Symbolika pokarmów wielkanocnych
Symbolika pokarmów wielkanocnych ostatecznie pozostaje bez zmian od stuleci. Znaczenie poszczególnych produktów w koszyczku ze święconką bez wątpienia wynika z tradycji. Faktem jest, że jednym z najważniejszych elementów są zdobione jajka — pisanki lub kraszanki.
Symbolika pokarmów wielkanocnych kształtowała się przez stulecia, aby przybrać współcześnie znaną nam formę. Baranek z ciasta, masła lub cukru jest symbolem Chrystusa Zmartwychwstałego, nazywanego Barankiem Bożym. Uosabia bowiem triumf życia nad śmiercią. Zdarza się, że we współczesnych koszyczkach możemy zobaczyć baranka z plastiku, aczkolwiek jest to zdecydowane pójście „na skróty”. Baranek wielkanocny do tej pory pełni funkcje ochronną. Umieszczony na chorągiewce napis „Alleluja” jeszcze dodatkowo podkreśla radość ze zwycięstwa nad grzechem.
Spis treści
Symbolika pokarmów wielkanocnych – najważniejszy chleb
W symbolice pokarmów wielkanocnych szczególne miejsce zajmuje chleb. Najważniejsze przecież było to, aby go nie zabrakło.
Do dzisiaj, wszystko jedno czy w małym czy w dużym koszyku, znajduje się chleb, w społecznościach rolniczych symbolizujący wszelkie pożywienie, a w kontekście religijnym także Ciało Chrystusa. I, oczywiście, jajka czyli pradawny symbol odradzającego się życia. W okolicy Krakowa tradycyjnie były to kraszanki, czyli jajka barwione na jeden kolor, w naturalnych barwnikach: w wywarach robaczków zwanych czerwcem na czerwono, ale też z łupin cebuli, świeżych pędów ozimych zbóż, kwiatów bławatka. Natomiast w innych regionach powstawały i do dziś powstają misternie zdobione pisanki z wzorami wyskrobywanymi na zabarwionej skorupce czy naniesionymi bardzo starą i wymagającą dużej cierpliwości metodą batiku, z użyciem rozgrzanego wosku — wyjaśnia kustoszka Dorota Majkowska-Szajer z Muzeum Etnograficznego im. Seweryna Udzieli w Krakowie.
Symbolika pokarmów wielkanocnych – najważniejszy chleb i oczywiście jajka
Chrzan symbolem Męki Pańskiej
W koszyczku znajduje się także mięso wieprzowe, najczęściej w formie kiełbasy i maleńkiej szyneczki. Wszak rarytasem na wielkanocnym stole bywała biała szynka z kością, gotowana w kiszonej kapuście. Nie może zabraknąć soli, ponieważ chroni ona przed zepsuciem i od stuleci stanowi symbol trwałości. Do wyjątkowo ważnych składników święconki należy mianowicie chrzan. Od niepamiętnych czasów tę roślinę ludzie kojarzyli zwłaszcza ze zdrowiem. Miał on znaczenie ochronne, a w chrześcijaństwie uważany jest za symbol męki Chrystusa. W niektórych regionach kraju znana jest legenda, że Cygan ukradł jeden z gwoździ, którymi miał zostać ukrzyżowany Pan Jezus. Zakopał go pod drzewem. Według niej następnego dnia w tym miejsce wyrósł korzeń chrzanu. Bez wątpienia to piękna legenda. To podstawowa symbolika pokarmów wielkanocnych.
Na Podhalu praktykowano, a gdzieniegdzie nadal się praktykuje gryzienie korzenia chrzanu przed śniadaniem wielkanocnym. Kiedyś wierzono, że gest ten zapewnia zdrowie i ochronę na cały rok — mówi kustoszka Dorota Majkowska-Szajer.
Podobnie traktowany jest pieprz, zaliczany do gorzkich ziół.
Warto poznać symbolikę pokarmów wielkanocnych
Babka wielkanocna — im bardziej wyrośnięta, tym lepsza gospodyni
W koszyczku powinna się znaleźć również baba, a konkretnie drożdżowa. Ma być nagrodą za wyrzeczenia w czasie Wielkiego Postu i być pięknie wyrośnięta jako dowód umiejętności gospodyni.
Obecnie ludzie posiłkują się zakupami w cukierni, gdzie na tę okazję są wypiekane małe babeczki. Od lat 80. XX w. bardzo popularne stały się babki gotowane. Są wyjątkowo smaczne i jeśli ktoś dysponuje większym koszyczkiem, to może się pokusić, by zanieść ją do kościoła. Podobnie rzecz się przedstawia z mazurkiem. Pięknie ozdobiony może zająć honorowe miejsce w koszyczku, a następnie na wielkanocnym stole. Tak samo jak inne ciasta, ma osłodzić wielkopostne umartwienia.
Tradycyjne mazurki wielkanocne
Do współczesnych pokarmów wielkanocnych zaliczamy zajączki z czekolady. Wyglądają słodko, a przede wszystkim symbolizują zwierzątko, które według tradycji ludowej jako pierwsze miało zobaczyć Chrystusa Zmartwychwstałego.
Tak przedstawia się symbolika pokarmów wielkanocnych. Biorąc pod uwagę symbolikę ich znaczenia, bez trudu stwierdzimy, że odnoszą się one do odradzającego się życia. Poza tym mają zapewnić zdrowie i pomyślność, a przede wszystkim przynieść nadzieję.
Obserwuj nas w Google News. Bądź na bieżąco!
