastów zdąży wzejść przed wschodami pora tym zabieg jest skuteczniejszy. Można go użyć, gdy po siewie nie stosowało się herbicydów lub po herbicydach aplikowanych po siewie dla uzupełnienia ich działania, kiedy z różnych powodów (susza, zbyt mała dawka) podziałały słabo. Stosujemy go również dla usunięcia chwastów odpornych na wcześniej użyty środek. Natomiast nie powinniśmy go stosować na bardzo lekkich i piaszczystych glebach oraz przy siewie płytszym niż 2 cm.
Pozostałe substancje skuteczne na chwasty
Bezpośrednio, a najpóźniej do 3 dni po siewie, można zastosować Stomp Aqua 455 CS (substancja czynna: pendimetalina) w dawce 2,5–3,5 l/ha. Nie stosujemy tego produktu na glebach piaszczystych i przy siewie płytszym niż 2 cm. Zaś na glebach lżejszych i o małej zawartości materii organicznej unikamy stosowania dawek wyższych niż 2,5–3 l/ha. Generalnie lepiej nie przekraczać dawki 3 l/ha prawie w każdych warunkach. Poprawia skuteczność i zmniejsza ryzyko uszkodzeń dodatek adiuwantów: Atpolan Soil Maxx lub Atpolan Soil Maxx Premium — 0,3–0,6 l/ha (najlepiej 0,5 l/ha), Integran 84 EC — 0,5–1 l/ha, Grounded albo Remix — 0,2–0,4 l/ha. Dawkę herbicydu można obniżyć do 1–1,5 l/ha, gdy na 2–3 dni przed wschodami pora przewiduje się opryskiwanie zalecanym glifosatem oraz zabiegi innymi herbicydami po wschodach.
Dawkowanie preparatów
Aby zwalczanie chwastów było skuteczne, najlepiej jest stosować powyższe preparaty na dobrze uprawioną i wilgotną glebę, ale nie bezpośrednio przed deszczem. Ulewny deszcz po zabiegu, szczególnie w okresie kiełkowania i wschodów może być przyczyną zahamowania wzrostu i przerzedzenia wschodów. Nie stosujemy ich również, gdy gleba jest nadmiernie nasycona wodą i na powierzchni pola widać zastoiska wodne. Stomp Aqua 455 CS nie zwalcza starca zwyczajnego, żółtlicy drobnokwiatowej i owłosionej.
Dawki, które zaleca się w porze nie zawsze są skuteczne w stosunku do fiołka polnego, tobołków polnych, wilczomlecza obrotnego, gorczycy polnej, chwastów rumianowatych. Dawki zalecane w porze wykazują działanie na glebach zawierających 1,25–2% próchnicy. Stąd w uprawie pora z siewu na glebach silnie próchnicznych (np. na glebach torfowych) użycie pendimetaliny w zalecanych dawkach jest bezcelowe. Działanie pendimetaliny zależy od wilgotności gleby. W miarę opóźniania terminu zabiegu, szczególnie, gdy jest słoneczna i wietrzna pogoda, powierzchnia gleby szybko przesycha. Wtedy działanie środka może być słabsze w porównaniu do zabiegu wykonanego bezpośrednio po siewie. Zwykle sieje się wkrótce po przedsiewnych zabiegach uprawowych. Wtedy bowiem powierzchnia gleby jest na tyle wilgotna, iż herbicyd się uaktywni i jest pobierany przez kiełkujące chwasty.
Fazy uprawy pora a odchwaszczanie
Nie wcześniej niż w fazie 2 liści pora na chwasty roczne w okresie kiełkowania i wschodów (jednoliścienne do 1. lub do początku 2. liścia właściwego, a dwuliścienne do 2 liści) można też zastosować Stomp Aqua 455 CS w dawce 3,5 l/ha. Zwalczanie chwastów rocznych dwuliściennych i jednoliściennych (niektórych) w fazie kiełkowania i wschodów można ponadto przeprowadzać z użyciem Spectrum Plus lub Wing P 462,5 EC oraz Dimetic Duo 462,5 EC, Tupana i Verres 462,5 EC (s.cz. dimentenamid-P + pendimetalina) w 3 zabiegach:
- pierwszy — przed wschodami pora (1 l/ha);
- drugi — po ukazaniu się pierwszego liścia właściwego (1,5 l/ha);
- trzeci — co najmniej 5 dni po drugim zabiegu, ale nie później niż do fazy 8 liści dawką 1,5 l/ha.
