Pasożyty zewnętrzne trzody chlewnej – jak je zwalczać?

fot. Fotolia

Świnie są podatne na różne pasożyty zewnętrzne, które mogą wpływać na ich zdrowie i dobrostan.  Aby chronić zwierzęta przed nimi, można podjąć kilka środków ostrożności i działań profilaktycznych. Wśród najbardziej znanych ektopasożytów są chociażby wszy – jak się ich pozbyć, a co ważniejsze – jak nie doprowadzić do ich pojawienia się? O tym piszemy w artykule. 

Pasożyty zewnętrzne – ektopasożyty, żyją na powierzchni innego organizmu. Wśród chorób wywołanych przez nie możemy wyróżnić te wywołane przez owady oraz wywołane przez roztocza.

Pasożyty zewnętrzne u świń – wszawica

Wszawica u świń inwazja wywołana jest przez Haematopinus suis – wesz świńską. Jest to pasożyt zewnętrzny kosmopolityczny. W Polsce jest dość pospolity.  To największa spośród wszystkich gatunków wszy występujących u zwierząt domowych. Samiec ma 3,5-4,5 mm długości, samica 4-6 mm. Wszy posiadają barwę szarobrunatną z ciemnym odwłokiem. Głowa jest wyraźnie węższa i dłuższa od tułowia, nogi odnóża mocne, zaopatrzone w silny pazur. Wesz świńska przede wszystkim pasożytuje na skórze okolicy nasady uszu, karku, boków ciała i wewnętrznej stronie ud.

Rozwój przebiega z przeobrażeniem niezupełnym. Samica składa 3 do 4 jaj dziennie, które przykleja do włosów. Rozwój larw w jajach trwa 12-14 dni. Po tym czasie te ektopasożyty opuszczają skorupkę jajową, linieją trzykrotnie (5, 8, 11 dnia) i dojrzewają płciowo. Całkowity rozwój trwa około 25 dni. Wszy żyją standardowo 4-5 tygodni. Najprostszą metodą rozpoznawania inwazji jest stwierdzenie na skórze, szczególnie w jej fałdach, bardzo dużych, szarobrunatnych wszy. 

Ochrona stada przed pasożytami polega również na poznaniu „wroga”.

fot. Fotolia

Ektopasożyty – jak dochodzi do zarażenia?

Zarażenie następuje zwykle przez kontakt bezpośredni. Wprowadzenie do chlewni zwierzęcia zawszonego, przyczynia się do rozprzestrzenienia inwazji. Najczęściej te pasożyty zewnętrzne występuje u zwierząt przebywających w złych warunkach zoohigienicznych oraz niedożywionych. Nasilenie inwazji obserwuje się zwykle w okresie jesienno-zimowym. 

Osobniki dojrzałe oraz ich larwy żywią się krwią. Obecność tych ektopasożytów na skórze oraz pobieranie przez nich krwi i związane z tym drażniące działanie śliny, wywołuje u zaatakowanego zwierzęcia świąd. W miejscu ukłuć dochodzi do powstania zmian skórnych. Świnie czochrają się i ocierają o ściany pomieszczeń co prowadzi do mechanicznych uszkodzeń skóry.

Skutki wszawicy u świń

Przy silnej wszawicy można stwierdzić ubytki szczeciny, zrogowacenie naskórka oraz rany i strupy powstałe w wyniku mechanicznych urazów. Niepokojenie zwierząt przez pasożyty zewnętrzne powoduje zakłócenia w przyjmowaniu karmy. To, wraz z utratą krwi, wpływa ujemnie na ich stan ogólny oraz przyrosty wagowe. Na inwazję bardziej wrażliwe są prosięta. U nich oprócz miejscowych zmian skórnych może wystąpić niedokrwistość, zahamowanie w rozwoju a nawet charłactwo.

Wszy – jak zwalczyć te pasożyty zewnętrzne?

W celu zwalczania wszawicy stosuje się preparaty chemiczne do użytku zewnętrznego. Są one w postaci zmywań lub oprysków za pomocą specjalnych aplikatorów, np. Sebacil. Istnieją preparaty na ektopasożyty do użytku wewnętrznego, na przykład zawierające iwermektynę, doramektynę lub moksydektynę. Równie istotne jest jednak równoczesne likwidowanie pasożytów w otoczeniu zwierząt, a więc bardzo dokładna dezynsekcja chlewni. 

Niszcząc pasożyty zewnętrzne równocześnie należy przeprowadzić dezynsekcję chlewni. Przed wprowadzeniem do chlewni nowo zakupionych zwierząt należy je dokładnie zbadać w celu wykrycia wszy i  w razie potrzeby zastosować odpowiednie środki.

