Sezonowa niepłodność świń – jak ją niwelować?

fot. Fotolia

Sezonowa niepłodność świń może mieć poważny wpływ na wydajność produkcyjną. Jest efektem kilku czynników, głównie połączenia długiego dnia świetlnego z wysoką temperaturą. Podpowiadamy jak zapobiegać problemowi i co robić, gdy niepłodność już stanie się faktem.

Bezpłodność sezonowa świń wynika z połączenia wpływu długości dnia świetlnego (domniemany efekt pozostałości po dzikach przodków) i wysokiej temperatury. Idealna długość dnia powinna wynosić 12-16 godzin i być utrzymywana przez cały rok.

Sezonowa niepłodność świń w lecie i na jesień

Istnieją sposoby na przezwyciężenie skutków letnich upałów. Spadek parametrów produkcyjnych w okresie lata i wczesną jesienią obserwuje się na całym świecie. W tym okresie u loch obserwuje się: dłuższy okres jałowienia, niższe wskaźniki zapłodnień i niższy wskaźnik porodów. Sezonowa bezpłodność świń rzadziej wpływa na wielkość miotu.

Istnieją sposoby na przezwyciężenie skutków letnich upałów. Spadek parametrów produkcyjnych w okresie lata i wczesną jesienią obserwuje się na całym świecie.

fot. Pixabay

Bezpłodność sezonowa jest najpoważniejsza, gdy lochy są trzymane z dostępem do naturalnego światła (np. na zewnątrz) i gdzie nie można kontrolować ekspozycji na światło. Efekty są najbardziej widoczne u samic. Wysoka temperatura może mieć również wpływ na jakość nasienia i libido u knurów. Ponadto w lecie może dojść do osłabienia zapłodnienia, spowodowanego częściowo sezonowym wpływem na lochę, a częściowo w wyniku obniżonej jakości nasienia i libido u knurów. 

Niepłodność sezonowa a stres cieplny

Niższy wskaźnik zapłodnień związany jest z zaburzeniami rujowymi loch (ciche ruje). Niski wskaźnik porodów często spowodowany jest utratą ciąży, zwłaszcza w jej wczesnym okresie.

Jednym ze sposobów na sezonową niepłodność świń jest zapobieganie stresowi cieplnemu u loch. Wiadomo, że gdy temperatura powietrza wynosi około 25ºC, mniej macior wykazuje ruję. Zatem utrzymywanie niższych temperatur w sektorze rozrodu może przełożyć się na zmniejszenie skutków sezonowej bezpłodności.

Sezonowa niepłodność świń – skutki

W badaniach przeprowadzanych na Uniwersytecie w Sydney przedstawiono wyniki z których wynika, że komórki jajowe wydalane w czasie, gdy trwa sezonowa niepłodność są gorszej jakości niż te, które owulowały przez resztę roku. Może to zatem skutkować gorszym zapłodnieniem, niepowodzeniem rozwoju zapłodnionych jaj przez kolejne etapy wzrostu embrionalnego i/lub gorszym tworzeniem ciałka żółtego. To powoduje zmniejszone/niewystarczające uwalnianie progesteronu, który jest kluczowym hormonem niezbędnym do podtrzymania ciąży.

Sezonowa niepłodność świń jest nie do wyeliminowania ponieważ nie istnieje jeden czynnik, który ją eliminuje. Możemy zatem podjąć kroki, które według badań i doświadczenia praktycznego zmniejszą jej wpływ. 

Jest możliwe, że sezonowa niepłodność świń może być widoczna już w kwietniu. Częściowo jest to spowodowane naturalnym spadkiem płodności knurów w tym czasie.

fot. agrofoto

Co robić, aby zmniejszać niepłodność?

Aby niwelować okresową niepłodność świń powinniśmy zwrócić uwagę na:

• maksymalizację spożycia składników odżywczych przez lochy w okresie laktacji i jałowienia;
• chłodzenie pomieszczeń dla loch w okresie laktacji i jałowienia;
• zapewnienie dodatkowej stymulacji knurów podczas rui po odsadzeniu;
• grupowe utrzymania loch między odsadzeniem a kryciem/inseminacją;
• grupowanie loszek lub macior pod względem wielkości/masy ciała;

• zwiększenie częstotliwości kontroli rui do dwóch razy dziennie w okresie sezonowej bezpłodności;
• włączenie betainy w dawce 2 kg na tonę w diecie ciężarnej, jeśli wielkość miotu jest stosunkowo mała;
• zastosowanie skutecznej procedury diagnozowania ciąży w cztery tygodnie po kryciu/zapłodnieniu i ponownie trzy do czterech tygodni później.

Zarządzanie stadem w trakcie sezonowej niepłodności

Gdy trwa sezonowa niepłodność świń, w strategii zarządzania stadem należy uwzględnić dodatkową liczbę zwierząt (loszek) aby uzupełnić stawkę produkcyjną i zachować rytmiczność produkcji z tą samą liczbą samic.  Okres sezonowej bezpłodności zwykle zbiega się ze szczytem nieobecności pracowników przebywających na urlopach. Warto zatem starannie zaplanować harmonogramy zatrudnienia w tym okresie, aby mieć pewność, że pracownicy bardziej doświadczeni będą dostępni w każdym tygodniu pracy na fermie. 

Niepłodność świń a hodowla knurów

Istnieją również wyraźne sezonowe wpływy na fizjologię rozrodu knurów, zarówno pod względem produkcji nasienia, jak i libido. Ejakulaty knurów zawierają znacznie większą liczbę plemników między wrześniem a lutym niż między marcem a sierpniem. Kiedy naturalna fotofaza została eksperymentalnie odwrócona między kwietniem a wrześniem, nastąpił odpowiedni wzrost produkcji plemników. Zmiany w fotofazie wpływają na produkcję plemników. Tymczasem wysoka temperatura otoczenia wynosząca 290C lub więcej ma bezpośredni destrukcyjny wpływ na komórki rozrodcze.

Niepłodność u knurów na wiosnę i jesienią

Jest zatem możliwe, że sezonowa niepłodność świń może być widoczna już w kwietniu. Zauważalna będzie dzięki mierzeniu wskaźnikiem porodów u macior. Częściowo jest to spowodowane naturalnym spadkiem płodności knurów w tym czasie. Od zakończenia narażenia knurów na stres cieplny musi upłynąć co najmniej 5 tygodni, zanim ruchliwość plemników powróci do normy. Gorąca letnia pogoda może zatem potencjalnie spowodować bezpłodność knurów aż do początku października. Zaostrza w ten sposób wszelkie efekty sezonowe występujące u macior w tym czasie. Ponadto libido knurów spada latem i wzrasta zimą.

W stadach, o których wiadomo, że są podatne na bezpłodność jesienną – szczególnie w stadach na wolnym powietrzu – powszechną praktyką jest ograniczanie uboju starszych macior. Zwiększa się też liczbę loszek remontowych późnym latem lub wczesną jesienią, aby zrównoważyć spadek płodności, a tym samym dążyć do utrzymania tej samej liczby porodów do końca roku.

Obserwuj nas w Google News. Bądź na bieżąco!