Herbicydy te w dawce 4 l/ha można aplikować też jednorazowo. Robi się to po wschodach, gdy pierwszy liść właściwy jest wyraźnie widoczny i ma wysokość powyżej 3 cm. W zabiegu jednorazowym — po wschodach dawkę można obniżyć do 2,5–3 l/ha. Zwłaszcza na lżejszych glebach i gdy przed wschodami pora chwasty zniszczono mechanicznie lub termicznie bądź jednym z zalecanych glifosatów. Większość gleb w Polsce jest lżejsza, piaszczysta, o małej zawartości próchnicy. Na nich jednorazowa dawka 4 l/ha zastosowana bardzo wcześnie może spowodować przerzedzenie wschodów pora. Aby poprawić skuteczność i zmniejszyć ryzyko uszkodzeń, można do zastosować dodatek adiuwantów zalecanych dla herbicydu Stomp Aqua 455 CS.
Zwalczanie chwastów pora od fazy 3 liści
Od fazy 3 liści zwalczanie chwastów dwuliściennych nie starszych niż w fazie 4 liści zaleca się przeprowadzać z użyciem Lentagran 45 WP i Lentem 45 WP (s.cz. pirydat). Herbicydów tych nie stosujemy, gdy rośliny pora są wilgotne. Nie wcześniej niż po 48 godzinach od deszczu lub nawadniania, w temperaturze poniżej 23ºC, ale powyżej 10ºC, najlepiej po południu. Opryskujemy, gdy liście pora mają dobrą warstewkę woskową, najlepiej po 2–3 dniach pogodnych, ale nie podczas silnego nasłonecznienia. Mogą pojawiać się przemijające żółknięcia starszych liści i przysychania ich końców. Nie stosujemy tych herbicydów z dodatkiem adiuwantów olejowych i w mieszaninach z innymi środkami ochrony roślin oraz nawozami dolistnymi.
Musimy unikać takiego zwalczania chwastów bezpośrednio po środkach zmywających warstewkę woskową (np. po fungicydach z dodatkiem zwilżaczy). Opryskiwanie środkiem Protector (0,5–0,6 l/ha), w godzinach porannych (najlepiej w godz. 18.00–24.00), przed zastosowaniem herbicydów zmniejsza ryzyko uszkodzeń. Nie poleca się ich stosować bezpośrednio po herbicydach „ściągających” warstewkę woskową (np. Boxer 800 EC), bo mogą wystąpić uszkodzenia. Zabieg należy przeprowadzać po jej odbudowaniu. Nie stosujemy mieszanin Lentagranu z pendimetliną, gdy prognozy zapowiadają deszcz po zabiegu. W przypadku intensywnego opadu bezpośrednio po zabiegu lepiej nie opryskiwać taką mieszaniną ponownie, bo por może być uszkadzany. Nie opryskujemy pora w fazie powyżej 7 liści, bo może być trudne zachowanie okresu karencji.
Faza 2–4 liści właściwych
W fazie 2–4 liści właściwych pora zaleca się następujące herbicydy:
- Boxer 800 EC;
- Clayton Heed 800 EC;
- Fantasia 800 EC;
- Krum 800;
- Lees 800 EC;
- Mahak 800;
- Peleton 800 EC;
- Spannit 800 EC;
- Takoba 800 EC;
- Tiara 800 EC (s.cz. prosulfokarb).
Herbicydy te niszczą chwasty roczne, głównie dwuliścienne przed wschodami i wcześnie po wschodach w fazie od liścieni do 2–3 liści.
Od fazy 2 liści pora, a przed początkiem grubienia pochew liściowych tworzących łodygę rzekomą, zwalczanie chwastów rocznych jednoliściennych (chwastnica jednostronna, włośnice, owies głuchy, samosiewy zbóż) można przeprowadzać aplikując Focus Ultra 100 EC i Foxydym 100 EC (s.cz. cykloksydym). Dawka to 2 l/ha, a do likwidacji perzu 4 l/ha. W celu poprawienia skuteczności i na chwasty bardziej zawansowane we wzroście, można stosować preparat z adiuwantem. Można w tym celu zastosować Dash HC (1–2 l/ha) zalecany w etykiecie środka lub inny produkt (np. Olejan 85 EC — 1 l/ha).
Prezentowane informacje w zakresie środków ochrony roślin zawarte w serwisie www.agrofakt.pl nie zawierają pełnej treści etykiet-instrukcji stosowania. Ze środków ochrony roślin należy korzystać z zachowaniem bezpieczeństwa. Przed każdym użyciem przeczytaj informacje zamieszczone w etykiecie i informacje dotyczące produktu. Zwróć uwagę na zwroty wskazujące rodzaj zagrożenia oraz przestrzegaj środków bezpieczeństwa zamieszczonych w etykiecie.
