Niedojrzałość urodzeniowa źrebiąt

Niedojrzałość urodzeniowa źrebiąt stanowi wysoki czynnik ryzyka dla życia tych zwierząt. Dlatego ważne jest, aby zaburzenie to wcześnie wykrywać, a źrebięta otoczyć intensywną  i troskliwą opieką. Na co więc zwracać uwagę?

Nowo narodzone źrebię po godzinie od porodu powinno stać samodzielnie.

Zdrowe nowo narodzone źrebięta powinna charakteryzować dojrzałość urodzeniowa, czyli zdolność do autonomicznego prowadzenia procesów fizjologicznych. Należą do nich takie procesy jak:

• czynności krążeniowo-oddechowe,
• trawienie,
• reaktywność na bodźce otoczenia,
• czy zdolność do dynamicznego przemieszczania się na krótko po porodzie.

Niedojrzałość urodzeniowa źrebiąt

Niedojrzałość urodzeniowa wiąże się z niepełnym wykształceniem tych mechanizmów i upośledzeniem niektórych funkcji organizmu. Dotyczy zarówno wcześniaków (urodzone przed 320 dniem ciąży), jak i źrebiąt urodzonych terminowo. Obie grupy zwierząt określa się wspólnym terminem – nieprzygotowanych do narodzin. Część z tych źrebiąt rodzi się jako martwe ze względu na brak surfaktantu, co sprawia, że osobniki nie są w stanie podjąć samodzielnej akcji oddechowej.

Jak wykryć niedojrzałość urodzeniową źrebiąt?

Zdrowe źrebię już po kilku godzinach od porodu powinno wykazać aktywność ruchową.

Zdrowe źrebię w ciągu 1–2 minut od urodzenia powinno przyjąć pozycję mostkową i rozpocząć regularne oddychanie przez nozdrza. Średnio po ok. 30 minutach podejmuje pierwsze próby wstawania, natomiast po 60 minutach od narodzin powinno stać pewnie oraz nawiązać kontakt z wymieniem klaczy. W przypadku źrebiąt niedojrzałych urodzeniowo okresy te są znacznie wydłużone. Objawy tego zaburzenia i ich nasilenie zależą od stopnia niedojrzałości zwierzęcia. Jako główne wymienia się:

• obniżoną witalność,
• wydłużenie czasu od porodu do pierwszych prób wstawania,
• opóźnione przyjmowanie pozycji mostkowej,
• brak lub słabe manifestowanie podstawowych odruchów (np. ssania),
• opadanie warg oraz uszu,
• zaburzenia krążeniowo-oddechowe,
• krótką i jedwabistą sierść.

Czego możemy się spodziewać?

Niedojrzałe źrebię może być niestabilne w pozycji stojącej. Ponadto występować może przeprost kończyn w wyniku niezupełnego skostnienia nadgarstków, stępu lub wiotkości ścięgien mięśni zginaczy palców. Obserwuje się także tzw. „źrebięce pantofle” (zaburzenie wysychania oraz oddzielania się kopyta), niską masę urodzeniową, silne uwypuklenie części czołowej (niebędące cechą rasową jak to ma miejsce np. w przypadku koni czystej krwi arabskiej) oraz podwyższoną podatność na hipotermię.

To nie sprzyja źrebięciu

Niedojrzałość urodzeniowa źrebiąt może wynikać ze zbyt długiego leżenia. Nowo narodzone źrebię nie powinno zbyt długo leżeć, bo to nie sprzyja stymulacji krążeniowo-oddechowej.

Należy w tym miejscu również podkreślić, że długie polegiwanie w pozycji bocznej (powyżej 5 minut) może być dla niedojrzałego źrebięcia zagrożeniem. Taka pozycja nie sprzyja bowiem stymulacji krążeniowo-oddechowej (w przeciwieństwie do pozycji mostkowej). Ponadto skóra tych zwierząt nie jest dostatecznie rozwinięta, przez co staje się przepuszczalna dla drobnoustrojów. W rezultacie dochodzi do ich przenikania do organizmu źrebięcia na znacznej powierzchni. Stanowi to wysokie ryzyko wystąpienia posocznicy, a w następstwie upadku zwierzęcia.

Problem stanowi także późne (powyżej 60 minut od porodu) podejmowanie prób wstawania, opóźniające tym samym moment pobrania siary. U części źrebiąt niezbędne jest ponadto żywienie sondą nosowo-żołądkową z uwagi na brak odruchu połykania. Na skutek nieprzygotowania do urodzenia niektóre narządy nie wykazują bowiem pełnej zdolności do wykonywania swych funkcji. W przypadku jelit następstwem tego może być upośledzenie kształtowania odporności biernej, wynikające z zaburzenia wchłaniania immunoglobulin siarowych.

***

O tym, jak zajmować się młodymi końmi, możecie przeczytać również w artykule: Konie: na co zwrócić uwagę przy odchowie źrebiąt?