Efektywne stosowanie nawozów azotowych w praktyce

Efektywne stosowanie nawozów azotowych to klucz do osiągnięcia wysokich plonów oraz ochrony środowiska. Dlatego warto znać zasady wynikające z programu azotanowego, który umożliwia elastyczne dostosowanie terminów nawożenia do warunków pogodowych.
Poprzez efektywne stosowanie nawozów azotowych można nie tylko zwiększyć efektywność pracy, ale także zmniejszyć ryzyko zanieczyszczenia wód gruntowych.
Spis treści
Efektywne stosowanie nawozów azotowych a elastyczne terminy

Archiwalne dane sprzed roku, umożliwiające efektywne stosowanie nawozów azotowych w powiatach północno-zachodniej Polski
Od 2023 r. program azotanowy daje możliwość elastycznego stosowania nawozów azotowych w lutym, pod warunkiem zaistnienia określonych kryteriów pogodowych. Oznacza to, że:
- jeżeli przez pięć kolejnych dni średnia temperatura dobowa osiągnie co najmniej 3°C, rolnicy mogą rozpocząć nawożenie roślin ozimych, trwałych, wieloletnich i użytków zielonych.
- Natomiast jeżeli przez pięć kolejnych dni średnia temperatura dobowa osiągnie co najmniej 5°C, można nawozić inne uprawy.
Należy pamiętać, że aby efektywne stosowanie nawozów azotowych było możliwe, rolnik musi sprawdzić, jakie warunki pogodowe występują na terenie powiatu, w którym znajduje się większa część gospodarstwa. Informacje te można znaleźć na stronie Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej.
Tam każdego dnia od początku lutego publikuje się dane dotyczące temperatury w poszczególnych regionach. Dla przykładu prezentujemy archiwalne dane sprzed roku.
Prognoza pogody a efektywne stosowanie nawozów azotowych
Efektywne stosowanie nawozów azotowych jest możliwe tylko wtedy, gdy rolnik dostosuje swoje działania do prognozowanej temperatury. Na razie na stronie IMGW-PIB, mapa uwzględniająca kryterium wcześniejszego terminu nawożenia jest nieaktywna. Mianowicie dlatego, że wciąż znajdujemy się poza zakresem danych. Na razie te dane zaprogramowane są na początek lutego.
Jak wcześniej informowaliśmy, opierając się na danych IMGW, w lutym 2025 r. średnia temperatura powietrza ma być wyższa od normy z lat 1991–2020. W praktyce oznacza to, że wielu rolników może wcześniej rozpocząć nawożenie. Część rolników już teraz zgłasza chęć dokarmiania roślin ozimych azotem ze względu na sprzyjające lokalnie warunki. Argumentują to temperaturą powietrza oraz — przede wszystkim — optymalną wilgotnością powietrza. Jednakże, jeśli eksperymentalna prognoza Instytut się sprawdzi, w lutym opady też będą ponadnormatywne. Czyli większa niż w styczniu wilgotność gleby jeszcze zwiększy efektywność wykorzystania składników odżywczych przez rośliny.
Warunki, w jakich nie można stosować nawozów azotowych
Aby uniknąć błędów i skażenia środowiska, należy przestrzegać zakazu stosowania nawozów na glebach pokrytych śniegiem, zamarzniętych lub zalanych wodą. Tego rodzaju działania nie tylko naruszają prawo, ale mogą prowadzić do zanieczyszczenia wód gruntowych azotanami. Zatem niezbędne jest regularne monitorowanie warunków pogodowych, aby dostosować terminy prac polowych. Jednocześnie podkreślamy, że własne odczyty mogą nie uprawniać do rozpoczęcia zabiegów. Powinny być poparte oficjalnymi danymi i prognozą na kolejne dni.
Dlaczego efektywne nawożenie azotowe ma tak duże znaczenie?
Efektywne stosowanie nawozów azotowych przyniesie rolnikowi wiele korzyści, konkretnie to środowiskowych i ekonomicznych. Bowiem dzięki przestrzeganiu zasad programu azotanowego można uniknąć chwilowego głodzenia roślin, uruchamiając ich dożywienie na przedwiośniu. Poza tym możemy zwiększyć przyswajalność składników odżywczych przez rośliny, aplikując nawozy na podatną glebę. To pozwala na ograniczenie strat azotu (gdy gleba jest zamarznięta) i zmniejszenie zanieczyszczenia wód.
Jednakże, aby uniknąć ewentualnych sankcji finansowych, rolnicy muszą dokładnie przestrzegać przepisów dotyczących nawożenia. Po pierwsze konieczne jest regularne sprawdzanie prognozy pogody oraz śledzenie komunikatów IMGW-PIB. Wskazana jest także obecność na polu celem określenia temperatury oraz wilgotności gleby. Być może odroczenie nawożenia o kilka dni sprawi, że trafiając w lepsze warunki, maksymalnie wykorzystamy potencjał nawozów. Pamiętajmy też, że im cieplej, tym efektywniejsze pobieranie składników przez rośliny.
Podsumowując jednym zdaniem — efektywne stosowanie nawozów azotowych staje się fundamentem nowoczesnego i zrównoważonego rolnictwa.
Źródło: IMGW, MRiRW
