Profilaktyka parcha jabłoni – zagadnieniem lutego
Parch jabłoni to jedna z najgroźniejszych chorób, z którymi boryka się od lat polski sadownik. Mimo iż wiele na jej ten temat opublikowano zaleceń, wciąż potrafi nieźle namieszać w sezonie. Dlatego przeanalizujemy obecną sytuację w sadach oraz przechowalniach i zastanowimy się, jak powinna wyglądać tegoroczna profilaktyka parcha jabłoni.
Profilaktyka parcha jabłoni 2022 w dużej mierze będzie uzależniona od sytuacji, jaka miała miejsce w sadzie pod koniec poprzedniego sezonu produkcyjnego. Rolę odgrywać będzie także to, czy po zbiorach owoców udało się wykonać zabieg mocznikiem. Rozpatrzymy różne warianty wraz z ekspertami, którzy dodatkową dzielą się własnymi spostrzeżeniami. Do tego podpowiedzą, na co zwracać w tym sezonie szczególną uwagę przygotowując się do ochrony sadów przed parchem.
Spis treści
Profilaktyka parcha jabłoni wymaga podsumowania poprzedniego sezonu
Profilaktyka parcha jabłoni powinna być oparta na wynikach analizy poprzedniego sezonu i odpowiedzi, czy jesienią wystąpił późny parch
Sezon 2021 nie był wyjątkowo trudny jeśli chodzi o walkę z parchem jabłoni. Większość sadowników poradziła sobie wiosną, zabezpieczając drzewa przed pierwotnymi infekcjami. Tam, gdzie wystąpił parch wtórny, interwencyjne zabiegi zlikwidowały patogen. Niestety krytyczny moment nastąpił na przełomie lata i jesieni. Deszczowe tygodnie przed zbiorami owoców stworzyły bardzo korzystne warunki do rozwoju grzyba Venturia inaequalis i późnych infekcji. Już jesienią w niektórych sadach obserwowaliśmy objawy choroby na owocach.
Profilaktyka parcha a ocena sytuacji w przechowalniach
Fakt jest faktem, że deszczowy sierpień na południu, wschodzie i w centralnej Polsce utrudniał sadownikom prowadzenie ochrony przedzbiorczej. Zupełnie inna aura panowała w Wielkopolsce i na Kujawach. Sadownicy z tych okręgów skarżyli się bowiem nawet na suszę.
W sadach, w których prowadzono słabą ochronę przed chorobami przechowalniczymi, parch wystąpił już w sadzie jesienią. Jednak w wielu przypadkach ujawnia się teraz — w przechowalniach — informuje Tomasz Sikora, doradca techniczny ProNutiva-Drzewa Owocowe z firmy UPL Polska.
W sezonie 2022 nasilenie parcha jabłoni może być większe niż w poprzednim roku, ze względu na deszczową końcówkę lata na południu, wschodzie i w centralnych rejonach Polski. Potwierdzają to objawy choroby obserwowane na jabłkach wyciąganych z przechowalni. Jest wtórniak na owocach. Oczywiście nie będzie to kosmiczna presja — prognozuje Robert Binkiewicz, doradca sadowniczy firmy Agrosimex.
W sadach intensywnie chronionych do samego końca nie było jesienią objawów parcha. Nie stwierdza się go również na jabłkach wyjmowanych
Objawy parcha przechowalniczego na jabłku wyjętym z chłodni
z chłodni.
Niestety doświadczenia wielu sadowników eksportujących jabłka, są takie, że parch przechowalniczy wychodzi często dopiero podczas długiego transportu. Jak to opisują: „dostajesz telefon od odbiorcy, że wszystkie jabłka mucha os..ła i nie wezmą tych owoców”. Rzeczywiście objawy to czarne plamki różnej wielkości na skórce, często drobne, które mogą przypominać odchody much.
Profilaktyka parcha to zabieg mocznikiem jesienią
Ważnym zabiegiem ograniczającym źródło parcha na kolejny sezon jest jesienne opryskiwanie drzew 5% roztworem mocznika. Wykonuje się je po zbiorach owoców. Najlepsze efekty uzyskujemy, gdy mocznikiem traktujemy drzewa od momentu opadania pierwszych liści jabłoni. Wówczas roztwór dokładnie pokrywa obie strony liści, które po opadnięciu szybciej się rozkładają. Profilaktyka parcha ma w tym przypadku na celu przyspieszenie rozkładu liści pod wpływem azotu. Przez to likwidujemy populację grzyba Venturia inaequalis, który nie może się rozwijać poza tkanką roślinną.
