Przeziernik jabłoniowiec. Objawy, charakterystyka, możliwości ograniczania
Zwróćmy uwagę na szkodnika, jakim jest przeziernik jabłoniowiec. W Polsce mówi się o nim od lat. Obecny jest praktycznie w całym kraju, choć nie zawsze ogrodnik ma świadomość, że występuje w jego sadzie. Jakie powoduje szkody ? Jak zwalczać przeziernika jabłoniowca?
Jabłoń to roślina sadownicza atakowana przez dużą grupę owadów i roztoczy roślinożernych. Są wśród nich gatunki mniej i bardziej znane, o większym i mniejszym znaczeniu gospodarczym.
Spis treści
Czym jest przeziernik jabłoniowiec
Producent jabłek, chcąc uzyskać owoce wysokiej jakości, musi mierzyć się z naprawdę wieloma przeciwnościami różnej natury. Do jednych z ważniejszych należy ochrona drzew, także przed szkodliwą fauną. Wiadomo, że część sadowników korzysta z różnych form doradztwa, które jest pomocne. Jednakże sam sadownik musi włożyć wiele wysiłku, by poznać wroga we własnym sadzie i nauczyć się z nim walczyć, korzystając z różnych form pomocy. Wiadomo, że fauna szkodliwych motyli w sadzie jest dość bogata i część z niej jest nieźle poznana, inne mniej.
Zwróćmy uwagę na szkodnika, jakim jest przeziernik jabłoniowiec (Synanthedon myopaeformis), motyl z rodziny przeziernikowatych. Znany w wielu krajach, np. Afryki Północnej czy Ameryki Północnej, ale też Europy. W Polsce mówi się o nim od lat, obecny jest praktycznie w całym kraju.
Jakie może powodować szkody przeziernik jabłoniowiec?
Gąsienice obecne na drzewach mogą powodować naprawdę dotkliwe szkody, a zależy to od ich liczebności i zagęszczenia. Gąsienice przeziernika żerują w ukryciu, na/w pniach i grubszych pędach. Drążą korytarze pod korą, a na zewnątrz może być widoczny niewielki otwór z odchodami. Największe szkody wyrządzają na drzewach z uszkodzoną korą i na odmianach ze skłonnością do zrakowaceń, pękania kory, gdzie samice przeziernika mogą znaleźć odpowiednie miejsce do złożenia jaj. Zasiedlone i uszkodzone drzewa słabo rosną i owocują, ale też powoli pędy lub całe drzewa mogą zamierać. Dzieje się tak w efekcie uszkodzenia i utrudnień w przewodzeniu wody i składników pokarmowych. Wielkość strat zależy m.in. od liczebności szkodnika w sadzie i wielkości drzew.
Gdzie szukać przeziernika w sadzie?
Jesienią lub zimą bądź wczesną wiosną, ale też w lecie warto dokładnie przeglądać pnie drzew. Należy zwracać uwagę czy kora jest gładka, popękana lub uszkodzona w inny sposób. Szczególnie dokładnie oglądajmy drzewo w miejscu uszkodzenia kory. Jeśli dostrzeżemy w obrębie zmiany drobne gruzełkowate odchody, wówczas warto sprawdzić, co kryje się pod korą. Mogą tam bowiem być obecne i żerować gąsienice przeziernika jabłoniowca, ale też zwójki koróweczki.
Jak wygląda przeziernik jabłoniowiec?
Przeziernik jabłoniowiec to szkodni trudny do zauważenia, ale wnikliwa kontrola pozwala dostrzec oznaki jego obecności — odchody na powierzchni kory
Gąsienica przeziernika jest kremowobiała z czerwonawą głową. Pod koniec rozwoju osiąga do 20 mm długości. Pozostaje w wydrążonych w drewnie korytarzach pod korą do wiosny, ale dorasta dopiero po dwukrotnym przezimowaniu. Wyrośnięta przepoczwarcza się w przygotowanym otworze wylotowym. Przed wylotem motyla wysuwa się częściowo na zewnątrz, a osłonka poczwarkowa może pozostawać w otworze wylotowym dłużej.
Żółtobrązowa poczwarka ma 10–12 mm długości. Pod koniec maja wylatują pierwsze motyle. Główny ich lot ma miejsce w czerwcu i lipcu, ale pojedyncze osobniki mogą być jeszcze aktywne w sierpniu. Wykrycie obecności motyli w sadzie jest możliwe, gdyż w handlu dostępne są pułapki z atraktantem płciowym.
Ciało motyla ma długość 10–12 mm, jest czarne, ale na czwartym segmencie odwłoka dostrzegamy czerwonopomarańczową przepaskę. Skrzydła mają rozpiętość 15–22 mm, są przezroczyste, z czarnorudą obwódką.
Jak przebiega rozwój przeziernika jabłoniowca?
Zapłodniona samica składa nawet ponad 200 jaj (żółtobrązowe, średnicy około 1 mm), umieszczając je w spękaniach kory. Po kilku–kilkunastu dniach wylęgają się gąsienice i żerują pod korą przez 2 sezony wegetacyjne.
Kiedy latają motyle przeziernika jabłoniowca?
Przeziernik jabłoniowiec wymaga dobrej obserwacji. Pułapki feromonowe należy zawiesić w zagrożonych sadach przed spodziewanym wylotem motyli, czyli około połowy maja lub na początku trzeciej jego dekady. Pułapkę trzeba sprawdzać 2 lub 3 razy w tygodniu aż do początku sierpnia, sprawdzając obecność samców. Odłowione motyle należy policzyć i usunąć z podłogi lepowej, co ułatwi kolejne kontrole. Każdorazowo trzeba zapisać liczbę odłowionych motyli, co pozwoli ustalić początek i przebieg ich lotu. Notatki te będą bardzo przydatne w kolejnych latach. Wyniki monitoringu wskazują, czy dany motyl jest w sadzie i w jakiej ilości, a zatem czy stanowi zagrożenie.
Wykrycie kilkunastu (lub więcej) motyli w pułapce w ciągu tygodnia oznacza próg zagrożenia i potrzebę zwalczania.
Jak zwalczać przeziernika jabłoniowca?
Przeziernik jabłoniowiec to podstępny szkodnik. Ze względu na ukryty charakter żerowania gąsienic zwalczanie jest możliwe tylko podczas intensywnego lotu motyli, w czerwcu i lipcu, by ograniczyć osobniki dorosłe i składanie jaj. Należałoby opryskiwać całe korony drzew z pniami włącznie, gdzie samice szukają miejsc do złożenia jaj. Niestety, obecnie nie ma zarejestrowanych środków do zwalczania przeziernika jabłoniowca. Jedynie, jeśli podczas lotu motyli wykonuje się zabiegi zwalczające owocówkę jabłkóweczkę oraz zwójkówki liściowe, ogranicza się przy okazji także liczebność motyli przeziernika jabłoniowca.
W okresie jesienno-zimowym w zagrożonych sadach wskazane jest mechaniczne czyszczenie zniszczonej kory łącznie z usuwaniem żerujących pod nią gąsienicami. Takie miejsca należy zabezpieczać następnie przed wnikaniem grzybów patogenicznych. Dobre wyniki mogłaby dać dezorientacja samców z wykorzystaniem specjalnie przygotowanych syntetycznych feromonów, ale na razie nie ma takiej możliwości.
Obserwuj nas w Google News. Bądź na bieżąco!