Czym jest muszyca?

Muszycę wywołują postacie dojrzałe i larwy much różnych gatunków, najczęściej z rodziny Muscidae, Calliphoridae i Sarcophagidae. W Polsce jest to pasożyt pospolity. Występuje u świń oraz zwierząt innych gatunków, a także u ludzi. Osobniki dojrzałe żyją na powierzchni skóry, larwy głównie w ranach, rzadziej w naturalnych otworach ciała (nozdrza, przewód słuchowy zewnętrzny).

Najbardziej sprzyjający dla ich rozwoju jest okres letni. Jednak w ogrzewanych budynkach, a zwłaszcza w porodówkach, mogą rozmnażać się przez cały rok. W chlewniach te pasożyty zewnętrzne najczęściej składają jaja w odchodach zwierząt. W zależności od temperatury otoczenia (im wyższa tym szybciej) w ciągu 3 dni do kilku tygodni z jaj wylęgają się larwy. Żywią się odchodami zwierząt, wilgotną paszą, czy ściółką, a następnie przechodzą w formę poczwarki. Po 4 dniach – 2 tygodniach z poczwarki wydostają się dojrzałe ektopasożyty, które żyją około 30 dni i w ciągu swojego życia składają około 600-1000 jaj.

Muszyca – jak rozpoznać ektopasożyty u świń?

Rozpoznanie polega na stwierdzeniu dojrzałych owadów na zwierzętach lub ścianach chlewni oraz poszukiwaniu larw much w ranach lub naturalnych otworach ciała oraz w  kale.

Do zwalczania much służą preparaty likwidujące postacie dojrzałe lub przerywające cykl rozwojowy poprzez działanie na postacie larwalne. Zapobieganie, aby pasożyty zewnętrzne się nie pojawiły. polega na regularnej pielęgnacji zwierząt i utrzymywaniu właściwych warunków higienicznych pomieszczeń. Podczas masowych inwazji zwierzęta mogą wykazywać duży niepokój. Poza tym muchy i ich larwy mogą działać drażniąco na skórę i błony śluzowe, a przede wszystkim należy pamiętać o tym, że przenoszą one cały szereg drobnoustrojów chorobotwórczych. Te z kolei mogą wywołać choroby zakaźne zarówno u zwierząt jak i u ludzi. Dlatego też nie należy ignorować w chlewniach zabiegów zwalczających te ektopasożyty.

Sposoby na zwalczenie much w chlewni

Zwalczyć ektopasożyty można na kilka sposobów, ale trzeba pamiętać też o dezynsekcji chlewni i utrzymaniu higieny.

Przede wszystkim trzeba uniemożliwić dojrzałym owadom składanie jaj w odchodach. Stąd ważne jest by regularnie sprzątać oraz dbać o stan higieniczny ściółki i należyte składowanie odchodów. Można również zastosować specjalne siatki na okna. W ostatnich latach, w trosce o środowisko, zaleca się by podczas zwalczania szkodników w obiektach inwentarskich oraz w ich otoczeniu stosować nie tylko preparaty chemiczne, ale zwalczać pasożyty zewnętrzne opierając się na tak zwanej zintegrowanej metodzie.

Polega ona na łączeniu różnych innych sposobów (takich jak na przykład lepy nasączone środkiem wabiącym, czy też lampy owadobójcze) z metodą chemiczną. Stosując środki chemiczne należy też wiedzieć o tym, że oprócz preparatów likwidujących dorosłe postaci much (np. Solfac, Agita, Oxyfly, Insekton, Fendona, Aerofum) konieczne jest jednoczesne zastosowanie preparatu zabijającego larwy tzw. larwicydy, jak np. Baycidal, Neporex, Tenopa, Ciper-Pulvizoo.

Pasożyty zewnętrzne – jaka chemia je zwalczy?

Środki do zwalczania owadów dorosłych należy stosować tam, gdzie najczęściej przebywają muchy (nasłonecznione ściany, framugi okienne, karmidła, elementy grzewcze). Z kolei larwicydy stosuje się w miejscach, gdzie mogą zostać złożone jaja – kanały gnojowicowe, pryzmy obornikowe, obszar pod korytami. Ostatnio w chlewniach coraz popularniejsze staje się wykorzystanie tak zwanej biomuchy. Jest to gatunek muchy, której larwa zabija larwy muchy domowej, natomiast w ogóle nie jest szkodliwa dla zwierząt. Można je nabyć w specjalnych woreczkach, które zawiesza się w chlewni w miejscach wolnych od przeciągów i silnego nasłonecznienia.

Obserwuj nas w Google News. Bądź na bieżąco!