Bilans majątkowy gospodarstwa rolnego 2024. Warto go zrobić!
Bilans majątkowy gospodarstwa rolnego może być dobrym narzędziem do oceny jego kondycji. Nie istnieje jednak obowiązek prawny jego sporządzania i dlatego rolnicy robią to rzadko. Kiedy obowiązywały biznesplany przy ubieganiu się o kredyty preferencyjne, bilans jako element planu finansowego gospodarstwa rolnego był obowiązkowy.
Koniec roku zawsze sprzyja podsumowaniom. Dobrze jest pochylić się nad kondycją własnego gospodarstwa rolnego i zrobić bilans majątkowy. Nawet podstawowe zestawienie składników majątku i zobowiązań, a także wpływów i wydatków zobrazuje bieżącą sytuację gospodarstwa.
Co to jest bilans majątkowy gospodarstwa rolnego?
Bilans majątkowy to zestawienie aktywów i pasywów, przy czym zasadą jest, że wielkość aktywów ogółem musi się równać wartości pasywów ogółem.
Punktem wyjścia do sporządzenia bilansu majątkowego gospodarstwa rolnego jest dobrze zrobiona ewidencja przychodów i wydatków. Trzeba też wycenić majątek trwały i obrotowy gospodarstwa oraz określić jego zobowiązania. Rolnicy rzadko robią bilans majątkowy, bo nie ma takiego wymogu. Jedynie ci, którzy korzystają z najnowszych programów wsparcia zobowiązani są do prowadzenia rachunkowości w specjalnych programach. Od momentu wejścia Polski do Unii Europejskiej funkcjonuje FADN, czyli system zbierania i wykorzystywania danych rachunkowych z gospodarstw rolnych. Jeśli gospodarstwo rolne przekazuje dane w tym systemie, możliwe jest sporządzenie dla niego raportu indywidualnego, którego częścią jest m.in. bilans. Na jego podstawie można prześledzić całość działalności gospodarstwa rolnego, tj. nakłady, uzyskany wynik finansowy, zasoby majątkowe oraz źródła finansowania nabycia majątku trwałego i obrotowego, czyli środki własne i obce — wyjaśnia doradca z jednego z Ośrodków Doradztwa Rolniczego w południowej Polsce.
Bilans majątkowy gospodarstwa rolnego – aktywa
W gospodarstwie rolnym po stronie aktywów należy wyróżnić przede wszystkim ziemię, czyli wszystkie grunty, biorąc pod uwagę jakość gleb. Tu nie nalicza się amortyzacji, bo przy prawidłowym użytkowaniu ziemia się nie zużywa. Do tego dochodzą magazynowane płody rolne, które pochodzą ze zbiorów. To np. ziemniaki i zboże, które rolnik przechowuje z zamiarem wykorzystania ich na potrzeby gospodarstwa bądź na sprzedaż. Aktywa to także budynki i budowle, maszyny rolnicze, ciągniki, plantacje wieloletnie i wszelkie inne wyposażenie, np. roboty udojowe. Udziały i obligacje, lokaty bankowe i gotówka nazywane są aktywami obrotowymi.
Jeśli rolnik prowadzi produkcję zwierzęcą, to do aktywów zalicza się stado podstawowe, czyli użytkowane przez wiele lat — bydło mleczne, buhaje, lochy — oraz stado obrotowe. Są to zwierzęta, głównie z przeznaczeniem na rzeź. Pod uwagę należy wziąć także wszystkie zasiewy, z uwzględnieniem uprawianych roślin oraz poczynione zapasy środków produkcji, takich jak: nawozy, środki ochrony roślin, nasiona na wiosenne zasiewy, pasze dla zwierząt, paliwo. Wyceniając wartość majątku, należy posiłkować się średnimi cenami rynkowymi.
W bilansie majątkowym gospodarstwa rolnego do aktywów zaliczamy ziemię rolną, czyli wszystkie grunty wchodzące w skład gospodarstwa.
Bilans majątkowy gospodarstwa rolnego – pasywa
Do pasywów należy zaliczyć kapitał własny, wszelkie zobowiązania, kredyty długoterminowe oraz pożyczki i kredyty krótkoterminowe.
Bilans majątkowy sporządza się na podstawie spisu z natury czyli inwentaryzacji. Warto go zrobić, bo zyskuje się wiedzę o sytuacji finansowej gospodarstwa, strukturze majątku i źródłach jego finansowania. Dla mnie jest to sprawa oczywista. Doradziłbym rolnikom, aby przy sporządzaniu bilansu majątkowego skorzystali z pomocy doradcy. Wtedy będą mieć pewność, że zyskali solidny dokument — podsumowuje doradca z południowej Polski.
Gdy rolnik stawia na rozwój gospodarstwa, powinien na poważnie podejść do bilansu majątkowego. Zbliża się koniec roku i może warto spróbować zrobić sobie takie zestawienie i dokładnie je przeanalizować?
Sporządzam bilans majątkowy mojego gospodarstwa w postaci prowadzenia książki przychodów i rozchodów, a więc mam wszystko wyliczone co do złotówki. Dzięki temu wiem, ile w danym roku mogę przeznaczyć na inwestycje w moim gospodarstwie. Udało mi się wejść w integrowaną produkcję roślin, która jest nowoczesnym systemem jakości żywności. W ten sposób zyskałem nowych, bardziej wymagających odbiorców moich szparagów. W przyszłym roku postawię najpierw małą halę namiotową, a po niej wybuduję już halę magazynowo-chłodniczą z nową komorą. W planach mam również zakup busa – chłodni i podłączenie młodego pola pod nawadnianie kropelkowe. To wszystko sobie zaplanowałem w moim tegorocznym bilansie majątkowym i mam nadzieję, że wszystko uda mi się zrealizować — mówi Hubert Krasnodębski, producent szparagów ze Słupcy (woj. wielkopolskie).
Podsumowanie
Zatem bilans majątkowy gospodarstwa rolnego to nic innego, jak zestawienie aktywów i pasywów, które muszą się równoważyć. Aktualne przepisy prawne nie nakładają na rolników obowiązku sporządzania bilansu majątkowego, ale warto pochylić się nad tym dokumentem, który ułatwi, chociażby planowanie inwestycji w kolejnych latach. To tylko tak się wydaje, że się wie, jakimi środkami się dysponuje i jaką wartość ma posiadany majątek. Tak naprawdę widać to dopiero po zrobieniu rzetelnego zestawienia aktywów i pasywów, a następnie po ich przeanalizowaniu. Dobrze jest zorientować się w aktualnych cenach rynkowych i sprawdzić przynajmniej, ile trzeba zapłacić za 1 ha ziemi w naszym województwie. To przecież najtrwalszy składnik majątku gospodarstwa rolnego.
Zbliżające się szybkimi krokami zakończenie roku niech zatem będzie zachętą do zrobienia bilansu majątkowego własnego gospodarstwa rolnego. Będzie to też okazja, by odpowiedzieć sobie na pytanie: „Jaki dla mojego gospodarstwa był 2024 rok?”
Obserwuj nas w Google News. Bądź na bieżąco!
