Krzywik porzeczkowiaczek — szkodnik pąków porzeczek
Krzywik porzeczkowiaczek jest szkodnikiem pąków wszystkich gatunków porzeczek uprawianych w Polsce. W niektórych latach występuje licznie i wyrządza poważne szkody. Należy do mniej znanych szkodników porzeczek, ale warto o nim pamiętać na początku sezonu. Bowiem tylko wtedy możliwe jest jego skuteczne zwalczanie.
Krzywik porzeczkowiaczek dokonuje szkód na porzeczkach w okresie bezlistnym. Przygotuj się do monitoringu jego obecności. Jeśli okaże sie konieczne — także do zwalczania.
Spis treści
Krzywik porzeczkowiaczek — opis i rozwój
Krzywik porzeczkowiaczek (Lampronia capitella) to motyl z rodziny krzywikowatych (Prodoxidae). Należy do owadów o średnich rozmiarach, których rozpiętość skrzydeł nie przekracza 15 mm. Cechą wyróżniającą ten gatunek są brązowe skrzydła pierwszej pary, na których widnieją po 3 kremowe, trójkątne plamy. Druga para skrzydeł jest węższa, jasnobrązowa. Gąsienice po wylęgu najpierw są białawe, potem czerwienieją, a starsze przybierają bardziej zieloną barwę. Głowa gąsienic jest czarna. Nie mają ciała pokrytego włoskami. Dorastają do 10 mm długości.
Stadium zimującym krzywika są oprzędzione czerwone gąsienice w resztkach roślin na plantacji porzeczek oraz w szczelinach kory pędów. To właśnie zimujące larwy powodują największe szkody. Budzą się one w marcu i wędrują na nabrzmiewające pąki porzeczek. W niektórych latach szkodnik opuszcza kryjówki zimowe już w lutym i już wtedy może wchodzić do pąków.
Po uszkodzeniu pąków larwy kierują się na rozety liściowo-kwiatowe. Można wówczas spotkać gąsienice wędrujące po pędach porzeczek. Czasem przechodzą tą drogą na sąsiadujące krzewy. Po kwitnieniu się przepoczwarczają. Osobniki dorosłe nowej generacji składają pojedynczo jaja do zawiązków owoców. Po krótkim żerowaniu gąsienice schodzą stamtąd na zimowanie. Szkodnik ma jedno pokolenie w ciągu roku.
Szkodliwość krzywika porzeczkowiaczka
Pąki zasiedlone przez gąsienice są anormalnie nabrzmiałe. Czasami mogą być utożsamiane z pąkami uszkodzonymi przez wielkopąkowca porzeczkowego. Żerowanie gąsienic wewnątrz pąków powoduje ich szybkie zamieranie. Jedna larwa potrafi uszkodzić ok. 10 pąków. W pąkach można znaleźć wówczas czerwone larwy oraz znaczne ilości ich odchodów. Wiosną, ale w nieco późniejszej fazie wegetacji ciało gąsienicy przebarwia się na zielono.
Szczególnie chętnie szkodnik żeruje na pąkach szczytowych krzewów porzeczek, w największym stopniu decydujących o wzroście tych roślin. Nie bez znaczenia jest także żerowanie larw na rozetach liściowo-kwiatowych, które również później usychają. Dodatkowo młode gąsienice nowego pokolenia niszczą część młodych owoców, które przedwcześnie opadają na ziemię. Na niechronionych plantacjach, w latach dużego nasilenia szkodnika, obserwowano zniszczenie kilkudziesięciu procent pąków. Prowadziło to do ogołocenia pędów i ich zamierania. Pokrój krzewu był zdeformowany.
Wczesnowiosenny monitoring krzywika porzeczkowiaczka
Aby określić próg zagrożenia ze strony krzywika porzeczkowiaczka, należy wczesną wiosną, przy temperaturze powietrza powyżej 10°C i w fazie nabrzmiewania pąków porzeczek wykonywać obserwacje co najmniej 1–2 razy w ciągu 2–3 tygodni.
Krzywik porzeczkowiaczek należy do wczesnowiosennych szkodników wszystkich gatunków porzeczki. Może zasiedlać nabrzmiewające pąki już w lutym. Jednakże w obecnym sezonie monitoring obecności tego szkodnika rozpoczniemy z początkiem marca
Powinno się przeglądać anormalnie duże pąki pobrane ze 100 pędów z plantacji (jeden pęd z krzewu) i oceniać uszkodzenie pąków. Można także sprawdzić pąki, które są nabrzmiałe, ale jednocześnie opóźnione w rozwoju, w porównaniu z innymi na pędzie.
Próg szkodliwości: co najmniej 5% uszkodzonych pąków z przeglądniętych
Zabieg wykonujemy po stwierdzeniu 5% uszkodzonych pąków. Przekroczenie tego progu jest też sygnałem do wzmożonej czujności dotyczącej występowania krzywika w następnym sezonie wegetacyjnym.
Krzywik porzeczkowiaczek zwalczanie
Do zwalczania bezpośredniego gąsienic krzywika porzeczkowiaczka zarejestrowane są obecnie tylko środki owadobójcze z grupy neonikotynoidów, zawierające acetamipryd. Zabieg należy wykonać na plantacjach zagrożonych. Czyli takich, na których liczebność krzywika w poprzednim roku była duża oraz interwencyjnie — gdy stwierdzamy przekroczenie progu szkodliwości.
W zależności od warunków atmosferycznych opryskiwanie wykonuje się zwykle pod koniec marca lub na początku kwietnia, w fazie pękania pąków liściowych porzeczek. Temperatura na plantacji powinna wówczas wynosić co najmniej 15-18°C. W latach licznego występowania szkodnika może nastąpić potrzeba wykonania kolejnych zabiegów. Najłatwiej zwalczyć gąsienice, które nie są schowane wewnątrz pąków, zatem należy bardzo uważnie obserwować pąki w tym czasie i odpowiednio szybko reagować na pojaw szkodnika.
Obserwuj nas w Google News. Bądź na bieżąco!