Więcej informacji na temat zalet stosowania mocznika: Mocznik dolistnie w sadzie – w jakim celu i kiedy wykonać zabieg jesienny
Problem z parchem może wystąpić w tych sadach, gdzie przegapiono zabieg mocznikiem w odpowiednim terminie lub nie przeprowadzono go wcale jesienią. Wina nie leży po stronie sadowników. Miałem wiele informacji od sadowników, że nie można było kupić mocznika jesienią, szczególnie w małych opakowaniach. Jeśli był dostępny, to najczęściej w big bagach. A takie ilości sadownikom nie są potrzebne. Tym bardziej, gdy weźmie się pod uwagę cenę mocznika jesienią 2021 r. — wyjaśnia Tomasz Sikora.
Rozwój parcha a zabieg mocznikiem przed startem wegetacji
Niestety w nierozłożonych, zalegających pod drzewami liściach stadium doskonałe grzyba Venturia inaequlis rozwija się w obecnych warunkach pogodowych bez zakłóceń. Łagodna termicznie, wilgotna zima 2021/2022 sprzyja kształtowaniu owocników parcha i formowaniu w nich zarodników workowych. Niestety, wszystko wskazuje na to, że do połowy lutego pogoda się nie zmieni i nie wstrzyma procesów zarodnikotwórczych. W całej Polsce będzie wilgotno i jak na tę porę roku — bardzo ciepło, także nocami. A podkreślić należy, że najintensywniej proces tworzenia owocników (pseudotecjów) przebiega przy temperaturze powietrza 4°C i wysokiej wilgotności.
Sadownicza prognoza pogody do połowy lutego 2022 r.
| Miejscowość | Temperatura powietrza (°C) dzień/noc | ||||||||||||
| 2.02. | 3.02. | 4.02. | 5.02. | 6.02. | 7.02. | 8.02. | 9.02. | 10.02. | 11.02. | 12.02. | 13.02. | 14.02. | |
| Warka | 3/-1 | 1/-2 | 3/-2 | 4/2 | 5/1 | 5/2 | 6/0 | 6/2 | 5/1 | 5/1 | 5/1 | 5/1 | 5/1 |
| Łącko | 3/0 | 1/-3 | 4/-3 | 4/1 | 4/0 | 4/1 | 5/1 | 5/2 | 4/1 | 4/0 | 4/0 | 4/0 | 4/0 |
| Sandomierz | 3/0 | 1/-2 | 3/-3 | 4/1 | 5/1 | 5/2 | 6/1 | 6/2 | 6/1 | 6/1 | 6/0 | 5/1 | 5/0 |
| Minikowo | 3/-1 | 2/-2 | 4/0 | 4/2 | 5/2 | 5/2 | 7/1 | 6/2 | 5/1 | 6/2 | 5/1 | 5/1 | 5/1 |
| Poznań | 5/1 | 4/0 | 6/2 | 5/2 | 6/3 | 6/3 | 8/3 | 7/3 | 6/2 | 7/3 | 6/2 | 6/2 | 6/2 |
| Wrocław | 5/1 | 4/0 | 7/1 | 5/2 | 6/2 | 6/3 | 8/4 | 7/4 | 7/3 | 8/3 | 7/3 | 6/3 | 6/2 |
Mocznik jesienią jest podstawą profilaktyki. Dlatego, jeśli ktoś nie zastosował mocznika jesienią, w tych sadach może mieć problem z parchem z nadchodzącym sezonie. Z tego względu zasadne jest podanie mocznika jak najszybciej na liście pod drzewami. Przy zapowiadanej łagodnej temperaturze można to zrobić nawet teraz. A wszystko wskazuje, że warunki termiczne na to pozwolą. Oczywiście, jeśli opryskiwacz można już uruchomić — zaleca dr Sylwester Masny z Instytutu Ogrodnictwa w Skierniewicach.
Sąsiedztwo sadów zaniedbanych a mobilność zarodników workowych parcha
Właściwie można powiedzieć, że w każdym sadzie coś z parcha ocalało po poprzednim sezonie, mimo nawet intensywnej ochrony. Jednak opracowywana profilaktyka parcha jabłoni powinna uwzględnić także analizę sytuacji w sąsiedztwie. Jeśli mamy do czynienia z zaniedbanymi sadami lub oszczędnie chronionymi, stamtąd można się spodziewać zagrożenia. Zarodniki workowe grzyba Venturia inaequalis są bowiem przenoszone z prądami powietrza na znaczne odległości.
