Parch gruszy – objawy, szkodliwość, monitoring i zwalczanie
Parch gruszy to choroba powszechna w Polsce, ale szkody jakie powoduje są dużo mniejsze, niż w przypadku jabłoni. Wynika to ze znacznie mniejszej powierzchni uprawy gruszy w naszym kraju. W każdym razie tej choroby absolutnie nie można bagatelizować. Dlatego, że za gruszki dobrej jakości uzyskuje się od kilku sezonów znacznie lepsze dochody, niż z produkcji jabłek.
Parch gruszy, przy sprzyjających chorobie warunkach pogodowych, może spowodować znaczne szkody w sadzie. Aby do tego nie doszło, konieczny jest uważny, systematyczny monitoring w trakcie wegetacji. Mimo wszystko, sezon zawsze zaczynamy zabiegami profilaktycznymi. Zapoznaj się z poniższymi zaleceniami!
Spis treści
Parch gruszy – sprawca choroby
Za parch gruszy odpowiada grzyb workowy Venturia pirina (teleomorfa). Stadium pasożytniczym, bezpośrednio wyrządzającym szkody jest Fusicladium pyrorum (anamorfą). Epidemiologia parcha gruszy niewiele różni się od parcha jabłoni. Patogen zimuje saprotroficznie w formie owocników stadium doskonałego (pseudotecja) w opadłych liściach gruszy, ale także w stadium pasożytniczym, przede wszystkim pod postacią grzybni wraz z zarodnikami konidialnymi w porażonych pąkach i pędach gruszy. Wytworzone w pseudotecjach zarodniki workowe dokonują wczesną wiosną infekcji pierwotnych. Następuje to jeszcze zanim na drzewie pojawią się liście, zwykle w połowie kwietnia. Wysiew zarodników tego typu, zwanych askosporami trwa do czerwca z maksimum w maju.
Za infekcje pierwotne odpowiedzialne są także zarodniki konidialne, które przetrwały zimę w pąkach oraz ranach na pędach. Warunkom termicznym, najbardziej sprzyjającym zakażeniu, blisko jest do warunków rozwoju parcha jabłoni (17-24°C). Również i w tym przypadku do infekcji koniecznym będzie zwilżenie powierzchni liścia przez około 9 godzin (film wodny). Zarodniki najłatwiej i w największej ilości przenoszone są wraz z wiatrem, w kropli wody. Infekcje wtórne zachodzą przez cały sezon wegetacyjny za sprawą zarodników wytwarzanych na trzonkach konidialnych. Ich delikatny, aksamitny nalot jak również zarodników można zauważyć na porażonych fragmentach liści, zawiązków, owoców i pędów gruszy.
Czym się objawia parch gruszy i jaka jest szkodliwość choroby?
Parch gruszy – objawy na zawiązku owocu
Parch na gruszy w początkowej fazie da się zaobserwować na wszystkich zielonych częściach drzewa.
Pierwsze objawy zaczynają występować w obrębie dolnej strony blaszki liściowej. Najpierw są to oliwkowozielone plamy położone przy głównym nerwie. Z czasem plamy te ciemnieją, stają się prawie czarne, a na ich powierzchni można zobaczyć delikatny nalot trzonków konidialnych. W miejscach tych, w miękiszu, rozwija się grzybnia patogenu, która powoduje rozerwanie skórki liścia. Tym sposobem zdecydowanie zwiększa się poziom transpiracji liści. Konsekwencją tego jest ich zamieranie. Najczęściej porażone liście przedwcześnie opadają.
Oliwkowozielone plamy mogą się też pojawiać na zawiązkach owoców i dojrzałych owocach. Również i w tym przypadku plamy te szybko brunatnieją, czernieją, a następnie korkowacieją. Porażony fragment skórki owoców często głęboko pęka, a owoc opada na ziemię. Oprócz tego widać drobne, czarne ordzawienia.
Porażane są też młode pędy gruszy. W miejscach powstawania oliwkowych, a następnie brunatnych plam tkanka zamiera, kora pęka i się łuszczy. Początkowo można tam dostrzec trzonki i zarodniki konidialne grzyba. Na organach tych czasem widoczne są zrakowacenia. Konsekwencją jest zasychanie całych pędów.
W sezonie patogen poraża również pąki gruszy i rozwija się między łuskami. Także i w tym przypadku aktywna grzybnia powoduje zamieranie pąków.
