Dopuszczalny poziom zanieczyszczeń w żywności wg KE

fot. Pixabay

Poziom zanieczyszczeń w żywności określają przepisy prawa. Rozporządzenie 2023/915 z 25 kwietnia 2023 r. w sprawie najwyższych dopuszczalnych poziomów niektórych zanieczyszczeń w żywności określa dodatkowo zasady postępowania ze skażoną żywnością.

Poziom zanieczyszczeń w żywności zazwyczaj jest bardzo niski i rzadko kiedy powoduje u konsumentów kłopoty ze zdrowiem. Jednakże przy długiej ekspozycji nawet małe dawki przyjmowane przez dłuższy czas mogą być szkodliwe. Jeszcze bardziej niebezpieczne są przekroczenia zawartości zanieczyszczeń, ponieważ ich wpływ na zdrowie ujawnia się znacznie szybciej.

Podstawa prawna

Dnia 25 kwietnia 2023 r. rozporządzenie nr 2023/915 zastąpiło poprzednio obowiązujące rozporządzenie nr 1881/2006 ustalające najwyższe dopuszczalne poziomy niektórych zanieczyszczeń w środkach spożywczych. Regulacja była konieczna ze względu na liczne nowelizacje poprzednio obowiązującego rozporządzenia. Wymagały one włączenia ich w jeden akt prawny.

Co zawiera treść regulacji

W obecnej regulacji podobnie jak w przypadku poprzedniej, żywności wymienionej w załączniku I nie można wprowadzać do obrotu. Nie można jej także stosować jako surowca do produkcji żywności albo jako składnika żywności, jeżeli zawiera zanieczyszczenie na poziomie przekraczającym najwyższy dopuszczalny poziom określony w załączniku I.

Ponadto żywność spełniająca wymogi bezpieczeństwa nie może być mieszana z żywnością, która przekracza dopuszczalne poziomy zanieczyszczeń. Wskazane najwyższe dopuszczalne poziomy są stosowane do żywności wprowadzanej do obrotu i do jadalnych części danej żywności, chyba że w załączniku tym określono inaczej.

Jednocześnie wprowadzono zakaz detoksykacji. Zgodnie z nim żywności, która zawiera zanieczyszczenia wymienione w załączniku I nie można celowo detoksykować poprzez obróbkę chemiczną. Zakaz ten ma związek z brakiem danych toksykologicznych i dowodów naukowych dotyczących bezpieczeństwa metabolitów powstałych w wyniku detoksykacji.

Przykładowe wymogi związane z wprowadzaniem żywności do obrotu, oznakowaniem i stosowaniem

Istnieje możliwość zmniejszenia zawartości zanieczyszczeń w żywności poprzez sortowanie lub inne rodzaje fizycznej obróbki. Dlatego zezwolono na ustanowienie wyższych poziomów zanieczyszczeń w przypadku tych produktów, których nie wprowadza się do obrotu z przeznaczeniem dla konsumenta końcowego lub jako składnik żywności.

Jednakże, by uniknąć ewentualnych nadużyć związanych ze stosowaniem wyższych poziomów, ustanowiono szczególne przepisy dotyczące wprowadzania do obrotu, oznakowania i stosowania takich produktów. Na przykład, zgodnie z art. 5 ust. 2 rozporządzenia 2023/915:

Oznakowanie każdego jednostkowego opakowania wraz z oryginalnym dokument towarzyszącym żywności, o którym mowa w ust. 1 lit. c), musi wyraźnie wskazywać na jej zastosowanie i zawierać następującą informację: >>Produkt podlega sortowaniu lub innej fizycznej obróbce w celu zmniejszenia zanieczyszczenia [nazwa zanieczyszczenia/zanieczyszczeń] przed wprowadzeniem do obrotu z przeznaczeniem dla konsumenta końcowego lub do zastosowania jako składnik żywności<<.

Odstępstwa — w Polsce dla wędzonych tradycyjnie mięs i produktów mięsnych

Co do przepisów dopuszczono pewne odstępstwa. Na przykład Łotwa, Finlandia i Szwecja uzyskały zezwolenie na bezterminowe wydawanie zezwoleń na wprowadzanie na swój rynek pewnych gatunków ryb pochodzących z regionu Morza Bałtyckiego. W tych rybach poziom dioksyn, DL-PCB lub NDL-PCB jest wyższy niż określono w niniejszym rozporządzeniu.

Z kolei Polska, Słowacja czy Finlandia dostały podobne odstępstwo bez ograniczeń czasowych w odniesieniu do lokalnej produkcji i spożycia niektórych wędzonych tradycyjnie mięs i produktów mięsnych. Produkty te w pewnych przypadkach przekraczają obecnie obowiązujące najwyższe dopuszczalne poziomy wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych (WWA).

Kiedy wchodzi w życie rozporządzenie 2023/915

Rozporządzenie wchodzi w życie 25 maja 2023 r.

Okresy przejściowe

Jednocześnie określono środki przejściowe. Dotyczą one terminów, w jakich dane środki spożywcze mogą pozostać w obrocie do upływu daty minimalnej trwałości lub terminu przydatności do spożycia.

Dotyczy to takich środków spożywczych jak m.in.:

• NDP dla rtęci,
• alkaloidów tropanowych,
• cyjanowodoru,
• sumy Δ9-THC oraz Δ9-THCA,
• dioksyn i sumy dioksyn i DL-PCB,
• sumy substancji perfluoroalkilowych,
• arsenu.

Oprócz tego ciężar udowodnienia daty wprowadzenia zgodnie z prawem produktów do obrotu spoczywa na podmiocie prowadzącym przedsiębiorstwo spożywcze.

Czytaj również: Jakie będą zbiory kukurydzy 2023 i zapasy?

Źródło: eur-lex.europa.eu