Jak ma być prowadzona profilaktyka parcha w 2022 r.?
Z doboru dostępnych środków ochrony wycofywane są w ostatnich latach kolejne substancje czynne. Taki los spotkał m.in. mankozeb — fungicyd wykorzystywany w zabiegach profilaktycznych przeciwko parchowi.
Czy brak mankozebu wpłynie na tegoroczną ochronę sadów przed parchem?
Póki co, jeszcze w tym sezonie ochrona profilaktyczna będzie przebiegała standardowo, jak w poprzednich latach. Wielu sadowników już się zaopatrzyło jesienią i zimą w podstawowe pozycje. Pozostali zrobią to tuż przed sezonem, ze względu na sytuację cenową środków produkcji i ekonomiczną danego gospodarstwa. Być może będą kupowali środki ochrony roślin na bieżąco? Ale biorąc pod uwagę asortyment, który mamy w tym sezonie, rewolucji w ochronie nie będzie. Damy radę bez mankozebu. Profilaktyka oparta będzie na systematycznych zabiegach: kaptanem, ditianonem, dodyną, siarką i miedzią przed kwitnieniem — odpowiada Robert Binkiewicz.
Czy dobór i dostępność substancji czynnych do profilaktycznej ochrony przed parchem są wystarczające?
Na dobór substancji nie można jeszcze narzekać, mamy wystarczający. No, chyba że nagle zapadnie decyzja na szczeblach unijnych o ograniczeniu wydatkowania ilość danej substancji czynnej na powierzchnię chronioną… Co może nastąpić w każdej chwili, ale na razie takie informacje nie trafiają do nas — uspokaja dr Sylwester Masny.
Jak prowadzić najwcześniejsze zabiegi w sadach jabłoniowych?
Na początek wykorzystajmy miedź w formie tlenochlorku czy wodorotlenku i siarkę, samodzielnie lub w gotowym preparacie — trójzasadowym siarczanie miedzi. Sadownicy wykonują też samodzielnie mieszaniny zbiornikowe. Ale uwaga(!), zanim będziemy przygotowywać mieszaninę w zbiorniku, trzeba koniecznie wykonać test, tzw. słoikowy, na mieszalność. Sprawdzić w ten sposób, czy planowana mieszanina nie wytrąci się i nie uszkodzi opryskiwacza. Tymi środkami opryskujemy jabłoń do faz zielonego pąka, ew. mysiego ucha, w dzień pochmurny lub wieczorem, kiedy nie ma słońca. Skoro już jestem przy miedzi, wiosenne zabiegi z jej użyciem prowadźmy wykorzystując maksymalną z zalecanych dawkę. Przy okazji ochronimy drzewa przed chorobami kory i drewna, a presja ze strony sprawców tych chorób jest bardzo duża. Aura sprzyja infekcjom — instrukcji udziela Tomasz Sikora.
Czym chronić przed parchem od fazy zielonego pąka?
Wtedy opryskujemy regularnie kaptanem lub innymi powierzchniowymi, oczywiście nie używamy już mankozebu. Z wycofaniem tego fungicydu może zaistnieć problem w ochronie Goldena i innych odmian mających go w genotypie. Dotychczas mankozeb świetnie radził sobie z ochroną tych jabłoni przed nekrotyczną plamistością liści… – uzmysławia nam sytuację Tomasz Sikora.
Czyli wszystko wskazuje na to, że w obecnym sezonie mamy wystarczający dobór fungicydów do profilaktycznej ochrony jabłoni przed parchem. Przygotowując się do ochrony, przeanalizujmy końcówkę sezonu 2021 r. i obserwujmy dokładnie jabłka wyjmowane z chłodni, komór KA. Od wyników tych analiz i obserwacji zależeć będzie intensywność i czas rozpoczęcia zabiegów.
Konieczne będzie też śledzenie wszelkich informacji związanych z ewentualnymi zmianami w doborze środków lub dotyczących maksymalnych ilości danej substancji dopuszczonej do użycia w sezonie. O wszelkich zmianach będziemy na bieżąco informowali na naszym portalu oraz w mediach społecznościowych. Trzymamy rękę na pulsie!
Czytaj też:
Ochrona przed parchem jabłoni. Prognozy wystąpienia na rok 2022
Parch jabłoni – objawy i szkodliwość
Monitoring rozwoju parcha jabłoni
Choroby jabłoni
Profilaktyka parcha jabłoni wiosną
Odporne na parcha odmiany jabłoni
Obserwuj nas w Google News. Bądź na bieżąco!