Porażenie liści i przedwczesne ich opadanie powoduje osłabienie tempa wzrostu drzewa, co przekłada się na liczbę i wielkość owoców. Patogen poraża także organy generatywne, więc bezpośrednio wpływa na plony gruszek. W latach sprzyjających występowaniu choroby, przy braku ochrony drzew, patogen może całkowicie zniszczyć plony.
Parch gruszy – profilaktyka
Parch na gruszy występuje zazwyczaj w mniejszym nasileniu i ma mniejsze znaczenie niż parch rozwijający się w sadach jabłoniowych. Mimo, że jest to choroba powszechna. Stan ten wynika z dużo mniejszego areału, jaki zajmują sady gruszowe. Tym niemniej, w sprzyjających warunkach atmosferycznych, na podatnej odmianie, choroba może zniszczyć większość plonów. Konieczne jest więc opracowanie strategii zwalczania parcha, obejmującej działania zarówno profilaktyczne, jak i chemiczne.
Aby uniknąć dużego porażenia parchem gruszy należy uwzględnić w uprawie możliwie najbardziej odporną odmianę. Poszczególne gatunki bardzo różnią się podatnością. Przykładowo, popularne u nas odmiany, jak Bera Hardyego, Faworytka, Lukasówka należą do szczególnie podatnych na parcha. Brakuje jednak odmian całkowicie odpornych.
W zapobieganiu występowania choroby na gruszy warto uwzględnić wiele innych czynności agrotechnicznych. Należą do nich prześwietlanie koron drzew i regularne cięcia, które ułatwiają przewietrzanie korony (infekcje zachodzą przecież na zwilżonej przez pewien czas tkance). Można też wymienić wykonanie jesienią zabiegu 5% roztworem mocznika (podobnie jak w przypadku jabłoni), który ograniczy potencjalną infekcję na wiosnę przez zarodniki workowe. Ponadto zaleca się usuwanie liści z sadu, w których patogen zimuje. Wspomniane czynności nie zawsze są w stanie wystarczająco ochronić sad przed tą groźną chorobą. Mogą jednak znacznie zminimalizować zagrożenie, czego efektem będzie potrzeba wykonania mniejszej liczby zabiegów chemicznych.
Czytaj też: jak stosować mocznik jesienią w sadzie lub czego można użyć zamiast mocznika jesienią w sadzie.
Do kiedy musi być zwalczany parch gruszy? Odpowiedzią – lustracja
Lustracje sadów gruszowych należy prowadzić przez cały okres wegetacji gruszy, począwszy od fazy pękania pąków gruszy. Zatrzymanie rozwoju choroby na samym początku jest szczególnie ważne, gdyż unikamy dużego nasilenia infekcji wtórnych za pomocą zarodników konidialnych. W tym pierwszym okresie, przed kwitnieniem do dyspozycji plantatorów zarejestrowano wiele fungicydów, z różnych grup chemicznych (w tym środki miedziowe, dodynowe, antrachinony, anilopirymidyny, ftalimidy, anilidy, triazole). Mają one przeciwdziałać rozwojowi parcha i nie dopuścić do infekcji pierwotnych w czasie rozsiewania się zarodników workowych.
Kolejne zabiegi zapobiegawcze przewidziane są na okres kwitnienia gruszy. Zestaw zarejestrowanych fungicydów na ten czas jest zbliżony do tego z wcześniejszej fazy. Konieczne jest, aby nie stosować środków z tej samej grupy chemicznej ponad zalecaną liczbę, co odczytamy z etykiety.
Sprawca parcha gruszy, podobnie jak parcha jabłoni, jest patogenem bardzo łatwo uodparniającym się na fungicydy, szczególnie te często stosowane w danym sadzie. Jeśli pierwsze zabiegi nie powstrzymały rozwoju choroby, to gdy zaczynają się pojawiać pierwsze plamy na liściach, w okresie wzrostu zawiązków do ich czerwcowego opadania, fungicydy można zastosować interwencyjnie. Zarejestrowanych środków używa się wówczas w wyższych dawkach, z zalecanych.
Podobnie jest w okresie wzrostu owoców, po czerwcowym opadaniu zawiązków zabiegi traktuje się jako wyniszczające. Wtedy jednak owoce mogą być już w znacznym stopniu uszkodzone i trzeba się liczyć z gorszą ich jakością przy zbiorze.
Czytaj również:
Profilaktyka parcha jabłoni
Obserwuj nas w Google News. Bądź na bieżąco!
